موزه‌ها همراه و همدل با هموطنان
ساراكريمان
در اين روزهاي بحراني كه بهت و سرگرداني شهروندان را پريشان كرده است، گذشته از رفع نيازهاي اوليه و ضروري موزه‌ها و فعالان اين حوزه چه موضعي برگزيدند؟
بديهي است كه در مقابله با شيوع بيماري ناشي از ويروس كرونا ميزان بازديد به شدت كاهش يافت و شهروندان همانند ساير فضاهاي عمومي كمتر به موزه‌ها رجوع كردند. چه بسيار گفته و نوشته شد از آنچه موزه بايد باشد، موزه تنها ويترين نباشد، موزه همبسته با جامعه باشد و حال در ميان اين ميدان آشوب زمان محك زدن تمامي اين تئوري‌هاست، شعارهاي موزه به مثابه كانون‌هاي فرهنگي و... .
پويش «موزه‌ها همراه و همدل با هموطنان» با شعار هميشه تاريخ كنار هم بوده‌ايم كه توسط دكتر محمد حكمت (موزه‌شناس) طراحي شد، اقدامي هوشمندانه و ستودني در خصوص مواضع و واكنش موزه‌ها نسبت به مسائل جمعي و ميهني است كه نخستين بار در سيل مهيبي كه در فروردين 98 خسران زيادي در استان‌هاي گيلان، لرستان و خوزستان به بار آمد، پايه‌ريزي شد. حادثه‌اي كه به بسياري از مناطق باستاني كشور كه بخش عظيمي از گنجينه ميراث فرهنگي از قلب آنها تامين شده است آسيب رساند، آثار تمدن‌هاي ايلام، خوزستان و گيلان نه‌تنها در سطح ايران بلكه در موزه‌هاي جهان مثال‌زدني و بي‌همتاست. لذا چندين موزه و فعالان اين حوزه دست به طراحي نمايشگاه‌ها و رويداد‌هايي با محوريت ميراث اين مناطق زدند كه علاوه بر جنبه‌هاي رواني كه اين طرح‌ها در احياي روحيه ساكنان آن خطه‌ها و تلاش براي يادآوري ميراث پرشكوه آنها داشتند، مجموعه عوايدي كه از نمايشگاه‌ها، رويداد‌ها و تورهاي بازديد به دست مي‌آمد، صرف كمك‌رساني به مناطق آسيب‌ديده شد. در روزهاي گذشته با توجه به شرايط سختي كه بر هيچ كس پوشيده نيست، موزه‌داران نيز همانند ساير اعضاي جامعه دل‌نگران و در فكر ياري و كمك موثر در گذر از اين تنگناي تاريخي بودند؛ گذري كه مستلزم مراقبت‌هاي جسمي و روحي است. در شرايطي كه براي حفظ سلامتي و جلوگيري از گسترش ويروس رعب‌آور كرونا، مجبور به حضور كمتر در سطح شهر و اجتماعات هستيم و فضاي خبري و اطلاع‌رساني بخش عمده‌اي از مطالب خود را به اخبار روند پيشروي اين تهديدگر ناخوانده اختصاص داده‌اند، فشار رواني و فكري مضاعف باعث آزار همگان شده است و چنانچه بخش‌هاي متولي امور فرهنگي به درستي دست به كار شوند، نه تنها از بار تشويش اجتماعي مي‌كاهند، بلكه در همراهي با دستگاه‌هاي اجرايي ياريگر جامعه در اين ايام خواهند بود. در اين راستا رسانه‌هاي فضاي مجازي امكاني كارآمد و محبوب به شمار مي‌آيند. بررسي كارشناسي مطالبي كه در فضاي مجازي منتشر مي‌شوند، مويد اين نكته هستند كه نوع ارايه مطالب در اين رسانه‌ها داراي نتايج متفاوت و تاثيرات گوناگون است. تجربه اثبات‌شده پخش زنده برنامه در رسانه‌هاي قديمي‌تر همچون راديو و تلويزيون الهام‌بخش امكانات مدرن رسانه‌هاي امروزي هستند. رسانه‌هايي كه از حالت يك‌طرفه خارج شده‌اند و امكان گفت‌وگوي چند سويه را دارند. از جمله تجربه‌هاي موفق در اين روزها برگزاري تور بازديد موزه به صورت زنده (لايو) از شبكه‌هاي مجازي توسط موزه آبگينه و سفالينه‌هاي ايران بود. تماشاگران اين برنامه ضمن ديدار مجازي از موزه و شنيدن توضيحات كارشناسان مي‌توانستند سوالات و پيشنهادات خود را نيز مطرح يا در بحث‌هاي چندگانه شركت كنند. اميد است تجربه اين روزها در آينده و زمان آرامش كامل جامعه نيز راهگشاي ارتباطات موثر و چندجانبه در بخش‌هاي مختلف فرهنگي باشد. موزه‌دار و پژوهشگر هنر