احياي حكمت ايراني
محمود يوسف‌ثاني
موسسه پژوهشي حكمت و فلسفه ايران كه از آغاز تاسيس به منظور نشر و گسترش فلسفه و حكمت اسلامي- ايراني و شناساندن ابعاد گوناگون اين حوزه حكمي و فلسفي به مجامع علمي ملي و بين‌المللي تاسيس شد اينك نيز با همين هدف به فعاليت‌هاي خود ادامه مي‌دهد و مي‌كوشد اين مهم را هر چه بهتر جامه عمل بپوشاند. مهم‌ترين دستاوردهاي موسسه در اين جهت در قالب طرح‌هاي پژوهشي انجام شده توسط اعضاي هيات علمي و نيز آثار منتشر شده و همايش‌هاي برگزار شده در موضوعات مختلف فلسفي و حكمي است. تنوع ديدگاه‌ها و حوزه‌هاي فعاليت همكاران پژوهشي بستر مناسبي براي جلب همكاري‌ها از سوي ديگر نهادها و مراكز علمي براي تعميق و گسترش تفكر فلسفي را ايجاد كرده است. آنچه در قسمت اعظم اين پژوهش‌ها صورت مي‌گيرد، معطوف به احيا و تقويت معنويت اسلامي و ايراني چه از طريق پژوهش‌هاي مستقل و يا احياي آثار بزرگان فكر و فلسفه ايران و اسلام از طريق تصحيح‌هاي انتقادي و بر اساس اصول و ضوابط پذيرفته شده تخصصي در اين حوزه است. رشته معنويت و حكمت ايراني كه ريشه در حكمت خسرواني و باستاني ايران دارد و در پيوند با حكمت اسلامي به اوج شكوفايي خود مي‌رسد در اين ميان شاخص‌تر و آشكار‌تر است. آنچه اينك تحت عنوان طرح احياي آثار ابن‌سينا كه از طريق دفتر مطالعات ابن‌سينا صورت مي‌گيرد و اقدام براي تاسيس گروه پژوهشي مطالعات ابن‌سينا در موسسه در حال پيگيري است و آثاري از ايشان كه تاكنون تصحيح و تحقيق شده و به طبع رسيده و يا در حال انجام است در همين راستا قرار مي‌گيرد. تهيه صدها نسخه خطي و معتبر ابن‌سينا از كتابخانه‌هاي سراسر جهان و يا مجموعه‌هاي شخصي اينك زمينه بسيار مناسبي را در جهت تحقق هر چه بهتر امر احياي آثار اين فيلسوف و حكيم بزرگ ايراني را فراهم كرده است. كوشش‌هايي كه در جهت طرح مباحث مربوط به حكمت فهلوي و اشراقي در گروه اديان و عرفان موسسه از طريق تاليف آثار ارزشمند و يا ترجمه كتاب‌هاي مهم در اين زمينه از زبان عربي و يا زبان‌هاي اروپايي صورت مي‌گيرد و نيز برگزاري دوره‌هاي مختلف تحقيقي و آموزشي در اين حوزه و تربيت نيروهاي محقق و پژوهشگر نيز معطوف به همين امر است. مباحث خاص فلسفه و كلام اسلامي كه در گروه‌هاي پژوهشي كلام اسلامي، فلسفه اسلامي و منطق موسسه پيگيري مي‌شود و تاكنون به تاليف و ترجمه آثار متعددي در اين زمينه انجاميده و در مواردي نيز به كسب درجه‌ها و امتيازات جشنواره‌ها منتهي شده است در همين راستا صورت مي‌گيرد.گروه‌هاي آموزشي ديگر موسسه يعني گروه‌هاي مطالعات علم و فلسفه نيز كه بنا بر ضرورت‌هاي خاص خود تاسيس شده‌اند، مي‌كوشند ضمن مطالعه و پژوهش در مهم‌ترين جريان‌هاي فكري تاريخ و فلسفه علم و نيز مكاتب عمده فلسفي مغرب زمين هر چه بيشتر در جهت شناختن و شناساندن اين جريان‌ها و مكاتب گام بردارند. برگزاري كلاس‌هاي آزاد در موسسه كه از آغاز تاسيس مورد عنايت خاص موسسان و بنيانگذاران آن بوده نيز در طول دهه‌هاي متعدد پس از تاسيس همواره ادامه داشته و تاكنون دوره‌هاي بسياري از آنها برگزار شده است. در اين دوره‌ها اساتيد صاحب‌نام و ارجمندي تدريس كرده‌اند كه درس‌هاي آنان مورد استفاده و استقبال دانشجويان و دانش‌پژوهان بسياري واقع شده است. بسياري از اين درس‌ها اينك در درگاه‌هاي اينترنتي موسسه قابل دسترسي است. از مهم‌ترين فعاليت‌هاي موسسه كه در جهت تعميق و تكميل فعاليت‌هاي دانشجويان دوره‌هاي تحصيلات تكميلي در دانشگاه‌هاي گوناگون مفيد و موثر بوده، ارايه مشاوره‌هايي است كه به صورت آزاد در اختيار اين دانشجويان قرار مي‌گيرد و راه پژوهش و جست‌وجو را براي آنان هموار مي‌كند. همايش‌هاي متعدد ملي و بين‌المللي كه تاكنون در موسسه برگزار شده و برخي از آنها در نوع خود بي‌نظير بوده از ديگر محورهاي فعاليت موسسه است كه حاصل بسياري از آنها نيز در قالب منشورات موسسه به جامعه علمي عرضه شده است. چند كلان طرح پژوهشي نيز در موسسه به تصويب رسيده و در دست انجام است كه از آن ميان مي‌توان به كلان طرح ابوريحان بيروني در جهت احياي برخي از آثار او و تاليف آثاري درباره آثار و افكار او و ترجمه برخي از مهم‌ترين پژوهش‌ها درباره او اشاره كرد. كلان طرح پژوهشي ابعاد نظري و فلسفي سلامت كه معطوف به مشكل خاص سلامت در وضعيت فعلي كشور و تأملات نظري در مورد آن است و در قالب ارايه مقالات و برگزاري همايش و تاليف كتاب عرضه مي‌شود نيز در اين زمينه قابل ذكر است.
معاون پژوهشي موسسه