با آغاز انتخابات ميان‌دوره‌اي در مكزيك قتل‌هاي سياسي
در اين كشور بالا گرفته است
قتل 88 سياستمدار ظرف 9 ماه
آرمين منتظري
در مكزيك، بسياري از بخش‌هاي كمپين‌هاي انتخاباتي درست شبيه ديگر كشورهاست؛ تجمعات، پخش كردن تراكت‌ها و برچسب‌ها و كانديداهايي كه وعده‌هاي مفت و پوچ مي‌دهند. اما بخش‌هاي ديگري هم در انتخابات مكزيك وجود دارند كه فقط مختص خود مكزيك هستند؛ تهديد‌كردن‌ها، حمله‌ها و قتل‌ها!
به گزارش سي‌ان‌ان، هر نوبت، وقتي كه زمان انتخابات در مكزيك فرا مي‌رسد خشونت‌هاي انتخاباتي هم از راه مي‌رسند و امسال هم از اين جهت تفاوتي وجود ندارد. اما تفاوت عمده‌اي بين رخدادهاي امسال و سال‌هاي گذشته هست و آن اينكه خشونت‌هاي امسال، حتي اگر ملاك‌مان استاندارد خشونت‌ها در مكزيك باشد، بسيار بسيار زيادتر است. اخبار حاكي از آن است كه از ماه سپتامبر گذشته تاكنون، يعني در مدت زمان حدود 9 ماه، دست‌كم 88 سياستمدار مكزيكي يا كانديداهاي انتخابات به قتل رسيده‌اند. اين 88 نفر بخشي از 565 نفري بودند كه طي سال گذشته هدف خشونت‌هاي گروه‌هاي مسلح قرار گرفتند. دولت مكزيك اعلام كرده انتخابات ميان‌دوره‌اي امسال در مكزيك يكي از بزرگ‌ترين انتخابات خواهد بود. اما به نظر مي‌رسد تا تاريخ 6 ژوئن، يعني زماني كه حوزه‌هاي راي‌گيري به كار خود پايان دهند، اين دور از انتخابات يكي از مر‌گبارترين ادوار نيز باشد.
قتل پي در پي كانديداهاي انتخابات
آبل موريتا دو هفته پيش در نزديكي ساختمان شهرداري، يعني همان نهادي كه براي تصدي ريياستش كانديد شده بود، مشغول سخنراني بود كه به گفته پليس دو مرد مسلح سوار بر اتومبيل به او شليك كرده و او را هدف 10 گلوله قرار دادند. موريتا به عنوان كانديدا در همه سخنراني‌هاي خود تاكيد كرده بود مبارزه با جرم و جنايت اولويت اصلي او خواهد بود. تنها يك روز قبل از مرگ، موريتا در يك سخنراني گفته بود: « تجارت مواد مخدر ديگر بس است! كودكان‌مان و خانواده‌هاي‌مان نابود شده‌اند. من مرد قانونم و قانون را حكمفرما خواهم كرد. به هيچ عنوان ترسي به خود راه نمي‌دهم». اما يك روز بعد شبكه‌هاي اجتماعي عكس‌هايي از موريتا منتشر كردند كه بي‌حركت روي زمين افتاده و پيراهن سفيدش غرق خون است. مقامات پليس مكزيك مي‌گويند موريتا عمدا مورد هدف قرار گرفته است اما هنوز نمي‌دانند چه كساني پشت اين حمله هستند. ظاهرا تحقيقات در اين خصوص آغاز شده است.
موريتا يكي از چهره‌هاي شناخته شده بود كه به واسطه سخنراني‌هاي جسورانه‌اش در خصوص لزوم مبارزه با جرم و جنايت معروف شده بود. موريتا به عنوان وكيل، وكالت خانواده لبرون را نيز برعهده داشت؛ خانواده‌اي با تابعيت دوگانه مكزيكي- امريكايي كه 9 عضو خود را طي حمله مسلحانه كارتل‌هاي مواد مخدر در اواخر سال 2019 از دست داده بودند.
روز سه‌شنبه هفته گذشته يكي از كانديداي مشهور ديگر نيز به قتل رسيد. آلما روزا باراگان براي تصدي سمت شهرداري شهر مورولئون در ايالات گوآناجوآتو كانديد شده بود. اين ايالت يكي از جرم‌خيزترين مناطق در مكزيك است. تنها لحظاتي قبل از اينكه باراگان جانش را از دست دهد در يك پست زنده فيس‌بوكي خطاب به هوادارانش گفته بود: «اگر مي‌خواهيد مرا همراهي كنيد بياييد و طرح‌هاي مرا بشنويد. بياييد تا براي يك لحظه هم شده همزيستي را تجربه كنيم. در كنار هم مي‌توانيم خيلي بهتر عمل كنيم». دفتر دادستان كل ايالات گوآناجوآتو اين جنايت را محكوم و اعلام كرده تحقيقات را در اين خصوص آغاز مي‌كند.
چه كسي پشت اين قتل‌هاست؟
هنوز مشخص نيست انگيزه قاتلان اين كانديداها چه بوده است، اما سرنخ‌ها مي‌توانند به جنايات سازمان‌يافته و جنگ‌ها بر سر تصاحب زمين ربط داشته باشند. آنا ماريا سالازار، كارشناس حوزه امنيت در مكزيك معتقد است كه در بسياري از موارد، گروه‌هاي كوچك خلافكار يا كارتل‌هاي بزرگ مواد مخدر به كانديداهايي كه دوست‌شان ندارند حمله مي‌كنند تا بتوانند كانديداهاي مدنظر خودشان را به قدرت برسانند. از نظر اين گروه‌ها و اين كارتل‌ها، تسلط بر قلمرو كاري‌شان بسيار اهميت دارد. سالازار مي‌گويد: «ترس و وحشت شديدي حاكم است. همه چيز مربوط به سازمان‌هايي است كه دوست دارند فرد مورد نظر خودشان در انتخابات برنده شود تا بتواند كاملا نيازهاي‌شان را برآورده كرده و همچنان به آنها اجازه دهد كنترل قلمرو خود را در اختيار داشته باشند. بنابراين همه چيز به قلمرو فعاليت مربوط مي‌شود». البته در برخي موارد هم اين‌گونه بود كه آن سياستمداران يا كانديداها خودشان نيز درگير جنايت‌هاي سازمان يافته بوده‌اند.
اين گروه‌هاي جنايتكار يا از كانديداها حمايت‌هاي مالي يا اينكه آنها را تبليغ مي‌كنند و اگر كارها باب ميل‌شان پيش نرود، اين حمايت و تبليغ به تهديد و ارعاب و در نهايت قتل كانديداي مورد نظر تبديل و اين‌گونه بازي تمام مي‌شود. سالازار معتقد است: «اين سازمان‌هاي جنايتكار در نهايت دريافته‌اند كه كنترل داشتن روي احزاب و ساختارهاي سياسي در منطقه‌شان به آنها اجازه مي‌دهد از اين كنترل در جهت تسهيل اموري نظير قاچاق مواد مقدر و جنايات ديگر استفاده كنند». چنين رويكردي خصوصا پس از روي كار آمدن خوزه مانوئل لوپز، رييس‌جمهوري جديد مكزيك كه از سال 2018 قدرت را به دست گرفته بيشتر هم شده است.
لوپز از زماني كه روي كار آمد روش متفاوتي را در مبارزه با جنايات سازمان‌يافته در پيش گرفت، ترجيح داد استراتژي‌هاي گذشته در جنگيدن با كارتل‌هاي مواد مخدر را كنار بگذارد. او معتقد است كه بايد ريشه‌هاي اصلي اين معضل را خشكاند. لوپز معتقد است تا زماني كه فقر فراگير در مكزيك وجود داشته باشد، افراد خيلي راحت‌تر براي به دست آوردن پول به عضويت كارتل‌هاي مواد مخدر در مي‌آيند. اما كارشناساني نظير سالازار معتقدند يكي از دلايل افزايش قتل‌هاي سياسي، همين استراتژي لوپز است، چراكه اين استراتژي به جنايتكاران اجازه مي‌دهد به صورت موقت هم كه شده قدرت را در دست داشته باشند و احساس كنند از حق موجوديت برخوردارند. دولت لوپز اما مصرانه اعلام كرده است كه اين استراتژي براي نتيجه دادن به زمان نياز دارد.
منتقدان اما مي‌گويند سال‌هاست دولت‌هايي كه در مكزيك بر سر كار آمده‌اند هيچ اقدامي براي مبارزه با جنايات سازمان‌يافته صورت نداده‌اند بنابراين دولت لوپز هم از اين قاعده مستثني نيست. لوپز اخيرا گفته است: «اين روزها كمپين انتخاباتي به راه انداختن كار بسيار دشواري است. اما ما به حفاظت كانديداها ادامه خواهيم داد». معني عبارت ادامه حفاظت از كانديداها اين است كه دولت در حال حاضر در حال محافظت از آنهاست، در حالي كه اساسا هيچ حفاظت موثري وجود ندارد. منتقدان دولت مكزيك معتقدند پاسخ ضعيف دولت به اين موضوع به اين دليل است كه دولت هنوز شدت اين مشكل را درنيافته و اساسا ابعاد گسترده آن را به رسميت نمي‌شناسد. در آمارهاي دولتي درباره تعداد سياستمداران و كانديداهايي كه طي يك‌سال گذشته كشته شده‌اند، تنها 14 نفر ثبت شده‌اند در حالي كه سازمان‌هاي مستقل اين تعداد را بيش از 80 نفر اعلام كرده‌اند. وقتي سوال شد كه چرا آمارهاي دولتي تا اين اندازه از آمارهاي سازمان مستقل كمتر هستند، پاسخي كه به منتقدان داده شد اين بود كه دولت قصد ندارد روش‌هاي محاسبه‌اش را فاش كند.
مكزيك كشوري است كه در آن 90 درصد پرونده‌هاي جرم و جنايت بدون اينكه حل و فصل شوند، مختومه اعلام مي‌شوند. در حالي كه انتخابات ميان‌دوره در مكزيك همچنان در جريان است، ناظران در خصوص شدت يافتن آمار و ارقام اين قتل‌هاي سياسي بسيار نگران هستند.