مركز آمار اعلام كرد
كاهش شديد رقابت‌پذيري كالاهاي صادراتي در بازار جهاني
روز گذشته مركز آمار گزارشي از شاخص قيمت كالاهاي صادراتي فصل بهار سال جاري را منتشر كرد كه در آن افزايش قيمت كالاهاي صادراتي گرچه نسبت به قبل كند‌تر شده ولي در بهار امسال نسبت به پارسال بيش از ۱۹۳ درصد افزايش داشته است. شاخص بهاي كالاهاي صادراتي در ايران يكي از انواع شاخص‌هاي قيمت است كه تغييرات سطح عمومي قيمت كالاهاي غيرنفتي صادراتي را نشان مي‌دهد. از سال 1376 بانك مركزي شروع به محاسبه اين شاخص كرده اما در سال‌هاي اخير وظيفه محاسبه اين شاخص به عهده مركز آمار گذاشته شده است. نحوه تعيين اين شاخص هم به اين صورت است كه «قيمت ارزي كالاهاي صادر شده» را به «قيمت ريالي» تبديل مي‌كنند و تغييرات اين شاخص، نمايانگر تغييرات قيمت كالاهاي صادر شده در بازارهاي جهاني و نوسانات نرخ ارز است. افزايش شاخص كالاهاي صادراتي به اين معناست كه «قيمت تمام شده كالاي صادراتي» افزايش يافته و اين موضوع در نهايت منجر به كاهش قدرت رقابت‌پذيري كالاهاي صادراتي در بازار داخل و كاهش ميزان سودآوري صادرات است. به گفته كارشناسان، نوسانات نرخ ارز و تورم در تعيين شاخص بهاي كالاهاي صادراتي نقش تعيين‌كننده‌اي دارند، چون هر چه نرخ تورم افزايش مي‌يابد هزينه‌هاي توليد يك محصول هم افزايش مي‌يابد و اين افزايش هزينه‌هاي توليد در نهايت منجر به بالا رفتن قيمت تمام شده كالا مي‌شود. با افزايش قيمت تمام شده كالا، حاشيه سود توليدكنندگان و صادركنندگان كاهش مي‌يابد.
افزايش تورم نقطه به نقطه ريالي
بر اساس اين گزارش، تغييرات شاخص قيمت كالاهاي صادراتي مبتني بر دادههاي ريالي در فصل بهار ١٤٠٠ نسبت به فصل مشابه سال قبل ١٩٣,١ درصد است كه در مقايسه با تورم نقطه به نقطه زمستان ١٣٩٩ (برابر با ٢٢٩.٨ درصد) ٣٦.٨ واحد درصد كاهش داشته است. همچنين تغييرات شاخص قيمت كالاهاي صادراتي مبتني بر دادههاي دلاري در فصل بهار ١٤٠٠ نسبت به فصل مشابه سال قبل ١٢.٧ درصد است كه در مقايسه با تورم نقطه به نقطه زمستان ١٣٩٩ (برابر با ٧.٨ درصد) ٤.٩ واحد درصد افزايش داشته است. در بين كالاهاي صادراتي در بهار 1400، دستگاه‌هاي عكاسي با تورم نقطه‌اي 417.8 درصد بيشترين و مواد پلاستيكي و اشياي ساخته شده از آن با 60.2 درصد كمترين تورم نقطه‌اي ريالي را در بين كالاها به خود اختصاص دادند.
كاهش تورم فصلي
تغييرات شاخص قيمت كالاهاي صادراتي مبتني بر دادههاي ريالي در فصل بهار ١٤٠٠ نسبت به فصل قبل ١٣,٧ درصد است كه در مقايسه با تورم فصلي زمستان ١٣٩٩ (برابر با ٣٣.٠ درصد) حدود ١٩.٣ واحد درصد كاهش داشته است. اگرچه به نظر مي‌رسد كاهش اين تورم به دليل بسته شدن مرزها براي پيك چهارم كرونا پس از تعطيلي‌هاي نوروز بوده باشد كه مراودات تجاري نيز كاهش يافته بود. همچنين تغييرات شاخص قيمت كالاهاي صادراتي مبتني بر دادههاي دلاري نيز در فصل بهار ١٤٠٠ نسبت به فصل قبل، ٣.٣ درصد است كه در مقايسه با تورم فصلي زمستان ١٣٩٩ (برابر با ٧.٢ درصد) حدود ٣.٨ واحد درصد كاهش داشته است. كمترين نرخ تورم فصلي در بخش ريالي مربوط به گروه «مرواريد طبيعي يا پرورده، سنگ‌هاي گرانبها يا نيمه گرانبها و...» با ٠,٢ درصد و بيشترين نرخ مربوط به گروه «ماشين‌آلات و دستگاه‌هاي اپتيك، عكاسي، سينماتوگرافي و...» با ٦٩.٤ درصد است.
تورم سالانه نيز همپاي تورم نقطه‌اي
بالا مي‌رود
تغييرات ميانگين شاخص قيمت كالاهاي صادراتي مبتني بر دادههاي ريالي در چهار فصل منتهي به فصل بهار ١٤٠٠ برابر با ١٩٣,٩ درصد بوده كه در مقايسه با تورم سالانه زمستان ١٣٩٩ (برابر با ١٧٢.٢ درصد) ٢١.٧ واحد درصد افزايش داشته است. تغييرات ميانگين شاخص قيمت كالاهاي صادراتي مبتني بر دادههاي دلاري در چهار فصل منتهي به فصل بهار ١٤٠٠ برابر با ٦.٩ درصد بوده است كه در مقايسه با تورم سالانه زمستان ١٣٩٩ (برابر با ٢.٨ درصد) حدود ٤.١ واحد درصد افزايش داشته است. تورم نقطه‌اي در بخش تورم سالانه نيز كمترين تغيير قيمت براي «مواد پلاستيكي و اشياي ساخته شده از اين مواد و ...» با ٦٩,٢ درصد و بيشترين نيز به گروه « ماشين‌آلات و وسايل مكانيكي، ادوات برقي، اجزا و قطعات آنها و...» با تورم سالانه ٤٨٩.٨ درصد اختصاص داشت. در جدول مربوط به شاخص‌هاي قيمتي بر حسب ريال، اشياي عتيقه و هنري و كلكسيوني نيز ديده مي‌شود كه تورم نقطه‌اي آنها در بهار سال جاري 183.3 درصد و تورم سالانه نيز 347.2 درصد بود. تورم سالانه دلاري اين گروه از كالاها نيز 48.2 درصد و تورم نقطه‌اي نيز 91.7 درصد گزارش شده بود. اما سنگ‌هاي گرانبها، نيمه گرانبها و مرواريد نيز از جمله كالاهاي صادراتي ايران است كه تورم سالانه ريالي آنها 306.5 درصد و تورم نقطه‌اي نيز 296.3 درصد گزارش شده است. تورم سالانه و نقطه‌اي دلاري اين گروه از كالاها نيز به ترتيب 16.4 و 35.5 درصد اعلام شد. مقايسه اعداد تورم بر حسب ريال و دلار نشان مي‌دهد كه اثرات تحريم بر ارزش پول ملي تا چه ميزان مخرب بوده و تورم‌هاي چند صد درصدي ريالي را براي كالاهاي صادراتي به دنبال داشته است. اين در حالي است كه تورم دلاري اين كالاها دو رقمي بوده؛ اين امر نشان مي‌دهد با فرض افزايش صادرات كالاها، هزينه‌هاي توليد تا انتقال آن كالا به كشور مقصد مي‌تواند حاشيه سود براي تجار را كاهش دهد.