ايفو فن هوفه، كارگرداني بلژيكي‌تبار است كه آوازه‌اش بيشتر به خاطر كارهاي تجربه‌گرا و آوانگاردش در «گروه تئاتر آمستردام» (Toneelgroep Amsterdam) و «آف برادوي» است. البته او نمايشي چون «چشم‌اندازي از پل» به نويسندگي آرتور ميلر را هم در برادوي اجرا كرده كه با درخشش خيره‌كننده‌اي توانست جايزه توني در زمينه كارگرداني را بربايد. فن هوفه اجراهاي مورد توجه ديگري هم چون «ساحره‌سوزان» و «شبكه» را در كارنامه كاري خود دارد كه احتمالا اقتباس سينمايي «شبكه»(۱۹۷۶) به كارگرداني سيدني لومت را تماشا كردهايد كه نقد كوبنده‌اي به رسانه‌هاي جريان اصلي وارد مي‌كند. روزنامه «گاردين» در گفت‌وگوهايي كه با كارگردانان مطرح تئاتر درباره دوران همه‌گيري كرونا داشته سراغ اين كارگردان فعال در هلند هم رفته است. پيش از اين نيز گفت‌وگوهاي كيتي ميچل و توماس اوسترماير را در روزنامه اعتماد منتشر كرديم كه بحث‌هاي تئوريك جالبي درباره تئاتر و همه‌گيري كرونا مطرح كرده‌اند. جالب است كه ايفو فن هوفه رويكردي را اتخاذ كرده كه در ميانه ايده‌هاي اوسترماير و كيتي ميچل است زيرا مخالفت شديدي با تئاتر ديجيتال ندارد اما مي‌گويد:«هنر امري اجتماعي است» و دلم براي «با مردم بودن» و ديدن تاثيري كه روي آنها گذاشته مي‌شود، تنگ شده است. توجه شما را به خواندن اين گفت‌وگوي قابل تامل جلب مي‌كنم.
بيماري همه‌گير كرونا براي كمپاني تئاتر شما چگونه بوده است؟
ما با مديريت توانستيم كارمان را با يك يا چند روش ديگر ادامه بدهيم. هنگامي كه همه چيز در مارس ۲۰۲۰ تعطيل شد به سرعت ۱۰۰ قرائت از «دكامرون» بوكاچيو را به صورت فيلم ضبط كرديم. داستان‌هايي كه در ميانه طاعون مي‌گذرند. وقتي اجازه بازگشت به تئاتر زنده را به ما دادند 3 نمايش از جمله «بچه نورا» جديدترين نوشته رابرت ايكه را به صحنه برديم. البته اجراها با رعايت فاصله اجتماعي بود و خيلي كوچك ولي شدني بود. روحيه كمپاني تئاتري ما خوب بوده چونكه مردم احساس كردند ما مي‌توانيم كارهاي تازه و معناداري انجام بدهيم.
چه زماني و با چه كاري اميدوار به بازگشايي هستيد؟
بزنم به تخته، اگر مشكلي پيش نيايد، بازگشايي ما با نمايش «عصر خشم» براي جشنواره هلند در ژوئن خواهد بود. اين كار تركيبي از تمام تراژدي‌هاي يونان باستان است كه داستان جنگ تروا را روايت مي‌كند. اين موضوع خيلي مهم است زيرا در مورد چگونگي ورود به چرخه‌هاي خشونت صحبت مي‌شود، اينكه چگونه مردم راديكال مي‌شوند، چرا عصباني مي‌شوند و چگونه هدايت شده‌اند.
آيا دولت شما از تئاترها در دوران كرونا پشتيباني كرد؟
كمپاني «ITA» توسط دولت و مسوولان شهر آمستردام حمايت مي‌شود اما بيشتر درآمد ما از طريق برگزاري تورهاي جهاني است كه البته اين درآمد را به خاطر كرونا از دست داده‌ايم. دولت دو بار به ما بسته مالي اعطا كرد كه كمك مي‌كند تا چند وقت ديگر زنده بمانيم. البته موفق شديم به گونه‌اي كارها را در دوران قرنطينه مديريت كنيم تا حقوق كارمندان، تيم فني وگروه بازيگران تمام‌وقت را بپردازيم. حتي حقوق افراد آزاد به خدمت گرفت شده را داديم و آنها را براي توليدهاي جديد نگه داشتيم. ۷۰ درصد از افراد در «ITA» اشتغال كامل دارند و ۳۰ درصد باقي اشتغال آزاد.
آيا دولت هلند در كار خاصي موفقيت داشته يا حتي اشتباهي مرتكب شده است؟
به محض اينكه به پول احتياج داشتيم آنها به سرعت آن را پرداخت كردند. شنيده‌ام كه مردم هنوز در بريتانيا در انتظار دريافت كمك‌ها هستند. زمان زيادي هم طول كشيده تا دولت آنجا «واژه تئاتر» را در يك كنفرانس خبري به كار ببرد. البته بوريس جانسون سخنراني سخاوتمندانه‌اي ايراد كرد و در آن از اهميت هنرها گفت. همچنين مركل، صدراعظم آلمان و ماكرون، رييس‌جمهوري فرانسه. دولتي‌هاي ما كه هرگز درباره هنر در هلند صحبت نكردند. آنها پول شما را مي‌دهند اما از صميم قلب اين كار را نمي‌كنند.
آن چيز اصلي در مورد رفتن به تماشاي تئاتر زنده چيست كه از دست داده‌ايد؟
با مردم بودن را و اينكه احساس كنيد چيزي كه ساختيد به طريقي روي آنها تاثير مي‌گذارد. حتي آن لحظه پس از اجرا كه احساس آرامش مي‌كنيد چون ايده‌هايتان را روي صحنه ظاهر كردهايد. همه هنرها اجتماعي‌‌اند. اينها چيزهايي است كه دلم برايشان تنگ شده ولي باز خواهند گشت.
آيا ابتكاري ديجيتالي يا توليدي وجود دارد كه مردم واقعا درباره‌اش حرف بزنند؟
ما بخش «ITALive» را داير كرديم كه فعلا ۸ تئاتر استريم را به صورت پخش زنده ديجيتالي در آن داشتيم. يكي از آنها تراژدي‌هاي رومي شكسپير بود كه طول هر اجرايش بيش از 6 ساعت مي‌شد.
با يك گروه تلويزيوني و كارگرداني كه عادت به فيلمبرداري كنسرت‌هاي موسيقي راك دارد، كار كرديم كه همكاري خارق‌العاده‌اي شد و واكنش‌هاي خوبي از سراسر دنيا دريافت كرديم.
آيا عموم مردم از بازگشت و تحرك فضاهاي هنري حمايت مي‌كنند؟
هر بار كه تماشاخانه را باز مي‌كرديم، بليت‌هايش در عرض يك ساعت تمام مي‌شد. مردم گرسنه بودند تا بيايند.
آنها همچنين به ما اعتماد داشتند كه قرار است محيطي امن را برايشان فراهم كنيم. همچنين در پخش استريم و ديجيتالي تئاترها هم موفقيت چشم‌‌گيري كسب كرديم زيرا 60 درصد مخاطبان افرادي بودند كه تازه براي اولين بار به ما ملحق شدند.
آيا جايي وجود دارد كه به آنجا نگاه كنيد و فكر كنيد كه اي كاش در آنجا كار مي‌كردم چون آنها خيلي بهتر دارند وضعيت را اداره مي‌كنند؟
وقتي بوريس جانسون در مورد تئاتر صحبت كرد، حسودي‌ام شد. به فرانسه و آلمان هم حسودي كردم آنها پول زيادي را خرج حمايت از فرهنگ كرده‌اند.
به غير از تماشاخانه خودتان، وقتي همه چيز روبه‌راه شد و توانستيد به تئاتر برويد، دوست داريد بيشتر به كدام تئاتر سر بزنيد؟
براي لذت ويژه خودم به سينما مي‌روم. آرزويم اين است كه به سينماي شگفت‌انگيز نزديك خانه‌ام بروم كه اسمش «فيلم هالن» است. روزي كه باز شود آنجا خواهم بود.
فكر مي‌كنيد چه نمايشنامه‌اي بيشترين حرف را درباره دوراني مي‌زند كه در آن زندگي مي‌كنيم؟
هيچ نمايشنامه‌اي توي ذهنم نيست كه بتوانم به سرعت نام ببرم. با اين حال در يك سال گذشته تنهايي بخشي از زندگي‌مان شده است، پس «والدن» نوشته هنري ديويد ثورو چون متني است كه تنهايي را جشن مي‌گيرد.
كمپاني «ITA» توسط دولت و مسوولان شهر آمستردام حمايت مي‌شود اما بيشتر درآمد ما از طريق برگزاري تورهاي جهاني است كه البته اين درآمد را به خاطر كرونا از دست داده‌ايم. دولت دو بار به ما بسته مالي اعطا كرد كه كمك مي‌كند تا چند وقت ديگر زنده بمانيم البته موفق شديم به گونه‌اي كارها را در دوران قرنطينه مديريت كنيم تا حقوق كارمندان، تيم فني و گروه بازيگران تمام وقت را بپردازيم. حتي حقوق افراد آزاد به خدمت گرفت شده را داديم و آنها را براي توليدهاي جديد نگه داشتيم. ۷۰ درصد از افراد در «ITA» اشتغال كامل دارند و ۳۰ درصد باقي اشتغال آزاد. دولتي‌هاي ما كه هرگز درباره هنر در هلند صحبت نكردند. آنها پول شما را مي‌دهند اما از صميم قلب اين كار را نمي‌كنند.