بايدن توسعه داخلي را پيش‌‌نياز رقابت با قدرت‌هاي بزرگ مي‌داند
چالش اثبات كارآمدي دموكراسي
محمدحسين لطف‌الهي
جو بايدن، رييس‌جمهور امريكا ديگر براي منتقدانش هم خواب آلوده به نظر نمي‌رسد. او بامداد پنجشنبه به كنگره رفت تا در آستانه 100 روزه‌گي دولت در نشست مشترك مجلس نمايندگان و سنا درباره عملكردش سخنراني كند و پس از ارايه كارنامه‌اي قابل قبول به همراه همسرش عازم جورجيا شد تا «بازگرداندن امريكا به ريل» موفقيت و پيشرفت را جشن بگيرد. پاياني خوش براي 100 روز اول دولتي كه يكي از اصلي‌ترين اهداف خود را احياي جايگاه بين‌المللي امريكا قرار داده بود. به طور سنتي روساي جمهوري امريكا پس از يك سال حضور در اين سمت در نشست مشترك سنا و مجلس نمايندگان با عنوان «گزارش سالانه رييس‌جمهوري از وضعيت كشور» شركت مي‌كنند اما جو بايدن پس از نزديك به ۱۰۰ روز از روي كار آمدن در نشست مشترك كنگره شركت كرد. براساس قانون اساسي امريكا، رييس‌جمهوري اين كشور موظف است به اعضاي كنگره درخصوص وضعيت كشور گزارش دهد. جورج واشنگتن سال ۱۷۹۰ براي نخستين بار در نشست مشترك كنگره در نيويورك گزارشي از وضعيت كشور ارايه كرد. جو بايدن در بخشي از اين سخنراني كه با حضور دو زن در جايگاه روساي مجلس نمايندگان و سنا با سخنراني‌هاي تمامي روساي جمهور پيشين تفاوت داشت، ابتدا به تشريح تهديدهاي پيش روي ايالات متحده در جهان پرداخت سپس با تشريح آنچه انجام شده و آنچه بايد انجام شود از اعضاي كنگره خواست تا در اين مسير همراه او باشند. بايدن با بيان اينكه دولت او با «بدترين‌ها» درگير است، افزود:«بدترين همه‌گيري در يك قرن، بدترين بحران اقتصادي از زمان ركود بزرگ و بدترين حمله به دموكراسي از زمان جنگ داخلي؛ اينها بحران‌هايي است كه دولت با آن دست به گريبان است.» رييس‌جمهور امريكا تصريح كرد:«اكنون، تنها پس از گذشت 100 روز، من مي‌توانم به ملت گزارش دهم كه امريكا بار ديگر به حركت درآمده است. خطر به امكان، بحران به فرصت و پس‌زدگي به استحكام تبديل شده است. كارشناسان مستقل برآورد مي‌كنند كه برنامه اشتغال امريكا ميليون‌ها شغل ايجاد مي‌كند و تريليون‌ها دلار رشد اقتصادي براي سال‌هاي
پيش رو به همراه مي‌آورد. نزديك به ۹۰درصد مشاغل ايجاد شده در حوزه زيرساخت‌ها در برنامه مشاغل امريكايي نيازمند مدرك دانشگاهي هستند. ۷۵درصد كل مشاغل نيز نيازي به مدرك مرتبط ندارند.» او افزود:«ما مردم را واكسينه مي‌كنيم، صدها هزار شغل ايجاد مي‌كنيم، ما نتايج واقعي كه مردم قادرند ببينند و در زندگي خودشان حس كنند را ارايه مي‌دهيم. درهاي فرصت را باز مي‌كنيم، عدالت و انصاف را تضمين مي‌كنيم.» بايدن همچنين گفت:«وال استريت اين مملكت را نساخت. طبقه متوسط است كه اين كشور را ساخت و اتحاديه‌ها طبقه متوسط را ساختند. ما بايد ثابت كنيم كه دموكراسي هنوز كار مي‌كند. اينكه دولت هنوز كار مي‌كند و مي‌تواند به مردم برسد.»
او در ادامه به برنامه‌هاي هسته‌اي ايران و كره‌شمالي نيز اشاره كرد و آنها را تهديدهاي جدي عليه امنيت ايالات متحده و جهان دانست:«براي رسيدگي به تهديدهاي ناشي از اين دو كشور از طريق ديپلماسي و بازدارندگي بي‌امان با متحدان خود همكاري نزديكي خواهيم داشت.»
توسعه اقتصادي
دولت بايدن در طول اين ۱۰۰ روز توانسته يك بسته حمايتي ۱.۹ تريليون دلاري را در كنگره به تصويب برساند. رييس‌جمهور با صدور دستورات اجرايي گام‌هايي در مسير كاهش هزينه‌هاي درمان برداشته و اكنون نيز در آستانه صدور دستور اجرايي حداقل ۱۵ دلار در ساعت براي كارگران فدرال است. بايدن همچنين طرح ۲.۲۵ تريليون دلاري توسعه زيرساخت‌ها را به كنگره ارايه كرده كه مي‌تواند تحولي بزرگ در اقتصاد ايالات متحده ايجاد كند و امكان تصويب آن در مجلس نمايندگان و سنا با توجه به اكثريت داشتن دموكرات‌ها وجود دارد. رييس‌جمهور امريكا در نشست مشترك كنگره در اين باره گفت: امريكا با پشت سر گذاشتن مبارزه با شيوع ويروس كرونا كه بيش از ۵۷۰ هزار كشته بر جاي گذاشت، دوباره حركت خود را آغاز كرده است. جو بايدن گفت، تنها پس از ۱0۰ روز، مي‌توانم به ملت گزارش بدهم كه امريكا دوباره به حركت درآمده است. رييس‌جمهوري ايالات متحده در ادامه برنامه خود براي صرف 1.9 تريليون دلار جهت بازسازي طبقه متوسط پس از دوران كرونا در امريكا را تشريح كرد.
سياست خارجي و رقابت قدرت‌هاي بزرگ
تحليلگران اصرار بايدن بر ضرورت استفاده از ديپلماسي و اثبات كاركرد دموكراسي از طريق توسعه و رفاه شهروندان را اصلي‌ترين راهكارهاي دولت او براي رقابت با چين مي‌دانند. ديويد‌اي سنگر در نيويورك تايمز نوشته است:«گره زدن برنامه بلندپروازانه داخلي به احياي نفوذ بين‌المللي ايالات متحده استدلالي قانع‌كننده و احتمالا موثر است.» به نوشته او، در حال حاضر بايدن با شرايطي روبه‌رو است كه تمامي قدرت‌هاي بين‌المللي رقيب در تلاشند تا با بهره‌گيري از اختلافات دروني امريكا به اين كشور آسيب بزنند و جمهوري‌خواهان نيز با پافشاري بر مواضع حزبي خود در اين مسير دست و پاي واشنگتن را بسته‌اند. كوري شاك، تحليلگر محافظه‌كار انديشكده آمريكن اينترپرايز كه پيش‌تر سابقه حضور در وزارت دفاع را نيز داشته در اين باره معتقد است:«بايدن مي‌تواند با راه‌اندازي يك بازي دوگانه از تهديد چين و ضرورت مقابله با آن براي جذب آراي جمهوري‌خواهان استفاده كند و همزمان از افزايش قدرت داخلي براي افزايش توان اثرگذاري در موضوعات بين‌المللي بهره ببرد.» او مي‌گويد:«در گذشته رييس‌جمهور اوباما هم كوشيد از اين روش استفاده كند اما فكر مي‌كنم براي بايدن اين روش نتايج بهتري داشته باشد، چراكه اكنون رفتار چين در داخل سركوبگرانه و در خارج تهاجمي‌تر شده است.» ريچارد هاس، رييس شوراي روابط خارجي ايالات متحده در مقاله‌اي پيرامون 100 روز نخست دولت بايدن و سخنراني او در كنگره كه در پروجكت سينديكيت منتشر شده، مي‌نويسد:«شي جين پينگ رهبر چين كه رييس‌جمهور بايدن دست‌كم از 10 سال پيش او را مي‌شناسد همچنين ولاديمير پوتين رييس‌جمهور روسيه معتقدند كه در قرن بيست‌ويكم دموكراسي‌ها قادر به رقابت با اتوكراسي‌ها(حكومت‌هاي خودكامه و تك‌حزبي) نيستند زيرا در دموكراسي رسيدن به اجماع براي تصميم‌گيري بسيار زمان‌بر است.» به نوشته او بايدن در سياست خارجي راهكار بسيار متفاوت‌تري را براي مقابله رقبا برگزيده و آن تعميق دموكراسي است:«بسياري از كارهايي كه بايدن انجام مي‌دهد با كارهايي كه از سوي رييس‌جمهور پيشين امريكا صورت مي‌گرفت متفاوت است؛ او به چندجانبه‌گرايي باور دارد، متمايل است از طريق همكاري با متحدان امريكا كار خود را پيش ببرد و همكاري با سازمان‌هاي بين‌المللي را نقطه ضعف نمي‌داند. بايدن به توافق آب و هوايي پاريس بازگشته، همكاري با سازمان بهداشت جهاني را از سر گرفته و تلاش دارد توافق هسته‌اي با ايران را احيا كند؛ روشي كه احتمالا به ايالات متحده كمك خواهد كرد تا در رقابت با چين آزادتر عمل كند و مجموعه‌اي از بحران‌ها را پيش روي خود نداشته باشد.»
مايكل مك فال، استاد دانشگاه استنفورد و سفير ايالات متحده در روسيه در زمان رياست‌جمهوري باراك اوباما هم سياست بايدن را سياست درست ارزيابي مي‌كند اما خواهان دوري‌گزيني امريكا از درگيري با پكن و مسكو است و تاكيد دارد، ايالات متحده همچنان خواستار همكاري فعال با چين و روسيه در موضوعاتي است كه منافع مشترك همه طرف‌ها وجود دارد. او مي‌گويد:«نگراني من اين است كه مهار اين كشورهاي خودكامه با سياست‌هاي كنوني امكان‌پذير نباشد و امريكا ناچار شود از استراتژي‌هاي قوي‌تر و بزرگ‌تري براي مهار استفاده كند. چنين چيزي ممكن است تقابل‌هاي خطرناكي را در پي داشته باشد.»
مهاجرت؛ بزرگ‌ترين نقطه ضعف
بايدن وعده داده بود زماني كه رييس‌جمهور شود با شيوه‌اي متفاوت از دونالد ترامپ، مساله مهاجرت را حل خواهد كرد اما اكنون پس از گذشت بيش از 3 ماه او نه تنها دستاوردي در اين حوزه نداشته كه وضعيت بد مرزها و رفتارهاي غيرانساني با مهاجران، اعتراضات بسياري از شهروندان را نيز در پي داشته است. نمود اين نقطه ضعف بزرگ روز جمعه آشكار شد؛ روز جمعه معترضان به عملكرد مهاجرتي بايدن و ادامه فعاليت بازداشتگاه‌هاي مرزي در اين كشور به‌رغم وعده‌هاي انتخاباتي رييس‌جمهور امريكا، سخنراني او در ايالت «جورجيا» به مناسبت صدمين روز حضورش در كاخ سفيد را به صورت موقت مختل كردند. آنها فرياد مي‌زدند «همين حالا به بازداشت پايان بده» و «اداره اعمال مهاجرت و گمرك را تعطيل كن»، يكي از معترضان فرياد زد «خانواده‌هاي ما مي‌ميرند» و يادآوري كرد كه در انتخابات ۲۰۲۰ به بايدن راي داده بود. بايدن هم كه صحبت‌هايش قطع شده بود، بعد از شنيدن اعتراضات، به معترضان گفت كه با آنها موافق است و نبايد هيچ زنداني انفرادي وجود داشته باشد.