توقيف «مرسك تيگرس»؛ از توضيحات ايران تا گمانه‌زني غربي‌ها
روايت فرمانده گشت‌زني ناوهاي نيروي دريايي ارتش
گروه سياسي| در ميانه رفت و آمد پر تعداد ناوهاي جنگي امريكايي در يكي از شلوغ‌ترين آبراه‌هاي جهان، توقيف كشي «مرسك تيگرس» بازار گمانه زني درباره يك منارعه ميان ايران و امريكا را داغ كرده است؛ منازعه‌اي در خليج فارس كه اين‌بار شكلي نظامي دارد. اين اما تا اينجا تنها يك گمانه‌زني رسانه‌اي بوده است. موضع‌گيري‌هاي طرفين هيچ نشاني از تاييد اين گمانه‌زني‌ها ندارد. در حالي كه سفارت جمهوري اسلامي ايران در كپنهاك در خصوص توقيف كشتي «مرسك تيگرس» در آب‌هاي سرزميني ايران اعلام كرد كه اين كشتي روز هشتم ارديبهشت 94 براساس حكم دادگاه در ارتباط با بدهي به شركت‌هاي ايراني توقيف شده است، فرمانده نيروي دريايي ارتش از گشت‌زني ناوهاي اين مجموعه در ورودي تنگه باب‌المندب خبر داده است. اين بدان معناست كه هر چند درگيري در كار نبوده اما ناوهاي ايراني هم حفظ آمادگي خود را از ياد نبرده‌اند. آمادگي‌اي كه تا حالا در چندين مورد در برخورد با دزدان دريايي خليج عدن آزموده شده است.
توضيحات ايران درباره توقيف «مرسك تيگرس»
توقيف كشتي «مرسك تيگرس» در آب‌هاي ايران ابتدا با گمانه‌زني‌هايي ناظر به احتمال يك درگيري نظامي مواجه شد. گمانه زني‌هايي كه خيلي زود توسط كشورمان تكذيب شد. اين كشتي كه با پرچم جزاير مارشال حركت مي‌كرد، هنوز هم در بندرعباس است. مقامات مي‌گويند علت توقيف اين كشتي، بدهي پرداخت نشده جزاير مارشال از يك دهه قبل است. سفارت ايران در كپنهاك در بيانيه‌اي كه ناظر به همين موضوع بود تاكيد كرده است: «دادرسي و پيگيري قضايي موضوع در طول چندين سال، مراحل عادي خود را طي كرده و در آن، طرفين دعوي در جلسات دادگاه حضور داشته و مدارك مورد نظر خود را ارايه و حتي تقاضاي تجديدنظر هم كرده‌اند كه در نهايت در ماه مارس سال جاري ميلادي حكم نهايي عليه شركت مرسك صادر شده و سفارت دانمارك در تهران نيز در جريان اين پرونده قرار داشته است.» در ادامه اين بيانيه با اعلام اينكه خدمه كشتي مذكور همگي سالم هستند و از آنان به خوبي مراقبت مي‌شود و هيچگونه محدوديتي در ارتباط با دسترسي كنسولي به خدمه وجود ندارد، آمده است: «طبق اطلاعات واصله، تماس بين مالكان كشتي و شاكيان براي حل موضوع برقرار شده است.» سفارت جمهوري اسلامي ايران در دانمارك همچنين تاكيد كرده است كه هيچگونه ملاحظات سياسي و امنيتي در اين قضيه دخيل نبوده و توقيف كشتي صرفا يك موضوع حقوقي و براساس اجراي يك حكم قضايي بوده كه در نتيجه يك اختلاف تجاري بين دو شركت خصوصي صادر شده است. چيزي كه غير سياسي بودن اقدام ايران را تقويت و گمانه زني‌ها درباره وقوع يك برخورد نظامي را بيش از اين تضعيف كرده سخنان وزير خارجه كشورمان است. او بعد از اين اتفاق تاكيد كرده كه ايران به انتقال آزاد كالاها متعهد است و خليج فارس به منزله رگ حيات ايران است و هيچ چيز به اندازه آزادي دريانوردي در اين منطقه براي ايران اهميت ندارد و ايران به حق آزادي حركت دريايي در اين منطقه احترام مي‌گذارد. ايران اعلام كرده است كه كشتي «مرسك تيگرس» بعد از حل و فصل بدهي توسط خطوط كشتيراني مرسك، آزاد و اجازه حركت به سوي مقصد نهايي به آن داده خواهد شد.
گمانه‌زني رسانه‌هاي غربي
با اين وجود هنوز هم خيلي از رسانه‌هاي غربي تنگه هرمز را «كانون منازعه بين ايران و امريكا» خوانده‌اند. از جمله نيويورك تايمز در مطلبي نوشته است: «تنگه هرمز، آبراه باريكي كه خليج فارس را به بقيه جهان متصل مي‌كند و گذرگاه بسيار مهمي در زنجيره جهاني عرضه نفت محسوب مي‌شود، بار ديگر به كانون مشاجره ميان ايران و امريكا تبديل شده، اين درحالي است كه آنها هنوز در تلاشند به يك توافق هسته‌اي دست يابند.» به نوشته اين روزنامه نيروي دريايي امريكا روز پنجشنبه در واكنش به اقدام اين هفته ايران كه يك كشتي باري را با تهديد اسلحه در تنگه هرمز توقيف كرد، استقرار حدود 12 كشتي جنگي را در اين منطقه براي محافظت از كشتي‌هاي امريكايي در برابر توقيف يا آزار و اذيت احتمالي شروع كرد. همزمان نيز سي‌ان‌ان از احتمال تشديد تنش ميان ايران و امريكا در تنگه هرمز خبر داد. اين شبكه تلويزيوني در گزارش اخير خود تاكيد كرده است: «به موازات قدرت‌نمايي نيروي دريايي ايران، امريكا نيز كارها را به قضا و قدر نسپرده است و با آمادگي عمل مي‌كند. باتوجه به وقوع چندين رويداد در تنگه هرمز، امريكا به همراهي نظامي كشتي‌هايي مبادرت مي‌كند كه با پرچم امريكا از تنگه هرمز عبور مي‌كنند.» به‌طور كلي اصرار نيروي دريايي امريكا براي محافظت بيشتر از شناورهايش در خليج فارس و تنگه هرمز به يكي از موضوعاتي تبديل شده كه توجه رسانه‌هاي مختلف را معطوف خود كرده است. در اين ميان حتي مقامات امريكايي گفته‌اند كه احتمالا در اين مقطع به حمايت و پشتيباني نظامي از كشتي‌هاي برخي ديگر از كشورها هم خواهند پرداخت.
گشت‌زني ناوهاي نيروي دريايي ارتش در ورودي تنگه باب المندب
اين موضوعات از آنجا براي برخي تحليلگران نگران‌كننده شده كه كشورمان مشغول مذاكراتي فشرده و سخت با گروه 1+5 است و كوچك‌ترين اتفاقي مي‌تواند نتيجه حاصل از تمام مذاكرات 20 ماه گذشته را تحت تاثير خود قرار دهد. سخنان محمدجواد ظريف و همين‌طور توضيح كشورمان درباره دلايل توقيف كشتي «مرسك تيگرس» در اين شرايط شايد آبي باشد بر آتش برخي تحليل‌ها. اما سخنان ديروز فرمانده نيروي دريايي ارتش هم روي ديگر سيادت و توان ايران در آب‌هاي بين‌المللي است. جايي كه دريادار حبيب‌الله سياري در پاسخ به سوالي درباره حضور ناوگروه نداجا در خليج عدن اظهار داشته: «هم‌اكنون سي و چهارمين ناوگروه‌هاي نيروي دريايي در خليج عدن حضور دارد؛ ما از سال 87 به‌طور مستمر براي برقراري امنيت خطوط كشتيراني و نفتكشي در باب المندب، خليج عدن، درياي سرخ و حتي برخي موارد در غرب هندوستان يعني محدوده مالاكا حضور داشتيم.» وي افزوده: «اينكه عنوان كردند به ناوگروه ما تذكر داده‌اند و ناوهاي نيروي دريايي ارتش آنجا را ترك كرده، اصلا چنين چيزي رخ نداده است.» فرمانده نيروي دريايي ارتش تصريح كرده: «ما هم‌اكنون در خليج عدن حضور داريم، امروز صبح ناوگروه 34 نيروي دريايي ارتش در قالب ناوشكن البرز و ناو لجستيك بوشهر در ورودي باب المندب در حال گشت‌زني بودند. » دريادار سياري گفته: «نيروي دريايي ارتش جمهوري اسلامي ايران مطابق قوانين بين‌المللي در آب‌هاي هيچ كشوري وارد نمي‌شود و در مسيري كه قانون مشخص كرده است، گشت‌زني و امنيت را براي خطوط كشتيراني، كشتي‌هاي تجاري و نفتكش‌هاي جمهوري اسلامي برقرار مي‌كند.» وي در همين زمينه خاطرنشان كرد: «ما به برخي كشتي‌هاي كشورهاي جهان نيز كمك كرديم و 24 يا 25 مورد در اين زمينه سابقه داريم. بنابراين ناوگروه 34 ما نيز در آنجا حضور دارد و در مدت زمان ماموريتش كه تا اول تيرماه است در آنجا استقرار خواهد داشت و بعد هم ناوگروه 35 به آنجا خواهد رفت.» فرمانده نيروي ارتش جمهوري اسلامي درباره علت اين حضور گفته: «ما نمي‌توانيم از منافعي كه آنجا داريم عبور كنيم. حفظ خطوط اقتصادي جمهوري اسلامي ايران و برقراري امنيت براي كشتي‌هاي ايران براي ما مهم است و ما نمي‌توانيم به‌راحتي اجازه دهيم كشتي‌هاي ما را دزدان دريايي ببرند. مطابق قوانين و مقررات بين‌المللي و در چارچوب قوانين تعيين شده امنيت را در آنجا برقرار مي‌كنيم، به‌صورت مستمر نيز آنجا بوده‌ايم، هم‌اكنون نيز حضور داريم و به آب‌هاي هيچ كشوري نيز وارد نشده‌ايم.»