موضع ترامپ درباره كاهش تعرفه‌ها، بازارهاي امريكا و آسيا را به هم ريخت
رفت و برگشت غافلگيرانه جنگ تجاري
گروه اقتصادي
پس از انتشار خبرهايي مبني بر نتيجه‌بخش بودن مذاكرات و رسيدن چين و امريكا به توافقي اوليه براي كاهش تغرفه‌ها، پس از 16 ماه، ترامپ در اقدامي غافلگيرانه و در جمع خبرنگاران از به نتيجه نرسيدن مذاكرات و لغو نشدن تمام تعرفه‌ها خبر داد. اين اتفاق كه به بازارهاي سرمايه در امريكا و آسيا شوك وارد كرد، سبب شد كه روند نزولي در بورس‌هاي دنيا آغاز شود و همچنان پيش‌بيني از آينده اقتصادي حداقل تا زمان روي كار ماندن ترامپ در هاله‌اي از ابهام فرو رود.
پس از اعلام به نتيجه نرسيدن مذاكرات تجاري بين دو ابرقدرت جهاني، قيمت نفت كه افزايشي يك درصدي داشت از 60.66 دلار به 62 دلار و 50 سنت رسيد. اين تغيير قيمت نشان مي‌دهد كه بازار نفت نسبت به نتيجه‌بخش بودن مذاكرات كاملا بدبين است؛ به نحوي كه بلافاصله پس از اعلام خبر نتيجه‌بخش بودن مذاكرات توسط وزارت تجارت چين، يك درصد سقوط كرد اما پس از صحبت‌هاي ترامپ 1.3درصد افزايش يافت. اما واكنش امريكا و عدم امضاي قرارداد براي اعلام آتش‌بس با چين، باعث افزايش واردات نفت به چين از كشورهاي آسيايي به ويژه خاورميانه شد. طبق گزارش‌هاي اداره اطلاعات انرژي، دو كشور كويت و عربستان با امضاي قراردادهاي ميان‌مدت مي‌توانند هر گونه افزايش تقاضايي از جانب چين در بحبوحه جنگ تجاري را پوشش دهند.
نفت، خوشبين نتيجه‌بخش بودن مذاكرات نيست
هفته گذشته و چند ساعت پس از اعلام رسمي وزارت تجارت چين مبني بر رسيدن به توافقي براي كاهش تنش‌هاي تجاري با امريكا و كاهش تعرفه در چند فاز، قيمت در بازار نفت 1.3 درصد افزايش داشت و به 62.5 دلار رسيد. اما خوشبيني حاصل از به توافق رسيدن چين و امريكا براي اعلام آتش‌بس ديري نپاييد و رييس‌جمهور امريكا در جمع خبرنگاران با اشاره به اينكه تاكنون سر هيچ موضوعي با پكن توافق حاصل نشده، گفت: «چين خواهان كاهش حدي از تعرفه‌ها و نه لغو همه آنهاست، چون مي‌دانند چنين تصميمي نخواهم گرفت.» چندي پس از اظهارات ترامپ، بازارهاي سرمايه از اروپا تا آسيا تحت تاثير قرار گرفته و ريزش‌هايي در سهام خود داشتند. همان‌طور كه اخبار اميدواركننده از به نتيجه رسيدن چند دور مذاكرات تجاري توانست به بازارهاي سرمايه‌اي جهان قدري اميدواري اقتصادي تزريق كند، اظهارات تند ترامپ مبني بر عدم به توافق رسيدن با پكن براي كاهش تعرفه‌ها، بهبود بازارها را تعديل كرد. به گونه‌اي كه شاخص‌هاي بورس قرمزپوش شدند. نكته جالب توجه اين است كه شاخص‌ها در بازار بورس امريكا روند صعودي خود را ادامه دادند. در معاملات برخي از مهم‌ترين شاخص‌هاي بورس اروپا مانند فوتسي ۱۰۰ در بورس لندن ريزشي 0.63 درصدي داشت كه به معني كاهش تا 7359.38 واحد است. بر خلاف شاخص‌هاي مهم اروپايي و آسيايي، شاخص داوجونز ايدانستريال اوريج با افزايشي معادل 0.02 درصد هفته معاملاتي را با رسيدن به 27 هزار و 681 واحد تمام كرد.
ارزش برابري دلار نيز سقوط كرد
علاوه بر بازار سرمايه و مهم‌ترين بورس‌هاي دنيا، شاخص دلار و نرخ برابري آن در مقابل ساير ارزها نيز تغيير كرد. افزايش آتش جنگ اقتصادي كه نزديك 16 ماه رشد اقتصادي جهان، نرخ برابري ارزها همچنين بازارهاي بين‌المللي به خصوص بورس را تحت تاثير قرار داده است و بر مناسبات ارزي نيز تاثيراتي گذاشته كه انتظار مي‌رود بيشتر هم شود. طبق گزارش‌هاي بين‌المللي چندي پس از اعلام عدم حصول توافق با چين، شاخص دلار با 0.2 درصد افزايش به سطح 98.32 واحد رسيد كه بالاترين سطح در 20 روز گذشته است.
صادرات نفت به چين
جنگ تجاري فارغ از مشكلاتي كه براي همه كشورها ايجاد مي‌كند و تحميل هزينه بالغ بر 700 ميليارد دلاري به اقتصاد جهان، مي‌تواند مناسبات نفتي را نيز تغيير دهد و چين را به مشتري اول براي صادركنندگان نفتي در خاورميانه بدل كند. طبق اطلاعات اداره اطلاعات چين، در اكتبر سال جاري با وجود شدت گرفتن تنش‌هاي تجاري، واردات نفت 11.5 درصد در مقايسه با مدت مشابه سال گذشته رشد كرد و به 10.72 ميليون بشكه در روز رسيد. اين نخستين‌بار است كه واردات نفت چين از مرز 10 ميليون بشكه در روز مي‌گذرد. با وجود پيش‌بيني نهادهاي بين‌المللي در خصوص كاهش رشد اقتصادي در چين طي سال‌هاي 2019 و 2020، اما افزايش ظرفيت در پالايشگاه‌ها همچنين احداث پالايشگاه‌هاي جديد باعث رشد سريع واردات نفت به چين مي‌شود. نكته جالب توجه در اين است كه كشورهاي صادركننده خاورميانه به خصوص كويت و عربستان كه پيش‌تر به نوعي حافظ منافع امريكا در اين منطقه بودند، نفت بيشتري به چين وارد كردند. هفته گذشته آرامكو سعودي با انعقاد قراردادي صادرات نفت بيشتري به پالايشگاه‌هاي چيني در سال آينده ميلادي را در دستور كار خود قرار داد. مجموع فروشي كه آرامكو به واسطه اين قرارداد بايد به چين بفروشد، 151 هزار بشكه نفت بيشتر از قرارداد تامين نفت در سال 2019 است. اين در حالي است كه آرامكو از چين به عنوان مهم‌ترين و بزرگ‌ترين مشتري خود ياد كرد. از سوي ديگر شيخ خالد صباح، معاون مدير عامل بخش بازاريابي شركت نفت كويت نيز روز گذشته اعلام كرد كه صادرات نفت به چين را تا 143 درصد نسبت به سال جاري ميلادي افزايش مي‌دهد. اين سخن به معني افزايش حدود 356 هزار بشكه‌اي نفت بيشتر به چين است. كويت در حال حاضر 244 هزار بشكه نفت در روز به چين صادر مي‌كند كه قرار است اين ميزان در سال آينده ميلادي به 600 هزار بشكه در روز برسد. صباح اين اقدام را در جهت كمك به رشد اقتصادي جهان و جلوگيري از ركود جهاني عنوان كرد.
چين، بازار هدف بزرگ نفت خاورميانه
از زمان توييت ترامپ و آغاز جرقه آتش جنگ تجاري نزديك به 500 روز مي‌گذرد. در اين مدت كاهش تقاضا براي نفت با وجود افزايش عرضه آن و چشم‌انداز كاهش بيشتر تقاضاي نفت سبب تغييراتي در موضع‌گيري‌ها و پيمان‌هاي شفاهي ريز و درشت سياسي شده است. قراردادهاي نفتي آرامكو و شركت نفت كويت با چين نشان مي‌دهد توليدكنندگان نفت در خليج‌فارس بيش از پيش به دنبال مشتري ثابت و قابل پيش‌بيني مي‌گردند تا از اين طريق بتوانند قدري از مشكلات ناشي از كاهش قيمت نفت و ابهام در آينده رشد اقتصادي را جبران كنند.