افغانستان پس از خروج ايالات متحده

براساس اخبار منتشرشده امريكا پس از بيست سال جنگ در افغانستان درصدد خروج نيروهاي خود از اين كشور است و اين مساله را بايد متذكر شد كه ايالات متحده اولين كشوري نبوده است كه افغانستان را تسخير كرده و از آن خارج شده است، اين كشور از ديرباز گورستان امپراتوري‌ها بوده و هر كشوري افغانستان را تسخير كرده در نهايت مجبور به خروج از اين كشور شده است كه نمونه تاريخي ديگر آن اتحاد جماهير شوروي بوده است و حتي گفته مي‌شد كه يكي از ريشه‌هاي فروپاشي اتحاد جماهير شوروي حمله به افغانستان بوده است. حال ممكن است كه اين تئوري مطرح شود كه پس از خروج امريكا از افغانستان چين يا روسيه در افغانستان جايگزين خواهند شد يا قدرت منطقه‌اي ايران در اين كشور افزايش خواهد يافت، از يك ديدگاه خروج نيروهاي امريكايي از افغانستان به نفع ايران تمام خواهد شد زيرا از تراكم نيروها و پايگاه‌هاي نظامي امريكايي در اطراف ايران كاسته خواهد شد، اما اين مساله را نيز بايد مورد واكاوي قرار داد كه زماني كه امريكا با بودجه نظامي ۷۳۸ ميليارد دلاري خود نتوانست بر افغانستان مسلط شود هيچ كشور ديگري از جمله چين يا روسيه نيز نخواهند توانست بر افغانستان مسلط شوند. رفتار چين در قبال افغانستان نيز نشان داده كه رابطه چين با افغانستان بيشتر از نوع امنيتي است و براي حفظ مرزهاي خود و حفظ امنيت استان سين كيانگ سعي حضور محدود در افغانستان را دارد و به دليل نامني اين كشور تمايلي به حضور اقتصادي در افغانستان و توسعه اقتصادي در اين كشور را ندارد البته بايد اين مساله را متذكر شد كه حضور چين در همه نقاط چهان داراي ابعاد اقتصادي است و اقتصاد كه امنيت جزو ملزومات آن است اولويت اول چين براي حضور در يك منطقه است در نتيجه با خروج نيروهاي امريكايي از افغانستان كه منجر به رشد بيشتر طالبان خواهد شد دورنمايي از حضور اقتصادي چين در اين كشور ديده نمي‌شود. موضوع بعدي اين است كه هند سعي خواهد كرد كه در نبود امريكا و شايد به نيابت از غرب نفوذ خود را در راستاي رقابت‌هاي منطقه‌اي خود با چين در افغانستان افزايش بدهد در نتيجه رقابت‌هاي بين چين و پاكستان از يك‌سو و هند از سوي ديگر اگر از نظر اقتصادي باشد منجر به رشد اين كشور خواهد شد ولي اگر از بعد هدف قرار دادن منافع يكديگر با تجهيز گروهاي تروريستي باشد، مي‌تواند به تنش‌ها در اين منطقه دامن بزند. حال از يك بعد ديگر اگر بخواهيم موضوع را از ديدگاه داخلي افغانستان واكاوي كنيم دولت اين كشور پس از خروج نيروهاي امريكايي چندين گزينه پيش رو دارد؛ گزينه اول اين است كه از يكي از قدرت‌هاي بزرگ مانند چين يا هند يا روسيه براي تداوم قدرتش كمك بگيرد كه با توجه به تجربه تلخ روس‌ها و امريكايي‌ها در اين كشور اين مساله دور از ذهن است كه قدرت‌هاي بزرگ سعي در حضور كامل در اين منطقه داشته باشند، گزينه دوم اين است كه دولت را به طالبان واگذار كند يا بخشي از قدرت را با طالبان شريك شود ولي حالت ديگري هم كه متصور مي‌توان شد رخ دادن جنگ داخلي بين طالبان و دولت در اين كشور است كه تنها ناامني و ركود اقتصادي در اين كشور را رقم خواهد زد و خيلي از مهاجران را از اين كشور راهي ايران و افغانستان خواهد كرد. در نتيجه بهترين حالتي كه مي‌تواند متصور شد شريك شدن طالبان در قدرت و اصلاح رفتار طالبان است كه اين مساله هم مسير و فرآيند طولاني را به خود خواهد طلبيد و با توجه به تماميت‌خواهي طالبان ممكن است اين مساله نيز به جايي نرسد و با شكست مواجه شود و در هر حالت كشور افغانستان مسير دوردستي را براي رسيدن به توسعه پيش رو خواهد داشت.