كانديداي واحد، پرهيز از تحريم

حضور در انتخابات رياست‌جمهوري و شوراهاي اسلامي شهر و روستا در سال 1400 و پرهيز از تحريم انتخابات و همچنين معرفي كانديداي واحد براي انتخابات رياست‌جمهوري دو راهبرد اساسي است كه تاكنون اغلب اصلاح‌طلبان تكليف خود را با آن مشخص كرده‌اند و اغلب احزاب اصلاح‌طلب نيز درباره اين دو مولفه اساسي به توافق رسيده و بر آن تاكيد دارند. محمود ميرلوحي ديروز به خبرگزاري برنا گفته كه «مدت‌هاست تحريم‌ها از دستور احزاب اصلاح‌طلب خارج شده است. تحريم راه‌حل نيست، صندوق راي را فعلا تنها معبر، مركز و ملجا‌ سياسي كشور مي‌دانيم، اگر مفهوم انتخابات شكل نگيرد و مانند ۹۸ كه گفتند آش كشك خاله است، باشد تصميم ديگري اتخاذ مي‌كنيم، ديديم كه آن انتخابات را هم تحريم نكرديم ولي حضور ليدرهاي ليست را شاهد نبوديم.»
با اين حال بحث درباره چگونگي رسيدن به كانديداي واحد ميان اصلاح‌طلبان وجود دارد. به‌خصوص آنكه هم‌اكنون اين بحث مطرح است كه آيا از راهبرد ائتلاف با طيف ميانه‌رو استفاده كنند يا خير. ديروز محمدرضا خباز چهره سياسي اصلاح‌طلب به پايگاه خبري نامه‌نيوز گفته است: «اصلاح‌طلبان اعلام مي‌كنند كه مي‌خواهند با كانديداي اختصاصي وارد صحنه انتخابات رياست‌جمهوري شوند، چون معتقدند در انتخابات مجلس دهم كلاه سرشان رفت. عده‌اي از امكانات اصلاح‌طلبان استفاده كردند ولي به محض آنكه وارد مجلس شدند، به تعهدشان پشت پا زدند. ديگر وقت، توان و امكانات‌مان را براي نامزد اجاره‌اي يا شخصيتي كه گرايش اصلاح‌طلبي‌اش صددرصد ثابت نشده باشد، به كار نمي‌بريم چون همان اتفاق مي‌افتد كه در مجلس دهم رخ داد. ما بنيه‌اي در كشور داريم؛ بنابراين كانديداي اختصاصي معرفي مي‌كنيم يا اگر راي آورد چه بهتر، اگر هم راي نياورد ما وظيفه‌مان را انجام داديم.»  اشاره خباز به جريان نزديك به لاريجاني است كه با توافق با اصلاح‌طلبان در مجلس دهم توانستند از طريق ليست اميد وارد مجلس شوند و جالب آنكه اين مدت اخير بار ديگر برخي طيف‌هاي منتسب به جريان اصلاحات از ائتلاف با لاريجاني مي‌گويند اما مقابل عده‌اي از اصلاح‌طلبان به‌شدت با اين نظر مخالفت مي‌كنند. 
با اين حال همه اصلاح‌طلبان معتقدند كه بهتر است درنهايت با كانديداي واحد راهي انتخابات شوند و بحث بر سر اينكه آن كانديدا كيست، بماند براي مراحل بعد. خباز گفته است: «اصلاح‌طلبان حتما به اجماع مي‌رسند چون در راس جريان اصلاحات آقاي خاتمي حضور دارد كه نظر او خوشبختانه مورد قبول همه اصلاح‌طلبان است؛ بنابراين حضور آقاي خاتمي باعث مي‌شود كه اصلاح‌طلبان دور هم جمع شوند و به جمع‌بندي برسند. كما اينكه سال 92 نيز به توصيه آقاي خاتمي، آقاي عارف كنار رفت و آقاي روحاني پيروز انتخابات شد.»
خباز درباره شانس راي‌آوري كانديداي اجماعي اصلاح‌طلبان افزود: «راي‌آوري او بستگي به مشاركت مردم در انتخابات دارد. با مشاركت حداكثري مردم، شانس كانديداي اصلاح‌طلبان براي پيروزي بالاست اما اگر ميزان مشاركت مثل مجلس يازدهم 30 تا 40‌درصد باشد، احتمال راي‌آوري نامزد اصلاح طلبان بسيار ضعيف خواهد بود.» اما همچنان تحليل‌هاي متفاوتي از انتخابات پيش‌رو ارايه مي‌دهند كه ممكن است بر سرنوشت انتخابات اثرگذار باشد. هنوز نگراني‌هايي اساسي درباره مشاركت مردم در انتخابات آينده وجود دارد و تاكنون نيز به‌ گفته بسياري از ناظران و كنشگران سياسي نشانه‌اي از تغيير در وضعيت مشاركت به چشم نمي‌آيد.
مصطفي ‌درايتي، عضو حزب اتحاد ملت به تاثير اختلاف دستگاه‌هاي مختلف بر انگيزه مردم براي راي دادن اشاره كرده و به اعتمادآنلاين گفته است: «اصولا مردم به تاثير و نقش خود در انتخابات شك دارند و به همين دليل جدل‌هاي دستگاه‌ها و مقام‌هاي مسوول براي‌شان اهميتي ندارد؛ يعني مردم پيش خود مي‌گويند كارها و قرارها جاي ديگر برنامه‌ريزي مي‌شود و به همين دليل نقش خودشان را در تشكيل مجلس و دولت بي‌تاثير مي‌دانند.» اين چهره سياسي اصلاح‌طلب معتقد است: «پررنگ شدن يأس و نااميدي در جامعه به‌‌ مثابه آفتي خطرناك است. متاسفانه جامعه اين روزها خودش را غيرخودي مي‌داند و به همين دليل بعيد است مردم انگيزه‌اي براي راي دادن در انتخابات رياست‌جمهوري داشته باشند. به هر حال مردم در انتخابات مجلس يازدهم عملا به اين نتيجه رسيدند كه «انتخاب اصلي» جاي ديگري رقم مي‌خورد و آنها اگر هم تمايلي براي راي دادن داشته باشند، مجبور خواهند بود گزينه‌اي را برگزينند كه توسط نهاد ديگري با ناديده گرفتن ديدگاه عمومي انتخاب شده است.» در اين شرايط به نظر مي‌رسد اصلاح‌طلبان با موضوعاتي مختلف در انتخابات 1400 دست و پنجه نرم مي‌كنند. از يك‌سو با مساله شوراي نگهبان و تاييد صلاحيت كانديداي موردنظر خود مواجهند و از طرف ديگر مشاركت مردم به دغدغه‌اي جدي براي‌شان تبديل شده است. با اين حال برخي مي‌گويند چنانچه كانديداي موردنظر جريان اصلاحات از فيلتر شوراي نگهبان عبور كند، احتمال افزايش مشاركت مردم وجود دارد.