واكنش سريع بازارهاي رسمي و غيررسمي به انتخابات رياست‌جمهوري
بيم و اميد در بازارها
پرونده سيزدهمين دوره انتخابات رياست‌جمهوري با انتخاب سيد ابراهيم رييسي بسته شد. اگرچه كه بازارها در دقايق ابتدايي اعلام نتايج، واكنش‌هايي را از خود نشان دادند و شاخص بورس صعودي بود و قيمت دلار نيز در نهايت ريزشي شد؛ اما به نظر مي‌رسد آن چيزي كه در روزهاي پيش‌رو تا پايان عمر دولت فعلي از نظر معامله‌گران مهم باشد، به نتيجه رسيدن برجام است. اگرچه فضاي پساانتخاباتي براي برخي بازارها مانند خودرو و ارز كمي متفاوت بود و نوسان‌هاي ناچيز و افت قيمتي مشاهده شد، اما براساس مشاهدات ميداني و آنچه كارشناسان گفته‌اند، در صورتي كه مشكلات و نوع رابطه با كشورهاي ديگر حل و مشخص نشود، نمي‌توان به آينده اقتصادي كشور اميد چنداني داشت. البته واكنش روز گذشته بازارها به انتخاب رييسي قابل پيش‌بيني بود. فعالان اقتصادي از زمان ارسال اسامي نامزدهاي نهايي براي رياست‌جمهوري انتظار انتخاب رييسي را داشتند.
بازارها؛ تب و تاب نخست
بازارها از زماني كه نوسانات نرخ ارز به يكي از اجزاي جدايي‌ناپذير اقتصاد كشور تبديل شد، تابع جو رواني و رخدادهاي سياسي و بين‌المللي هستند و تغيير قيمت در آنها اتفاق مي‌افتد. پس از مشخص شدن نتيجه اوليه انتخابات نيز بازارها تغيير رويه دادند. هر چند اين تغيير آنچنان كه بايد بزرگ نبود و به باور كارشناسان ريزش در بازارهاي سكه، ارز و خودرو از قبل نيز قابل پيش‌بيني بوده و به نظر نمي‌رسد تداوم داشته باشد، چراكه كشور درگير مشكلات اقتصادي بزرگ‌تري است كه تا زماني كه آنها حل نشوند، نوسان در بازارها نيز ادامه‌دار خواهد بود.
ارز، سردرگم
در آخرين روز كاري هفته بازار ارز و پيش از انتخابات، قيمت دلار به بيش از 24 هزار و 200 تومان رسيده بود كه نشان از افزايش فعاليت‌هاي خريد و فروش در خيابان فردوسي بود. پيش از پايان يافتن روز كاري، نرخ دلار 200 تومان افزايش يافت و در نهايت نرخ دلار در 24 هزار و 440 تومان ماند كه بيش از 220 تومان افزايش نسبت به روز چهارشنبه را نشان مي‌دهد. همين امر انتظار افزايش نرخ دلار پس از انتخابات را تقويت مي‌كرد، چراكه روز چهارشنبه، آخرين روز تحركات انتخاباتي و تبليغاتي بود و از سويي برخي گمانه‌زني‌ها در خصوص كابينه دولت منتخب نيز به راه افتادن جو رواني در بازارها كمك كرد. با مشخص شدن نتايج انتخابات در روز شنبه، مضنه دلار در ساعت 14 به 23 هزار و 750 تومان رسيد كه پس از مدتي افزايش يافت و 23 هزار و 900 تومان اعلام شد. با وجود اينكه فعالان اين بازار بر اين باورند كه نرخ ارز بيش از ساير بازارها به وقايع و رخدادها وابسته است و بلافاصله واكنش نشان مي‌دهد اما به نظر مي‌رسد اخبار منتشرشده از ميزان موفقيت در رسيدن به نظري در خصوص برجام نيز بر قيمت ارز بي‌تاثير نبوده و از افزايش بيش از اندازه آن جلوگيري كرده است. عمده پرسش فعالان و البته مردم اين است كه دلار تا كجا كاهشي خواهد بود؟ پاسخ نيز روشن است، همه چيز بستگي به جريان ورود دلار به كشور و فروش نفت دارد. تا زماني كه بتوان ورود ارز را تقويت كرد، نرخ دلار نيز كاهشي خواهد بود.
شاخص مثبت پس از اعلام نتيجه
در بورس نيز شاخص‌ها مثبت بود و با ۱۴ هزار و ۳۱۰ واحد افزايش به يك ميليون و ۱۶۱ هزار و ۹۸۵ واحد رسيد.يكي از مهم‌ترين مباحث ميان كانديداها در مناظره‌ها، صعود و سقوط در شاخص بورس و تاثير آن بر معيشت سرمايه‌داران بود. رييسي پيش از انتخابات نيز به ساختمان سعادت‌آباد بورس رفته بود تا از نزديك در جريان امور قرار گيرد. او گفته بود كه «بورس و مسائل آن مثل نرخ‌گذاري و دامنه نوسان را نمي‌توان دستوري اداره كرد، بلكه بايد سازوكارهايي براي آن ايجاد شود. مهم‌ترين عامل اعتماد مردم به بورس، ثبات است.» او در اين خصوص توضيح داده بود كه « ثبات در مقررات از شرايط مهم بازار سرمايه است تا سهامدار بتواند وضع بازار را پيش‌بيني كند.» با توجه به اينكه او بسيار مصر است كه قوانين موجبات ثبات بازار سرمايه و به خصوص بورس را فراهم كند، انتظار مي‌رفت كه شاخص واكنش مثبتي به انتخاب او داشته باشد.
قيمت خودرو مي‌تواند افزايش يابد
بازار خودرو نيز مانند بازار دلار و سكه در ابتداي اعلام نتايج انتخاباتي قدري ريزش قيمتي در برخي خودروها داشت كه به باور دبير انجمن واردكنندگان خودرو به دليل جو رواني است و پس از مدتي به همان دلايلي كه پيش‌تر نيز عنوان شد، قيمت در اين بازار نيز افزايشي خواهد بود. عمده كاهش خودرو در بازه يك تا سه ميليون تومان قرار داشت. مهدي دادفر در مصاحبه با تجارت‌نيوز ضمن تاكيد بر اين موضوع كه كاهش قيمت خودرو مقطعي و هيجاني است و احتمالا بازار خودرو در ادامه با افزايش قيمت مواجه مي‌شود در توضيح صحبت‌هاي خود گفت: « چراكه خودروسازان قبل از انتخابات به دنبال آزادسازي قيمت خودروها بودند و براي اجراي اين برنامه با دولت وارد چالش‌هاي جدي شدند اما احتمال دارد كه در دولت جديد با لابي‌گري موفق به اين اقدام شوند.» تغيير در بازارها با وجود تاثير پذيرفتن از نتيجه انتخابات، اما آن‌گونه‌كه انتظار مي‌رفت، ريزشي يا افزايشي نبود. البته كه به باور كارشناسان مشخص نبودن ريزبرنامه رييس‌جمهور منتخب و مشكلات بسياري كه در بدنه اقتصادي كشور وجود دارد، مجال پيش واكنش به بازارها نمي‌دهد. از اين‌رو تا زمان معرفي كابينه به مجلس همچنين مشخص شدن ريزبرنامه‌ها، بازارها در انتظار نسبي قرار دارند كه بالطبع قيمت‌ها تغيير چنداني نخواهد كرد.
بازارهاي سرمايه‌گذاري حساس هستند
قدرت‌الله امام‌وردي، كارشناس ارشد اقتصادي در خصوص واكنش بازارهاي مختلف به اخبار سياسي كشور اظهار داشت: بازارهايي مانند بورس، ارز و سكه از جمله بازارهاي سرمايه‌گذاري هستند كه به شدت به اتفاقات در فضاي سياسي چه داخلي و چه خارجي واكنش نشان مي‌دهند و بايد گفت بازارهاي سرمايه‌گذاري بازارهاي حساسي هستند.
امام‌وردي تصريح كرد: دو خبر مهم در روز گذشته مطرح شد؛ يكي موضوع مربوط به نهايي شدن كانديداي رياست‌جمهوري و ديگري سخنان ظريف در مورد به نتيجه رسيدن برجام بود كه بايد گفت موضوع مربوط به سخنان ظريف موضوع جديدي نبود كه بخواهيم بگوييم بورس را تحت‌تاثير قرار داده يا باعث افت قيمت سكه، طلا و ارز شده است و حتي مي‌توان گفت اخبار مربوط به انجام توافق برجام طي يك ماه گذشته پيش‌خور شده بود.
اين كارشناس اقتصادي خاطرنشان كرد: اينكه روز گذشته همه بازارها مثبت بودند تنها واكنش به انتخاب رييس‌جمهور جديد بود و علت آن هم اين است كه اين بازارها به وضعيت با ثبات اقتصادي حساس هستند و زماني كه اقتصاد در يك وضعيت با ثبات قرار گيرد و يك امنيت سرمايه‌گذاري ايجاد شود، طبيعي است كه واكنش‌ها مثبت مي‌شود و بلاتكليفي گذشته در خصوص سرمايه‌گذاري‌ها از بين خواهد رفت.
امام‌وردي با تاكيد بر اينكه هر رييس‌جمهور ديگري هم انتخاب مي‌شد بازارها واكنش نشان مي‌دادند، افزود: نبايد مثبت شدن بازارها را تنها به خاطر انتخاب آقاي رييسي عنوان كرد اما مي‌توان اميدوار بود كه در كوتاه‌مدت وضعيت بازار سرمايه مثبت ارزيابي شود. البته مساله هدايت سرمايه‌هاي سرگردان به سوي بازار بورس، يكي از مهم‌ترين محورهاي نخستين مناظره انتخابي ميان نامزدهاي تاييد صلاحيت شده بود.
در وضعيت ناامن اقتصادي شاهد بي‌ثباتي هستيم
اين كارشناس بازار سرمايه در مورد بازارهاي ارز و سكه نيز گفت: زماني كه وضعيت اقتصاد ناامن مي‌شود شاهد بي‌ثباتي در اين اقتصاد هستيم به گونه‌اي كه افراد براي حفظ قدرت خريد خود و انتقال آن به خارج از كشور سعي مي‌كنند در بازارهاي ارز و سكه سرمايه‌گذاري كنند و زماني كه بازارها با ثبات‌تر مي‌شوند معمولا برعكس عمل مي‌شود يعني با يك همبستگي معكوس بين بازارهاي سكه و ارز قرار مي‌گيرند.
امام‌وردي با بيان اينكه مطمئنا حذف تحريم‌ها اثر مثبتي بر همه بازارها خواهد داشت، ادامه داد: اما بايد گفت اثر اخبار مربوط به توافق وين به نوعي پيش‌خور شده بود اما با لغو تحريم‌ها عرضه ارز و دلار در بازارها بيشتر خواهد شد.اين اقتصاددان گفت: به اعتقاد من تاثير انتخابات رياست‌جمهوري و مشخص شدن شخص رييس‌جمهور به مراتب بيشتر از توافقات برجام بوده است.او در پاسخ به اين پرسش كه چرا با وجود كاهش نرخ دلار بورس رشد داشته، گفت: بحث نحوه ارتباط با اثرگذاري و نوسانات نرخ ارز متفاوت است به عنوان مثال در صنايعي نظير پتروشيمي‌ها، فولادي‌ها كه صنايع ارزبري هستند و با صادرات مرتبط هستند اين موضوع ديده مي‌شود و با توجه به اينكه ما در اين مدت در تحريم قرار داشتيم هر چه قيمت ارز رشد مي‌كرد باعث افزايش صادرات اين شركت‌ها مي‌شد كه روي قيمت سهام اين شركت‌ها و سود آنها نيز تاثير مستقيم داشت كه منجر به افزايش شاخص‌ها نيز مي‌شد.
امام‌وردي ادامه داد: با يك ديد كلان بايد گفت معمولا روند بازارهاي ارز، سكه و بورس يا بازار مسكن زماني كه دچار بي‌ثباتي و عدم اطمينان است متفاوت است و معمولا افراد از ديدگاه سبد دارايي‌هاي‌شان به سمت دارايي‌هايي هجوم مي‌برند كه قدرت نقدشوندگي بالا و قابليت انتقال و جابه‌جايي داشته باشند، در شرايط جنگ و بحران نيز شاهد آن هستيم كه بازارهاي ارز و سكه سير صعودي دارند و بازارهاي بورس و مسكن روند نزولي به خود مي‌گيرند.