هوش مصنوعي چه هست
و چه نيست؟
جودي گلايدن
مترجم: سينا تفنگ‌چي
Blade Runner، The Terminator، The Matrix، Transcendence، Ex Machina و موارد بسيار ديگري از فيلم‌هايي كه تاكنون طبق سنت هاليوود روانه بازار سينمايي شده است؛ جمله گواه آنند كه هوش مصنوعي شامل ربات‌هاي شومي هستند كه پس از مدتي سركش خواهند شد.
فهرستي كه اگر بنا باشد به صورت كامل نوشته شوند، بيشتر متوجه خواهيم شد كه چرا مفهوم هوش مصنوعي آن‌گونه كه بايد، در بين مردم جا نمي‌افتند.
اين تصاوير هاليوودي از هوش مصنوعي شايد سرگرم‌كننده باشد، اما تصورات غلطي را در فرهنگ عامه ماندگار مي‌كند؛ مواردي كه هوش مصنوعي مي‌تواند ياريگر مردم باشد شايد حتي بيش از خانه‌هاي هوشمند، تلفن‌هاي هوشمند و پاسخ‌هاي هوشمند باشد كه اينها جمله تنها نقطه آغازين عملكرد هوش مصنوعي در صنايع است و حال اين فناوري در حال اثربخشي روي مديران و رهبران كسب‌وكارهاي آينده است تا با استفاده از يك سيستم يكپارچه هوش مصنوعي فضاي مشاغل را تغيير دهند.
با توجه به آنچه گفته شد لازم است تا در‌خصوص هوش مصنوعي روشنگري‌هايي صورت بگيرد.
1- هوش مصنوعي اتوماسيون نيست
رايج‌ترين تصور غلط در مورد هوش مصنوعي مترادف دانستن آن با اتوماسيون است؛ در واقع، تنها نقطه مشترك بين هوش مصنوعي و اتوماسيون اتكا به داده‌ها با هدف ساده‌سازي عملكرد است. تشبيه هوش مصنوعي به اتوماسيون فراتر از آن نقاط مشترك، به معناي ناديده گرفتن ظرافت بيشتر يك سيستم هوش مصنوعي است. در حالي كه سيستم‌هاي خودكار بايد براي انجام كارهايي يكنواخت و تكراري به صورت دستي پيكربندي شوند، سيستم‌هاي هوش مصنوعي به محض اينكه داده‌اي براي پردازش داشته باشند، به‌طور مستقل فرآيند سازگاري را آغاز كرده و اين بدان معناست كه مي‌توانند بدون نظارت مستمر هنگام كار ياد بگيرند. بايد در نظر داشت كه هوش مصنوعي از جنبه‌هاي اتوماسيوني بهره مي‌برد، اما با يادگيري، خود تصميم‌گيري و تقليد از رفتار انسان، فراتر از اجراي ساده وظايف عمل مي‌كند.
2- هوش مصنوعي پايان بشريت نيست
بسياري از افراد توانايي هوش مصنوعي را براي پيشي گرفتن از هوش انساني و در‌نهايت كنترل جامعه بشري نادرست معرفي كرده و با اغراق همراه مي‌سازند. به صورت كلي هوش مصنوعي فناوري ترسناكي به حساب نمي‌آيد؛ هرچند كه مي‌تواند با استفاده نامناسب توسط افراد داراي سونيت كارايي نامناسبي نيز پيدا كند؛ لكن به خودي خود داراي هدف مخرب نيست.
ضمن آنكه بايد توجه داشته باشيم كه هر علم يا نظريه جديد يا فناوري نو، نسبت به كاربري آدميان از آن مي‌تواند داراي خطر شود، ولي خود فناوري و علم هيچ‌گاه هدف مخرب و آسيب‌رسان در قلب خود ندارد.
3- هوش مصنوعي فقط به اندازه داده‌هايي كه شما به آن مي‌دهيد قدرتمند است
هوش مصنوعي فرآيندي است براي جمع‌آوري اطلاعات (يعني داده‌ها)، مرتب‌سازي آنها و يادگيري از آنچه ذخيره شده است و رايانه‌ها را قادر مي‌سازد وظايفي را انجام دهند كه معمولا به هوش انسان نياز دارند. نكته اصلي اين است كه هوش مصنوعي از هوش انسان تقليد مي‌كند. اين بدان معني است كه بايد نوعي برنامه‌ريزي، يادگيري، حل مساله، بازنمايي دانش، حركت و دستكاري و همچنين مهارت‌ها و خلاقيت‌هاي اجتماعي به ميزان كمتري وجود داشته باشد. بر اين اساس نياز است تا هوش مصنوعي را در مورد درك اهميت داده‌ها و سنتز و تجزيه و تحليل و عملكرد داده‌ها آموزش داد. هوش مصنوعي همچون موتوري است كه با استفاده از داده‌ها تامين شده است؛ به اين صورت كه داده‌ها را مصرف كرده، الگوها را در داده‌ها تشخيص داده و ضمن الگو گرفتن از آنها براساس آن اقدام مي‌كند و همان‌طوركه كيفيت بهتر سوخت منجر به عملكرد بهتر موتور در جاده‌ها مي‌شود، كيفيت بهتر داده و اطلاعات خوب در سازمان‌ها موجب پيش‌بيني‌هاي دقيق‌تر و تقويت عملكرد مي‌شود.
4- هوش مصنوعي مجموعه‌اي از تعاملات مداوم با داده‌ها است
هوش مصنوعي شامل يكپارچگي و پيش‌بيني داده‌ها، علم داده، يادگيري ماشين و موارد ديگر است. مي‌توان آن را هم كاربرد فناوري و هم يك مكتب فكري دانست، درست شبيه فيزيك.
عصر كنوني هوش مصنوعي، فعاليت‌هاي تجاري، پزشكي، آموزشي و زندگي شخصي ما را متحول خواهد كرد و اگرچه فيلم و تلويزيون دوست دارد مخاطبان را با نمايش هوش مصنوعي سركوب كند، اما واقعيت هوش مصنوعي به معناي درك بهتر، بهبود فرآيندها و رهايي ذهن انسان است.