گفت‌وگو با يك اقتصاددان درباره شيوه جديد حمايت از سرمايه‌گذاران خرد در بورس
اصل حمايت از سهامداران زير سوال رفت
ندا جعفري
موضوع تزريق منابع از صندوق توسعه ملي به بازار سرمايه يا طرح حمايت صندوق توسعه بازار ازسهامداران خرد از چندي پيش در دستور كار شوراي عالي بورس بوده است تا به نوعي از سهامداران خرد حمايت شود.
در اين راستا سه‌شنبه شب با پيشنهاد شوراي عالي بورس مقرر شد سهامداراني كه از روز چهارشنبه سيزدهم اسفند ماه ۱۳۹۹ ارزش پرتفوي‌شان ۱۰ ميليون تومان يا كمتر باشد و امسال وارد بورس شده باشند، حداقل بازدهي ۲۵درصدي آنها تضمين و چنانچه بازدهي‌شان كمتر از اين ميزان باشد، جبران و مابه‌التفاوت آن به سهامداران پرداخت خواهد شد. اما كارشناسان اين حوزه معتقدند: اقدام اخير اين شورا در اين زمينه چندان راهگشا نيست و دولت كه در مقاطعي باعث رشد شاخص‌هاي بورس شدند و به اين بازار كمك كردند و شاخص، حبابي رشد كرد؛ درست در زماني كه بايد عرضه صورت مي‌گرفت، دست از عرضه‌هاي اوليه سهام كشيدند و قيمت‌ها به طور فزاينده‌اي افزايش يافت و هم‌اكنون كه اين روند در حال اصلاح است بازهم با تصميمات غلط در حال ضربه زدن به بازار هستند.
تكرار ساده‌انگاري در تصميمات بورسي
آلبرت بغوزيان، اقتصاددان با اشاره به مصوبه شوراي‌عالي بورس مبني بر تصويب طرح حمايت صندوق توسعه بازار از سهامداران خرد گفت: به نظر مي‌رسد اين پيشنهاد بورس ساده انگاره است. اينكه فردي با مبلغ ۱۰ ميليون تومان و يا مبلغي زير ۱۰ ميليون تومان وارد بورس شده باشد و در اين مدت ۴۰ درصد سرمايه خود را از دست داده باشد و حال بورس ۲۵درصد براي اين فرد تضمين كند هيچ معني ندارد زيرا افراد سرمايه‌گذار در بورس داراي پرتفوي‌هاي متفاوتي هستند و شركت‌هاي متفاوتي هم در بورس حضور دارند و تضمين كردن اين موضوع كار چندان منطقي به نظر نمي‌رسد. اين اقتصاددان ادامه داد: اگر فرض را بر اين بگيريم كه ۸۰درصد افراد ارقامي حدود ۱۰ ميليون تومان يا كمتر در بورس سرمايه‌گذاري كرده باشند بايد ببينيم رضايت اين تعداد افراد مهم است يا رضايت كلي سرمايه‌گذاران در بورس را بايد مد‌نظر قرار داد و كدام موضوع اولويت بيشتري دارد؟ او تصريح كرد: مجموع سرمايه اين تعداد افراد كه دارايي‌شان زير ۱۰ ميليون تومان در بورس است در مقابل افرادي كه بيش از اين ارقام وارد بورس كرده‌اند رقم ناچيزي است و حتي از ميزان سرمايه‌اي كه در اين مدت آب شده هم كمتر است. اين اقتصاددان با بيان اينكه اين ۱۰ ميليون تومان غيرمنطقي به نظر مي‌رسد، گفت: حال اين سوال مطرح مي‌شود كه چطور مي‌توان ريزش شاخص‌ها در بازار سهام را جبران كرد؟ و چرا افرادي با سرمايه ۱۵ و ۲۰ ميليون تومان اين فرصت تشويقي براي‌شان فراهم نيست؟ و اين دغدغه‌اي كه الان در بورس هست چرا در شهريور و آبان ماه پاسخ داده نشد؟
چرا شكايت ريزش‌ها تنها
از سوي تازه‌واردان بود؟
بغوزيان خاطرنشان كرد: آنچه حائز اهميت است اينكه صف‌هاي فروش در اين مدت به اين اندازه نبود كه بخواهد قيمت‌ها را به اين شدت كاهش دهد و به نظر مي‌رسد ريزش‌هاي بورس به صورت مصنوعي صورت گرفته و اين صف‌هاي فروش اغلب توسط معاملات الگوريتمي و از طرف افرادي كه در سفارش گذاري‌ها نفوذ كردند صورت گرفته است تا سهم‌ها با چنين عددهايي به فروش گذاشته شود و صف‌هاي فروش و خريد كنوني نشانه اشكال در بازار است.
او ادامه داد: به اعتقاد من كاهش دامنه نوسان ۲درصد مي‌توانست زودتر انجام شود و چرا بايد تا اين حد ريزش‌ها صورت مي‌گرفت و هنوز هم كسي پاسخگو نيست كه اين سقوط مصنوعي چرا رخ داد و چرا باعث شد ريسك گريزان و تازه واردان از بورس خارج شوند؟ يا اينكه چرا از زمان ريزش‌ها تاكنون هيچ كارگزار و صندوق سرمايه‌گذاري كه با درآمد كلان در بورس بوده در اين مدت شكايتي نداشته و شكايت‌ها در اين بازه زماني همواره از سوي تازه‌واردان بوده است؟ بغوزيان گفت: به نظر مي‌رسد اين موضوع تنها رد گم كني است كه نمي‌خواهند بپذيرند كه در سيستم سفارش‌ها برخي رخنه كرده‌اند و اين اقدام هم براي دلداري سرمايه‌گذاران خرد است. او گفت: به منظور شفافيت بيشتر بايد از سوي سازمان بورس اعلام شود كه تعداد فراواني‌هاي نسبي افراد با دارايي ۱۰ ميليون به پايين چقدر است و حتي در صورتي هم كه سهم بالايي از افراد داراي اين ميزان از سرمايه باشند به نظر مي‌رسد باز هم اين افراد سهم بالايي از سرمايه را در بورس نداشته باشند. او در مورد تزريق منابع از صندوق توسعه ملي به بورس گفت: اصلا مشخص نيست چگونه اين تزريق سرمايه صورت گرفته يعني نتيجه آن چه بوده؟ آيا صف‌هاي فروش را جمع كردند؟ و يا اينكه از چه طريقي اين موضوع صورت گرفت و چطور از صندوق استفاده شد و اثر آن چه بوده است و يا اينكه چه نمادهايي را در اين مدت حمايت كردند؟
صف‌هاي فروش در بورس مصنوعي بودند
اين اقتصاددان در پاسخ به اين پرسش كه منظور شما از صف‌هاي مصنوعي در فروش سهام چيست، گفت: آن عده‌اي كه صف‌ها را درست مي‌كنند با هدف جمع كردن سهم ارزان در زمان مشخص اقدام به اين موضوع مي‌كنند. با ريزش‌هايي كه در بورس رخ داد سهامداراني بودند كه سهام خود را با رشدهاي ۲۰۰ و ۳۰۰ درصدي فروختند و يا افرادي هستند كه يونيت‌هاي سرمايه‌گذاري شركت‌هاي خود را با قيمت‌هاي بالا فروختند و امروز مي‌توانند با قيمت‌هاي پايين باز سهام تهيه كنند و دولت هم در اين مدت استفاده كرد؛ اما بايد به دنبال عامل اصلي اين موضوع بود. صف‌هاي فروش را دولت درست نكرد افرادي اين كار را كردند كه در قيمت‌هاي بالا فروختند تا در زمان ارزاني، سهام را جمع كنند. او گفت: برخي پس از ريزش‌هاي بورس گاهي سوال مي‌كنند كه چه بازاري در حال حاضر براي سرمايه‌گذاري مناسب‌تر است بايد گفت بهتر است مردم اگر منابع مالي دارند آن را يا در بانك سپرده‌گذاري كنند و يا در صندوق‌هاي با سرمايه ثابت سرمايه‌گذاري كنند زيرا هدايت مردم به سمت بازار خودرو و يا هر كالاي ديگري درست نيست و باعث التهاب بازارها مي‌شود و در مجموع به نفع منافع ملي نيست. بغوزيان افزود: سال گذشته همه پيشنهاد سرمايه‌گذاري مردم در بورس را مي‌دادنند كه اين اتفاق هم رخ داد اما بايد گفت هدايت مردم به سمت يك بازار اصلا منطقي نيست.