نيويورك‌تايمز گزارش داد:
پشت پرده استخدام مزدور براي قتل رييس‌جمهوري هاييتي
ترجمه: آرمين منتظري
مقامات امنيتي در هاييتي همچنان در حال تحقيق و جست‌وجو براي شناسايي مغز متفكر نقشه‌اي هستند كه براساس آن 20 نفر از سربازان سابق كلمبيايي اجير شدند تا در ماموريتي جوونل مويس، رييس‌جمهوري هاييتي را به قتل برسانند. اين ترور موجب شد كه اين كشور فقير بيش از گذشته در گرداب بحران فرو برود.
به گزارش نيويورك تايمز، هزار و 600 كيلومتر دورتر از هاييتي، در كلمبيا، دستگيري 18نفر از آن 20 سرباز سابق كلمبيايي، موجب شد بحث‌هايي زيادي درباره نحوه رفتار با سربازان سابق كلمبيا ايجاد شود. سربازاني كه محصول 73 سال جنگ داخلي در كلمبيا هستند و در كنار هم در ميان بزرگ‌ترين ارتش‌هاي امريكاي جنوبي در مقام دوم قرار گرفته‌اند.
وزارت دفاع كلمبيا اعلام كرده كه هر سال 10 هزارنفر از سربازان كلمبيايي بازنشست مي‌شوند اما اكثر آنها درجه‌هاي پايين دارند و در خانه‌هاي اجاره‌اي زندگي مي‌كنند. اكثرشان از آموزش اندكي برخوردارند و برخي از آنها بي‌سواد هستند و تجربه زندگي در دنياي غيرنظامي را ندارند. اين افراد كه فرصت‌هاي كمي در كلمبيا در اختيارشان قرار مي‌گيرد در دسته‌هاي هزاران نفري به دنبال كار به خارج از كلمبيا سفر مي‌كنند و در يك دهه گذشته سربازان سابق كلمبيايي اصلي‌ترين كساني هستند كه از سوي شركت‌هاي بزرگ و دولت‌ها به عنوان مزدور استخدام مي‌شوند. تعداد زياد آنها، تجربيات‌شان و آمادگي‌شان براي كار با دستمزد بسيار كم موجب شد كه آنها به مزدوراني ارزشمند در سراسر جهان تبديل شوند. اساياس ساچه 44 ساله است و به عنوان يك كماندوي سابق رييس اتحاديه كهنه‌سربازان كلمبياست. او به نيويورك‌تايمز مي‌گويد: «ما ماشين جنگي هستيم و اين دقيقا چيزي است كه ما برايش آموزش ديده‌ايم. ما نمي‌دانيم غير از اين، به چه دردي ممكن است بخوريم».
در سال جاري، بعد از اينكه يكي از سربازان كلمبيايي به همقطاران خودش وعده داد كه در هاييتي حقوق 2 هزار و 700 دلاري دريافت مي‌كند كه هفت برابر حقوق‌شان در كلمبياست، بيش از 20 نفر از سربازان كلمبيايي راهي هاييتي شدند. خانواده‌هاي اين سربازان در مصاحبه‌هاي‌شان اعلام كرده‌اند آنها گمان مي‌كردند قرار است كار قانوني انجام داده و محافظ افراد مهم و شخصيت‌هاي سياسي باشند. آنچه در هاييتي رخ داده هنوز مبهم است. همسر جوونل مويس، رييس‌جمهوري هاييتي كه در حمله هفتم جولاي زخمي شده به نيويورك تايمز گفته قاتلان همسرش به زبان اسپانيايي صحبت مي‌كردند. اما هنوز مشخص نيست كه چند نفر از سربازان سابق كلمبيا در اين حمله مشاركت داشته‌اند. تحقيقات در هاييتي گرفتار سنگ‌اندازي‌هاي مرتبط با قوانين و مقررات و تخلف از روند‌هاي معمول شده است و همين مساله موجب شده بسياري از كلمبيا اميدي نداشته باشند كه حقيقت روزي برملا شود.
مقامات كلمبيايي اعلام كرده‌اند كه تصميم اين سربازان براي سفر به هاييتي يك تصميم شخصي بوده كه نتايج غمباري به همراه داشته است. ديگو مولانو، وزير دفاع كلمبيا در يك مصاحبه اعلام كرده كه نبود فرصت زندگي در كلمبيا به هيچ‌وجه نمي‌تواند شركت در اقدامات جنايي و تروريستي را توجيه كند. اما در هفته‌هاي بعد از ترور رييس‌جمهوري هاييتي، كهنه سربازان كلمبيايي از دولت كلمبيا خواستند درباره رفتارش با سربازان تجديد نظر كرده و به اين موضوع رسيدگي كند كه چرا بسياري از سربازان كلمبيايي پس از پايان خدمت‌شان تصميم مي‌گيرند به خارج از كشور مهاجرت كنند. كارشناسان معتقدند نارضايتي سربازان كلمبيايي موجب مي‌شود كه بازيگران ناشناس راحت‌تر بتوانند آنها را به خدمت بگيرند و اين امر مي‌تواند امنيت جهاني را به خطر بيندازد. به رغم اينكه در سال 2016 توافق صلحي بين دولت كلمبيا و بزرگ‌ترين گروه شورشي اين كشور به دست آمد، اما به نظر مي‌رسد كه درگيري‌هاي دو طرف به هيچ وجه پاياني برايش متصور نيست و در حال حاضر ارتش كلمبيا در حال آموزش و اعزام نسل جديدي از سربازان است كه با گروه‌هاي شورشي و قديمي كلمبيا بجنگند. كارشناسان معتقدند اگر فرصت‌هاي زندگي در كلمبيا براي كهنه سربازان بهبود نيابد، اين افراد به‌طور قطع به صنعت جهاني استخدام مزدور خواهند پيوست و به اين ترتيب شبكه‌اي جهاني شكل خواهد گرفت كه مي‌تواند امنيت جهاني را به خطر بيندازد. رائول موسه كه 50 سال دارد و رييس يكي ديگر از اتحاديه‌هاي كهنه‌سربازان در كلمبياست از ديگر كشورها درخواست كمك كرده است. جنگ داخلي جديد در كلمبيا با ترور نامزد چپگراي انتخابات رياست‌جمهوري در سال 1948 شعله‌ور شد. به مرور زمان اين درگيري به جنگي پيچيده بين دولت، شورشيان چپگرا، شبه‌نظاميان راستگرا و سازمان‌هاي قاچاق مواد مخدر تبديل شد. اين جنگ در حالي در گرفت كه كلمبيا از سوي امريكا ميلياردها دلار كمك نظامي دريافت مي‌كرد. بار اصلي اين جنگ را سربازان دون‌پايه كه اغلب از مناطق روستايي و طبقه كارگر به ارتش مي‌پيوستند به دوش مي‌كشيدند. اما اين سربازان كه معمولا در 40سالگي بعد از 20 سال خدمت بازنشست مي‌شدند، مي‌گفتند هيچ تجربه‌اي ندارند كه بتوانند از آن در زندگي غيرنظامي و عادي استفاده كنند. علاوه بر اين پرداخت 400 دلار به عنوان حقوق بازنشستگي به سختي كفاف خورد و خوراك و يك زندگي حداقلي در بوگوتا را مي‌دهد. البته سربازان بعد از بازنشستگي تا يك سال از مزاياي استخدام برخوردار هستند اما بعد از پايان يك سال، اكثر آنها با بدهي‌هاي سنگين بابت پرداخت اجاره‌خانه و هزينه‌هاي زندگي خانواده‌شان روبه‌رو مي‌شوند. در قانوني كه در سال 2019 با حمايت رييس‌جمهوري كلمبيا تصويب شد قرار بر اين بود كه اين مشكلات حل و فصل شوند. براساس اين قانون صندوق سرمايه‌گذاري تاسيس شد كه به سربازاني كه به دنبال آموزش بيشتر هستند كمك مالي ارايه شود. مولانو، وزير دفاع كلمبيا از اين برنامه دفاع كرده و مي‌گويد: «مسلما هميشه مي‌شود كار بيشتري انجام داد. اما در مقايسه با ديگر كلمبيايي‌ها نحوه تعامل دولت با سربازان مناسب است». البته بسياري از سربازان سابق اعلام كرده‌اند به كمك‌هاي بيشتري نياز دارند. برخي از آنها ارتش را ترك مي‌كنند درحالي كه حتي نمي‌توانند بخوانند و بنويسند. برخي ديگر حتي از توانايي اوليه كار با كامپيوتر نيز برخوردار نيستند. شان مك‌فيت، كارشناس صنعت استخدام مزدور و استاد دانشگاه جورج‌تاون به نيويورك گفته است: «در طول 10 سال گذشته، افزايش سردرگمي سربازان بازنشسته با افزايش حباب تقاضاها براي باديگارد خصوصي به خصوص در خاورميانه، همراه شده است». در سال‌هاي اخير سربازان كلمبيايي به عراق و افغانستان رفته‌اند تا با پيمانكاران امنيتي امريكايي كار كنند. بسياري ديگر از آنها هم به امارات متحده عربي رفته‌اند و سلاح به دست گرفته و به جنگ با نيروهاي يمني اعزام شده‌اند. برخي از اين سربازان ماهانه تا 5 هزار دلار حقوق دريافت مي‌كنند. ويليام آمايا كه 47 سال دارد و به عنوان سرباز سابق ارتش كلمبيا دو سال براي امارات متحده عربي كار كرد، مي‌گويد: اين دو سال زندگي مرا به كلي تغيير داد. او مي‌گويد از پولي كه در امارات به دست آورد براي رفتن به دانشگاه و راه‌اندازي كسب و كار استفاده كرد.
عملياتي كه در هاييتي انجام شد و تمركزي كه روي مشاركت سربازان سابق كلمبيايي در جريان است در موقعيت زماني پيچيده‌اي براي كهنه‌سربازان كلمبيايي رخ مي‌دهد. حمايت افكار عمومي كلمبيا از ارتش كه زماني بسيار بالا بود حالا به واسطه مشاركت ارتش اين كشور در نقش حقوق بشر كاهش يافته است. اتهاماتي متوجه ارتش كلمبياست كه در دهه 2000 ميلادي هزاران غيرنظامي را به دستور مقامات به قتل رسانده است. اين رسوايي در حال حاضر در دادگاه جنايات جنگي اين كشور در حال بررسي است. در عين حال، كهنه‌سربازان كلمبيايي به شكل مضاعفي در محيط‌هاي كاري سخت و خشن به سر مي‌برند، چراكه اقتصاد كرونا به واسطه همه‌گيري ويروس در كلمبيا دچار بحران شده و در آن سو نيز مشاركت امارات در جنگ يمن نيز پايان يافته و اين كشور ديگر نيازي به استخدام نيروهاي تفنگ‌به دست ندارد. بسياري از سربازاني كه به هاييتي رفته بودند پيش‌تر نيز براي شغلي در امارات درخواست داده بودند اما از امارات هيچ تماسي با آنها گرفته نشد. بنابراين به محض اينكه فرصت شغلي در هاييتي در دسترس قرار گرفت آنها بلافاصله راهي اين كشور شدند. بسياري از آنها به هاييتي رفتند بدون اينكه بدانند قرار است در چه كشوري كار كنند و چه كسي قرار است آنها را استخدام كند و چه مدت قرار است در هاييتي بمانند و دقيقا چه ماموريتي را بايد انجام دهند.
لورينا كوردوبا، همسر ماريو آنتونيو پالاشيوس كه از اوايل ماه ژوئن به هاييتي رفته است، مي‌گويد: «ما سه فرزند داريم و پولي هم در بساط‌مان نيست».