كميته مطالعاتي جمهوري‌خواهان چهارشنبه‌شب از طرح «تبديل فشار حداكثري به قانون» در كنگره رونمايي مي‌كند
تكاپوي «بدترين وزير خارجه امريكا» براي نابودي برجام
محمدحسين لطف‌الهي
براي «بدترين وزير خارجه تاريخ امريكا» اينكه ديگر در قدرت نيست و به همراه رييس‌جمهور متبوعش طي فرآيندي دموكراتيك كنار گذاشته شده اهميتي ندارد. مايك پمپئو هر جا كه باشد، زماني كه احساس كند كاخ سفيد در حال انتخاب سياستي عاقلانه در قبال ايران با سياست «فشار حداكثري» است، دست به كار مي‌شود و تمام توان خود را به كار مي‌بندد تا «فشار حداكثري» كنار گذاشته نشود. او قرار است چهارشنبه شب مهمان كميته مطالعاتي جمهوري‌خواهان باشد تا به همراه گروهي از نمايندگان جمهوري‌خواه كنگره از «قانون فشار حداكثري» رونمايي كند. الينا‌ترين، خبرنگار آكسيوس روز گذشته با انتشار اين خبر نوشت كه هدف از ارايه طرح مذكور، گسترش تحريم‌ها عليه ايران و جلوگيري از بازگشت دولت بايدن به توافق هسته‌اي است و اين طرح به زودي به راي اعضاي مجلس نمايندگان و سناي امريكا نيز گذاشته خواهد شد. هنوز جزييات دقيقي از طرح مدنظر جمهوري‌خواهان در دسترس نيست، اما براساس دعوتنامه‌اي كه براي خبرنگاران كنگره امريكا ايميل شده، «قانون فشار حداكثري» سه هدف اصلي را دنبال مي‌كند. اولين هدف جمهوري‌خواهان از ارايه اين طرح افزايش تحريم‌هاي كنگره عليه ايران و تبديل اين تحريم‌ها به شديدترين تحريم‌هايي كه تاكنون عليه ايران اعمال شده، است. اگر جمهوري‌خواهان بتوانند از طريق كنگره به هدف خود يعني تشديد تحريم‌ها عليه ايران دست پيدا كنند، موفق خواهند شد تا مسير احياي برنامه جامع اقدام مشترك را كه از وين آغاز شده و به گفته مذاكره‌كنندگان ارشد 1+5 تا زمان انتشار اين گزارش «سازنده» و «مثبت» بوده، مسدود كنند؛ هدف دوم جمهوري‌خواهان دقيقا همين است: بي‌اثر كردن تلاش‌ها براي احياي برجام! سومين هدف از رونمايي و تلاش براي تصويب اين طرح پيشنهادي، قانوني كردن «سياست كارآمد و ثابت شده فشار حداكثري» بر شمرده شده است. به گزارش «اعتماد»، دونالد ترامپ رييس‌جمهور پيشين امريكا در هشتم ماه مه 2018 خروج ايالات متحده از برجام را رسما اعلام كرد و با به كار بستن سياست فشار حداكثري مي‌خواست ايران را وادار به پذيرش توافقي جديد كند. مايك پمپئو در آن زمان با اعلام 12 شرط خواستار كنار گذاشتن كامل غني‌سازي از سوي ايران شده بود و تاكيد داشت براساس اين شروط ايران علاوه بر قطع روابط با دوستان منطقه‌اي خود نظير گروه‌هاي مقاومت، بايد توسعه برنامه موشكي بالستيك خود را كنار بگذارد. سه سال بعد، زماني كه در ژانويه 2021 دونالد ترامپ قدرت را به دموكرات‌ها تحويل مي‌داد، برنامه هسته‌اي ايران با فاصله بسيار از تمامي محدوديت‌هاي برجامي عبور كرده بود، برنامه موشكي ايران با قدرت ادامه داشت و تغييري در روابط ايران و گروه‌هاي مقاومت اتفاق نيفتاده بود. اكنون در حالي كه عملا سياست فشار حداكثري در تحقق هيچ كدام از اهدافش موفق نبوده، از سوي جمهوري‌خواهان كنگره به عنوان سياستي موفق معرفي مي‌شود. براساس ايميل كميته مطالعاتي جمهوري‌خواهان به خبرنگاران، اجراي اين طرح قرار است دو نتيجه را نيز در پي داشته باشد: اول «بازداشتن ايران از توليد سلاح هسته‌اي و موشك‌هاي بالستيك» و دوم «جلوگيري از تامين مالي تروريسم از سوي ايران». ريچارد گلدبرگ، از اعضاي بنياد دفاع از دموكراسي‌ها كه در ترسيم سياست خاورميانه‌اي ترامپ نقش داشت، درباره اهداف اين طرح نوشته است: «پيام طرح فشار حداكثري، نه فقط به دولت بايدن بلكه به تمام كساني است كه مذاكره با ايران را دنبال مي‌كنند؛ يك يادآوري جدي در‌خصوص اينكه تعليق تحريم‌ها از سوي دولت بايدن موقت خواهد بود و بازگشت به توافق ريسكي جدي دارد.»
«سياست خارجي مبتني بر توهم»
تصميم جمهوري‌خواهان با انتقادات بسياري از كارشناسان امريكايي روبه‌رو شده است. داريل كيمبال، مدير اجرايي بنياد كنترل سلاح در واشنگتن به كنايه نوشته است كه از نگاه كميته مطالعاتي جمهوري‌خواهان «جنگ، صلح است»، «سياه، سفيد است» و «تنفر همان عشق است.» هانس كريستينسن، مدير پروژه اطلاعات هسته‌اي و عضو فدراسيون دانشمندان امريكايي نيز تاكيد كرده: «فرقي ندارد متعصبين در ايران باشند يا در امريكا. به هر صورت آنها يك مشكل جدي هستند.» به نوشته او، هنگامي كه پمپئو در دولت امريكا حضور داشت سياست او در قبال ايران يك شكست بزرگ بود و اكنون در حالي كه عده‌اي تلاش مي‌كنند اين افتضاح را درست كنند، كميته مطالعاتي جمهوري‌خواهان در پي خرابكاري است. اريك بروئر، عضو انديشكده مركز مطالعات استراتژيك و بين‌المللي در امريكا طرح كميته مطالعاتي جمهوري‌خواهان را «غيرمسوولانه» و «تداوم‌بخش سياست خارجي مبتني بر توهم» مي‌خواند. به گفته او، تحريم‌هاي كنگره امريكا در هر سطحي كه باشند نمي‌توانند ايران را وادار كنند كه از برنامه موشكي خود دست بكشد و ناديده گرفتن اين واقعيت به اعتبار كنگره آسيب مي‌زند. نيكلاس ميلر نيز با اشاره به نگاه كميته مطالعاتي جمهوري‌خواهان نوشته است كه «تصور كنيد بايد در چه محيط بسته‌اي در حزب قرار گرفته باشيد كه سياست فشار حداكثري را سياستي موفق و كارايي آن را اثبات شده بدانيد.»
واكنش دولت بايدن به فشارهاي كنگره چه خواهد بود؟
طرح تبديل سياست فشار حداكثري به قانون تنها اقدام جمهوري‌خواهان براي به بن‌بست كشيدن گفت‌وگوها با ايران نيست. چندي پيش نيز جيمز اينهوف، عضو كميته نيروهاي مسلح در سنا و تاد يانگ، عضو كميته روابط خارجي اين مجلس با همراهي ماركو روبيو و پت تومي در نامه‌اي خطاب به جو بايدن نوشتند: «ما با هرگونه اقدام
در راستاي بازگشت به توافق شكست خورده برجام يا هر توافق ديگري مخالفيم كه به صورت يك‌جانبه به رژيم ايران كه همچنان امنيت ايالات متحده و متحدان و شركاي‌مان را به خطر مي‌اندازد، امتياز دهد.» اين چهار سناتور مدعي شدند تحريم‌هايي كه رابرت مالي نماينده ويژه دولت امريكا در امور ايران مورد انتقاد قرار مي‌دهد «جديد نيستند» بلكه «همان تحريم‌هايي هستند كه دولت‌هاي دموكرات و جمهوري‌خواه اعمال كرده‌اند تا رژيم ايران را به خاطر حمايت از تروريسم، برنامه غني‌سازي هسته‌اي و برنامه موشكي بالستيك تنبيه كنند.» آنها خواستار استفاده از تحريم‌ها عليه ايران به عنوان يك «اهرم فشار» شدند و تاكيد كردند كه اين تحريم‌ها بايد به عنوان «ابزاري براي رسيدگي به تمام جنبه‌هاي رفتارهاي ثبات‌زداي ايران» مورد استفاده قرار گيرند. به گزارش «اعتماد»، هر چند كه در ميان اعضاي ارشد حزب دموكرات نيز برجام مخالفاني دارد، اما دموكرات‌ها با دراختيار داشتن اكثريت مجلس نمايندگان و سنا قادرند با طرح‌ها و موانعي كه از سوي جمهوري‌خواهان بر سر راه توافق هسته‌اي ايران گذاشته مي‌شود، مقابله كنند و مانع از آن شوند كه سياست خارجي دولت بايدن به بن‌بست برسد. در اين ميان دولت بايدن نيز ابزارهايي كارآمد براي مقابله با اين فشارها دارد و در صورتي كه اراده‌اي جدي در كاخ سفيد وجود داشته باشد، دست‌كم تا زماني كه قوه مجريه دراختيار دموكرات‌هاست، جمهوري‌خواهان امكان نابود كردن توافق هسته‌اي با ايران را نخواهند داشت.