تحريم و تروريسم اسم رمز سركوب رسانه‌اي

محمدحسين لطف‌الهي

وزارت دادگستري امريكا اعلام كرده دامنه ده‌ها وبسايت خبري مرتبط با دولت ايران را كه به انتشار «اطلاعات دروغين» و «تلاش براي اثرگذاري در انتخابات‌هاي ايالات متحده» مشغول بودند توقيف كرده است؛ اقدامي كه به نظر مي‌رسد در تشديد تنش‌ها ميان دو كشور آن هم در آستانه شروع دور جديد مذاكرات هسته‌اي در وين موثر باشد.

به گفته اين وزارتخانه كه در اقدامي عجيب با نمايش متني به دو زبان انگليسي و عربي روي آدرس اين وبسايت‌ها درخصوص بسته شدن آنها اطلاع‌رساني كرده، تعداد وبسايت‌هاي مذكور 33 عدد بوده و براساس ادعاي مقامات امريكايي، اغلب آنها از اكتبر 2020 در حال «دروغ‌پراكني» و «تلاش براي اثرگذاري در انتخابات 2020» بوده‌اند. در ميان 33 وبسايت مذكور، وبسايت رسانه‌هاي شناخته‌شده‌اي شامل پرس‌تي‌وي، العالم و الكوثر به همراه كانال تلويزيوني المسيره نيز ديده مي‌شود. همچنين سه وبسايت مربوط به گروه كتائب حزب‌الله هم روز سه‌شنبه از سوي وزارت دادگستري امريكا مسدود شدند. به گزارش واشنگتن‌پست، بازديدكنندگان اين وبسايت‌ها از روز سه‌شنبه با اعلاميه‌اي روبه‌رو مي‌شوند كه در آن نوشته شده اين وبسايت‌ها به موجب قوانين امريكا مسدود شده‌اند. موضوع اين قوانين توقيف كيفري و مدني اموال دخيل در «قاچاق فناوري يا تجهيزات تسليحاتي هسته‌اي، شيميايي، بيولوژيك و راديولوژيك و نيز توليد، واردات، فروش يا توزيع ماده‌اي كنترل‌شده» است. ديگر سند مورد ارجاع در اين اعلاميه، يكي از قوانين فدرال درباره برخورد با «تهديد غيرمعمول و خارق‌العاده و اعلام شرايط اضطراري در سطح ملي» است كه خود شامل «اصلاحيه قانون منع گسترش سلاح‌هاي هسته‌اي ايران» مصوب ۲۰۰۵ و «سند حمايت از آزادي ايران» مصوب ۲۰۰۶ است. در اعلاميه موجود در صفحه اين شبكه‌ها، وزارت دادگستري امريكا گفته كه توقيف اين وب‌سايت‌ها براساس درخواست دفتر صنعت و امنيت وزارت بازرگاني ايالات متحده صورت گرفته است. رسانه‌هاي امريكايي اين اقدام را مرتبط با تحولات اخير در گفت‌وگوهاي هسته‌اي و همچنين روي كار آمدن دولتي در ايران مي‌دانند كه موضع خود را «تقابل با غرب» ترسيم مي‌كند. آسوشيتدپرس نوشته است: «اين اقدام در حالي صورت گرفت كه قدرت‌هاي جهاني براي احياي توافق هسته‌اي در حال مذاكرات مستمر هستند و در ايران فردي در انتخابات رياست‌جمهوري به پيروزي رسيده كه به خصومت با غرب معروف است.» بلومبرگ نيز تحليلي مشابه داشته و با توجه به همزماني از دسترس خارج شدن وبسايت‌هاي ايراني با مذاكرات ايران، كشورهاي 1+4 و ايالات متحده نوشته است كه «اين اقدام در شرايطي صورت گرفت كه قدرت‌هاي جهاني به دنبال احياي توافق سال 2015 با ايران هستند كه مي‌تواند بازگشت ايران به بازار جهاني نفت را در ازاي محدود كردن فعاليت‌هاي هسته‌اي به دنبال داشته باشد.» در تحليل بلومبرگ همچنين اشاره شده است كه «روز پنجشنبه مهلت قانوني تفاهم ميان ايران و آژانس بين‌المللي انرژي اتمي كه برمبناي آن تصاوير دوربين‌هاي مداربسته مربوط به تاسيسات هسته‌اي ايران ضبط و نگهداري مي‌شد تا در صورت توافق براي احياي برجام دراختيار آژانس قرار گيرد پايان مي‌يابد» و پيش‌بيني كرده كه در صورت عدم تمديد اين توافق «تنش‌ها در منطقه خليج‌فارس افزايش مي‌يابد.» مرتبط دانستن بسته‌شدن وبسايت پرس‌تي‌وي و ساير رسانه‌هاي ايراني به مذاكرات هسته‌اي از سوي اين دو رسانه امريكايي در حالي صورت مي‌گيرد كه در ماه‌هاي اخير پرس‌تي‌وي نقش پررنگي را در حاشيه مذاكرات هسته‌اي ميان ايران و كشورهاي 1+4 ايفا كرده بود و ديپلمات‌هاي ارشد ايران عليه برخي اخبار اين رسانه موضع گرفته بودند.
به گزارش شبكه خبري سي‌ان‌ان، ند پرايس سخنگوي وزارت خارجه امريكا روز گذشته گفت كه «چيزي براي گفتن درخصوص توقيف دامنه وبسايت پرس‌تي‌وي توسط واشنگتن ندارد اما گفت كه از نظر او ممكن است وزارت دادگستري امريكا به زودي در اين خصوص اطلاعاتي ارايه دهد.»  ساعاتي بعد وزارت دادگستري ايالات متحده در بيانيه‌اي در توجيه اين اقدام كه ناظران آن را نوعي «سركوب رسانه‌اي» توصيف مي‌كنند، نوشت: «در ۲۲ اكتبر ۲۰۲۰، دفتر كنترل دارايي‌هاي خارجي OFAC)، IRTVU) را به دليل آنكه تحت مالكيت يا كنترل نيروي قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامي است، به عنوان يك نهاد طبقه‌بندي‌شده ويژه (SDN) تعيين كرد. اگر نهادي به عنوان «SDN» شناسايي شود، بدون دريافت مجوز اوفك در ايالات متحده امريكا، از دريافت خدماتي در زمينه راه‌اندازي وبسايت و خدمات دامنه اينترنتي محروم مي‌شود. بيانيه اوفك توضيح مي‌دهد عناصر دولت ايران كه شامل IRTVU و ديگر مواردي از اين دست كه در نهادهاي خبري و رسانه‌ها مبدل شده‌اند، با كارزار جعل اطلاعات و عمليات‌هاي بدخواهانه نفوذ، ايالات متحده را هدف قرار داده‌اند. سي و سه وبسايتي كه امروز توقيف شده است، تحت مديريت IRTVU بوده است. اين ۳۳ دامنه متعلق به يك شركت امريكايي است. IRTVU قبل از استفاده از نام دامنه‌ها از اوفك مجوز دريافت نكرده بود. سه وبسايت ديگري كه امروز توقيف شد تحت مديريت KH بود. در دوم جولاي ۲۰۰۹، اوفك KH را به عنوان يك SDN شناسايي كرد و وزارت خارجه، KH را به عنوان يك سازمان تروريستي خارجي شناسايي كرد.»
به گزارش «اعتماد»، اين‌گونه اقدامات بي‌سابقه نيست و در گذشته نيز ايالات متحده تلاش زيادي براي تحت فشار قرار دادن رسانه‌هاي وابسته به دولت ايران و خبرنگاران‌شان داشت. در سال 2019، دولت وقت امريكا مرضيه هاشمي خبرنگار امريكايي‌تبار پرس‌تي‌وي را به دلايلي كه هرگز عنوان نشد بازداشت كرد و او علاوه بر بازداشت طولاني‌مدت مجبور شد در جلسه دادگاه به سوالاتي پاسخ دهد كه مشخص نيست برمبناي چه اتهامي طرح شده‌اند. او مدتي بعد در حالي كه همچنان اتهاماتش نامشخص بود آزاد شد و به ايران بازگشت. در سال 2018 نيز دولت وقت ايالات متحده وبسايت فارس‌نيوز را كه با دامنه دات‌كام ثبت شده بود، توقيف كرده و مانع از ادامه فعاليت آن شد. در آن زمان فارس تصميم گرفت با ايجاد يك دامنه جديد برمبناي دات‌‌آي آر به فعاليت خود ادامه دهد؛ پرس‌تي‌وي نيز روز گذشته با اتخاذ رويكردي مشابه اعلام كرد كه وبسايت خبري اين رسانه روي آدرس پرس‌تي‌وي دات‌آي‌آر در دسترس است. يك مقام ارشد امنيت ملي ايالات متحده در اين باره به نيويورك‌تايمز گفته است كه اين وبسايت‌ها با «كارزارهاي گسترش اطلاعات دروغين» ايران و گروه‌هاي نزديك به ايران مرتبط هستند و برخي آنها با «گروه‌هاي تروريستي» ارتباط دارند. مقام‌هاي ايراني اما معتقدند اين اقدام، تلاشي براي «محدود كردن آزادي بيان» بوده و تاكيد دارند پيگيري‌ها را از طريق قانوني ادامه خواهند داد. 
همزمان با اين تحولات اداره تحقيقات فدرال در ايالات متحده نيز با انتشار يك دستور اجرايي از سوي جو بايدن، رييس‌جمهور اين كشور، در صفحه توييتر خود پيرامون «حفظ اطلاعات حساس امريكايي‌ها در برابر دشمنان خارجي» نوشت كه «اف. بي.‌اي. با شركاي بخش‌هاي خصوصي، محلي، دولتي و فدرال از جمله آنان كه درگير مراقبت‌هاي درماني و جامعه علمي هستند، كار مي‌كند تا از اطلاعات حساس امريكايي‌ها در برابر دشمنان خارجي با حفظ توانايي آنها در تداوم نوآوري حفاظت كند.»
شاهرخ ناظمي، رايزن مطبوعاتي نمايندگي دايمي ايران در سازمان‌ ملل در نيويورك روز چهارشنبه به نيويورك‌تايمز گفت: «ضمن رد اين اقدام غيرقانوني و قلدرمآبانه كه تلاش براي محدود كردن آزادي بيان است، اين موضوع از طريق كانال‌هاي قانوني پيگيري خواهد شد.» همچنين محمود واعظي، رييس دفتر رييس‌جمهوري ايران در واكنش به اين موضوع، با اتخاذ رويكردي مشابه آن را «خلاف حقوق بشر و محدود كردن آزادي بيان» توصيف كرد و گفت: «درست همان موضوعي كه امريكايي‌ها و غربي‌ها به آن افتخار مي‌كنند كه ما مبلغ آزادي بيان هستيم و حقوق بشر را رعايت مي‌كنيم.» او تاكيد كرد اقدام امريكا «غيراخلاقي و غيرقانوني» بوده و افزود: «ما در مجامع بين‌الملل قطعا تلاش مي‌كنيم با اين اقدام آنها برخورد كنيم. در ارتباط با آنچه مربوط به ما است عمل متقابل انجام مي‌دهيم.»

خطيب‌زاده: توقيف وبسايت رسانه‌ها را از مجاري حقوقي پيگيري مي‌كنيم

سخنگوي وزارت امور خارجه توقيف وبسايت رسانه‌هاي زيرمجموعه صداوسيما را مصداق تلاش سيستماتيك امريكا براي مخدوش كردن آزادي بيان خواند و گفت اين موضوع را از مجاري حقوقي پيگيري مي‌كنيم. «سعيد خطيب‌زاده» سخنگوي وزارت امور خارجه جمهوري اسلامي ايران در واكنش به توقيف وبسايت رسانه‌هاي ايراني زيرمجموعه صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران اين اقدام را مصداق تلاش سيستماتيك ايالات متحده براي مخدوش كردن آزادي بيان در سطح جهاني و خاموش كردن صداهاي مستقل در فضاي رسانه‌اي خواند. سخنگوي وزارت امور خارجه ادامه اين استانداردهاي دوگانه از سوي واشنگتن را شرم‌آور خواند و افزود: دولت فعلي ايالات متحده دقيقا مسير دولت قبلي امريكا را ادامه داده كه نتيجه‌اي جز شكست مضاعف براي واشنگتن در پي نخواهد داشت. خطيب‌زاده در پايان تاكيد كرد: جمهوري اسلامي ايران ضمن رد اين اقدام غيرقانوني و قلدرمآبانه، از مجاري حقوقي موضوع را پيگيري خواهد كرد.