كوبا در مسير
ورود به اقتصاد بين‌المللي
علي اسدي خمامي
هر چند با كنار رفتن رائول كاسترو از مقام دبيراولي حزب كمونيست، رسانه‌هاي بين‌المللي بر طبل تغيير در كوبا مي‌كوبند اما شواهد نشان مي‌دهد آنچه در حال تغيير است، نه رويكرد سياسي- اقتصادي-اجتماعي كوبا كه فشار بر اين كشور براي جلوگيري از حضور در اقتصاد بين‌المللي است. هفته گذشته، رائول كاسترو كه يكي از رهبران برجسته انقلاب كوبا بود، دبيراولي حزب كمونيست كوبا را به ميگوئل دياز- كانل سپرد. او پيش‌تر و پس از پايان دوره رياست‌جمهوري، قدرت را به دياز-كانل واگذار كرده بود. هر چند اين اتفاق در رسانه‌هاي بين‌المللي «پايان كاستروييسم» تفسير شد اما واقعيت آن است كه همه چيز در كوبا همان طور كه بود، باقي مانده است. نظام پارلماني كوبا همواره حداكثر قدرت را براي نمايندگان پارلمان تضمين كرده و در اين ميان دبير اول حزب كمونيست يك مقام تشريفاتي و رييس‌جمهور يك مقام اجرايي است. بنابراين كاستروييسم هيچ‌گاه وجود نداشته كه بخواهد از بين برود. كوبا همان است كه بود، هيچ چيز در اين كشور تغيير نكرده است: كوبا همچنان يكي از پيشتازان توسعه پايدار است، بهترين نظام درماني را در امريكاي لاتين دارد، عمده درآمد خود را از طريق صادرات پزشك و فناوري پزشكي تامين مي‌كند و البته يك پديده ديگر نيز ثابت مانده است: كوبا بيش از 60 سال است كه در محاصره قرار دارد. ايالات متحده امريكا، كوبا را تحريم و محاصره كرده و اين امر باعث شده اين جزيره كوچك در انزواي بين‌المللي قرار بگيرد. تحريم و محاصره علت اصلي دشواري‌هاي اقتصادي در كوباست و نه تنها كوبا كه هر كشوري كه با كوبا به مراوده بپردازد را تنبيه مي‌كند. اكنون كوبا قصد دارد عليه ايالات متحده امريكا اقدام كرده و با رفع تحريم‌ها و محاصره 60 ساله، پا در مسير پيوستن به اقتصاد جهاني بگذارد. اولين اقدام كوبا در اين عرصه، شكايت به سازمان ملل بوده است، شكايتي كه به زودي موعد بررسي آن فرا مي‌رسد. «برونو رودريگزپاريلا» وزير امور خارجه كوبا به تازگي اعلام كرده است كه در تاريخ 23 ژوئن سال جاري، شوراي عمومي سازمان ملل متحد قطعنامه‌اي را براي پايان دادن به محاصره اين كشور از سوي ايالات متحده امريكا بررسي خواهد كرد. به گزارش «تله‌سور» رودريگز پاريلا تاكيد كرد كه محاصره كوبا اقدامي براي نسل‌كشي و نقض گسترده حقوق بشر است. وزير خارجه كوبا در حساب توييتر خود به 243 اقدام قهري و تحريمي اشاره كرد كه از سوي دونالد ترامپ، رييس‌جمهور پيشين ايالات متحده امريكا عليه كوبا وضع شده و اكنون در دولت جو بايدن همچنان برقرار مانده‌اند. او ادامه داد:«محاصره يك سياست بي‌رحمانه است كه باعث رنج، محروميت و كمبود در خانوارهاي كوبايي شده است. اين سياست به عمد در دوران همه‌گيري كرونا تشديد شده و باعث كاهش دسترسي به دارو، كالاها و ملزومات مقابله با اين بيماري شده است.» در كنار اين اقدام، كوبا فعاليت خود را براي تحكيم روابط پيشين و گشايش روابط اقتصادي جديد آغاز كرده است. به عنوان مثال نمايندگان كوبا و آفريقاي جنوبي در يك ويديوكنفرانس، اعتبار توافق همكاري در حوزه مديريت منابع آبي كه سال گذشته حاصل شده بود را تاييد كردند. به گزارش «كوبن نيوز» اين توافق كه سال گذشته به امضاي طرفين رسيد، ادامه همكاري‌هاي دو كشور در اين حوزه كه از سال 2001 آغاز شده بود را تضمين مي‌كند.
در تحولي ديگر، اتاق‌هاي بازرگاني كوبا و امارات متحده عربي به منظور توسعه روابط دوجانبه تجاري يك يادداشت تفاهم به امضا رساندند. به گزارش «كوبن‌نيوز» اين سند چارجوب همكاري اتاق‌هاي بازرگاني و كسب‌وكارهاي دو كشور را مشخص مي‌كند. كوبا همچنين به تازگي با اسلواكي توافق كرده است كه دو كشور مراودات تجاري خود را افزايش دهند. همكاري كوبا و اسلواكي در حوزه‌هاي كشاورزي، صنايع غذايي، انرژي تجديدپذير و بايوتكنولوژي خواهد بود. پيش‌تر و در دوره ترامپ، دولت ايالات متحده امريكا براي فشار بيشتر بر كوبا، دست روي يكي از مهم‌ترين درآمدهاي اين كشور يعني صادرات پزشك گذاشته بود. با فشار امريكا چند كشور امريكاي لاتين فعاليت پزشكان كوبايي را ممنوع كردند. اما كرونا باعث شد كه اين فشارها شكست بخورد چراكه با شيوع كرونا، فعاليت پزشكان كوبايي به يك الزام براي نظام‌هاي نه چندان پيشرفته سلامت در امريكاي لاتين و حتي در باقي نقاط جهان شد. دنيا لحظه ورود پزشكان كوبايي به ايتالياي بحران زده را فراموش نكرده است. كوبا همان است كه بود. هيچ چيز در كوبا تغيير نكرده است. آنچه در حال تغيير است، هژموني ايالات متحده امريكا و قدرت اين كشور براي فشار بر ساير كشورهاست.