استاد سوييسي كي به ميادين باز مي‌گردد؟
فدرر با پير شدن مي‌جنگد
سامان سعادت
در ژوييه ۲۰۱۸ زماني كه هنوز آدم‌ها با خيال راحت در يك‌جا جمع مي‌شدند، راجر فدرر به عنوان مدافع عنوان قهرماني قبل از شروع رقابت‌هاي ويمبلدون در يك كنفرانس خبري شركت كرد. به مدت نيم ساعت فدرر با 3 زبان زنده دنيا پاسخ سوالات خبرنگاران از سراسر دنيا را داد. اما ناگهان همه سرها به سمت چپ چرخيد. ميكروفن به يك خبرنگار ناآشنا تحويل داده شد. او بدون هيچ اضطرابي سوال خود را با يك جمله ساده و مستقيم آغاز كرد:«شما حتي از سال گذشته هم خوش‌تيپ‌تر به نظر مي‌رسي.»
همان طور كه حاضرين مي‌خنديدند، فدرر با شوخ‌طبعي به موقع به اين مساله واكنش نشان داد. در آن لحظات دلهره‌آور اين احساس وجود داشت كه انگار اتفاق رخ داده، بازتابي است از شكل بحث‌هاي هميشگي در مورد فدرر. فدرر حتي قبل از آنكه خود را به عنوان يكي از بزرگان تاريخ معرفي كند در دنياي ورزش به مقامي افسانه‌اي رسيده بود. او پرفكت است. او استاد است. او اغلب به عنوان موجودي فرازميني توصيف مي‌شود. آن شوخي‌ها از سوي مفسران ورزشي درباره ناتواني او در عرق كردن حتي وقتي سربندش كاملا خيس شده بخشي از اين بحث‌هاست. بنابراين سوالي كه آن خبرنگار پرسيد يك رويه معمول در برخورد با استاد سوييسي بود.
مخالفان فدرر و برخي از افراد بي‌طرف معتقدند كه بيش از حد در مورد فدرر اغراق صورت گرفته. در حالي كه طرفداران او مي‌گويند فدرر از آن دست استعدادهايي است كه به ندرت در زندگي مي‌توان ديد. او با اين همه جامي كه به دست آورده و طرفداران زيادي كه به اين بازي جلب كرده، شايسته تحسين است. آنچه در اين ميان واضح است، اين است كه جدا از تمركز عالي و جعبه ابزار بي‌نهايت او هنگام ضربه زدن به توپ، فدرر اغلب به خاطر ويژگي‌هاي ديگري بزرگ در نظر گرفته مي‌شود.
يكشنبه شب فدرر سال خود را با اعلام اين خبر به پايان رساند كه فوريه در اوپن استراليا شركت نمي‌كند. فدرر يك بار در سال ۲۰۱۶ به خاطر پارگي مينيسك در زانوي چپش تحت عمل جراحي قرار گرفت. امسال او دو جراجي آرتروسكوپي روي زانوي خود انجام داد. او از اولين جراحي در ماه فوريه هنوز بهبود نيافت. بنابراين در ماه ژوئن تصميم گرفت دوباره تلاش كند. او اكنون در دوبي به شدت تلاش مي‌كند و بعد از اين سرانجام در مورد نخستين حضور در تورنمنت‌هاي تنيس تصميم‌گيري خواهد كرد.
در بيشتر دوران حرفه‌اي فدرر فرار از مصدوميت يكي از ويژگي‌هاي اصلي بازي او بوده است. اين به او اجازه داده بود بدن خود را حفظ كند و براي مدت طولاني رقابت كند. اكنون او در ۳۹ سالگي با ۱۵۱۳ مسابقه انفرادي يك ركورد عالي دارد. كناره‌گيري فدرر به اين معني است كه دوري او از ميادين به خاطر مصدوميت بيش از يك سال طول مي‌كشد. در چنين شرايطي پايان دوران حرفه‌اي او به عنوان يك بازيكن طبيعتا ذهنش را درگير كرده است. او در ماه ژوييه به تلويزيون سوييس گفت:«در حال حاضر روشن است كه من در آستانه پايان كار خود قرار دارم. نمي‌توانم بگويم در عرض دو سال چه چيزهايي رخ خواهد داد. به همين دليل من سال به سال برنامه‌ريزي مي‌كنم. الان هنوز خوشحال هستم اما وقتي چرخدندهها ديگر كار نكنند من مي‌ايستم.»
جالب‌ترين جنبه سال‌هاي پاياني دوران حرفه‌اي فدرر اين بود كه او مايل است براي چرخاندن چرخدندهها كاري انجام دهد. اين چيزي بيشتر از تاثير عصاي جادويي اوست. 18 ماه پيش او به يكي از بزرگ‌ترين موفقيت‌هاي خود در فينال تنيس ويمبلدون بسيار نزديك شده بود و با دو امتياز از نواك پيش افتاد. قبل از اينكه در ست پنجم كار به تساوي سپس تاي‌بريك كشيده شود.
براي فدرر خاطرات آن مسابقه با 10 ماه بعدش كه مربوط به كار كردن براي بازگشت به آن نقطه بود، گره خورد. شكست در ويمبلدون و يو اس اوپن ۲۰۱۸ باعث شد قدرت او كمرنگ شود. فدرر در واكنش مسابقات بيشتري به برنامه خود اضافه كرده است. او زمستاني طولاني را با سري پايين سپري كرد. بسياري از مسابقات زشت براي او وجود داشت. توپ‌هايي كه در انفجار خشم او خراب مي‌شد و او هنوز در جست‌وجوي سطح واقعي خود در مسابقات اوپن استراليا ۲۰۱۹ بود. ديدن اينكه او قاطعانه در حال حل مشكلات خود است تا سرانجام دوباره اوج بگيرد، جذاب بود.
تنها حضور فدرر در تنيس در سال ۲۰۲۰ حضور در اوپن استراليا بود. با وجود اينكه او به سطح اصلي‌اش حتي نزديك هم نبود خودش را به جمع 4 نفر پاياني رساند. 2 بازي با 5 ست مقابل جان ميلمن و تنايس ساندگرين باعث شد در نيمه‌نهايي از لحاظ بدني كم بياورد. در هر سني بهبودي از يك آسيب جدي دشوار است. جراحي از نظر جسمي دردناك است و از نظر رواني مخرب. عدم اطمينان از اينكه چه زماني و چه مكاني امكان بازگشت وجود دارد، مي‌تواند يك جوان ۲۰ ساله را خفه كند. چه رسد به اينكه مصدوميت در بدن شكننده يك ورزشكار پس از چندين دهه رقابت ظاهر شود. از ماه فوريه فدرر مجبور شده با همه اين احساسات خودش را سازگار كند.
در همان كنفرانس مطبوعاتي ويمبلدون دو سال و نيم پيش از فدرر در مورد بازگشت سرنا ويليامز سوال شد. او از تصميم سرنا براي بازگشت به مسير ورزش بعد از زمان دوري طولاني اظهار خودشحالي كرد و گفت:«چراكه نه؟ بعد از همه كاري كه سرنا انجام داده او يك بهانه عالي براي كناره‌گيري همچنين بازگشت داشته است. من اين را مي‌فهمم.»
پس از دو عمل جراحي روي زانو و يك سال دوري از تنيس در ۳۹ سالگي اتفاقات سال ۲۰۲۰ و تقويم عجيبش بهترين بهانه و مسير براي خروج فدرر از رقابت‌هاي حرفه‌اي را فراهم كرد. در عوض او اين بهانه را كنار گذاشته و عزم خود را براي رقابت دوباره در بالاترين سطح جزم كرده است. ۲۲ سال از نخستين مسابقات حرفه‌اي فدرر مي‌گذرد. بالا رفتن سن براي همه ما پيش مي‌آيد اما او با ارتقاي توانايي‌هاي خود و داشتن قاطعيت و انگيزه بالا مقابل پير شدن ايستاده است. احساسي كه فدرر در اين زمينه دارد بسيار معنادارتر از استعداد ذاتي اوست و باعث مي‌شود او در بين همه ورزشكاران شاخص به نظر برسد.