آنچه از دانشگاه آنلاين آموختم
كاميار فراهاني
پس از شيوع ويروس كرونا و تشديد آن در جهان، بسياري از كشور‌ها آموزش الكترونيك دانش‌آموزان و دانشجويان‌شان را رونق بخشيدند؛ هر چند كه اين شيوه آموزش، از سال‌ها پيش، انقلاب بزرگي در فرآيند آموزش جهان ايجاد كرده بود. دقيقا همان زمان كه ما سعي داشتيم با كوبيدن گچ بر سر دانش‌آموزان انديشه را در مغز آنها ايجاد كنيم، بسياري از كشور‌هاي توسعه يافته جهان مشغول برنامه‌ريزي براي آموزش با پلتفرم‌هاي ديجيتال و افزايش توانمندي فني و حرفه‌اي معلمان در ارايه آموزش از طريق وسايل ديجيتال بوده‌اند. در آن زمان كه ما مشغول كنترل شكل ظاهري دانشجوهاي‌مان بوديم، در بسياري از دانشگاه‌هاي مدرن، آموزش به شكل كارآمد‌تر و موثرتري از طريق ويديو چت، كنفرانس‌هاي ويديويي و تبادل و به اشتراك گذاشتن مطالب به شكل آنلاين صورت مي‌گرفته است. بايد پذيرفت كه شيوه‌هاي سنتي آموزش و كتاب‌ها و منابع قديمي موجود كه در حال ارايه هستند ديگر پاسخگوي نياز امروز جوانان و نوجوانان كشور ما نيستند و خارج از مساله كرونا هم بايد آموزش آنلاين در اولويت قرار بگيرد. با آموزش مجازي ديگر نيازي به حضور فيزيكي در كلاس درس نيست، رفت و آمد‌ها و هزينه‌ها كاهش مي‌يابد، سرعت فراگيري مطالب و تمركز بالا مي‌رود و ديگر وقت كلاس درس با حواشي تلف نمي‌شود و محور آموزش، دانشجو و دانش‌آموز خواهند بود. با آموزش مجازي ديگر خبري از فشار‌ها و محدوديت‌هايي كه دانش‌آموزان و دانشجويان در مدارس و دانشگاه‌ها متحمل مي‌شوند نيست و آنها از فضاي كسل‌كننده، سنگين، سرد و پراضطراب كلاس به دورند و مي‌توانند با وسايل ديجيتالي خود در خانه و در فضايي آرام از منابع بصري و شنيداري‌اي كه دراختيار دارند استفاده كنند؛ مي‌توانند براي درك بهتر درس اين فايل‌ها را بارها و بارها بخوانند، گوش بدهند و تكرار كنند. اما اين جنبه‌هاي مفيد در مورد آموزش آنلاين كشور ما صدق نمي‌كند، تجربه دو سال آموزش مجازي هم در دوره متوسطه دوم و هم دانشگاه در شرايط كرونا، اين را به من ثابت كرد كه امروزه كشور ما چقدر در اين زمينه ضعيف عمل كرده و از كشور‌هاي توسعه‌يافته به دور است. در دوران متوسطه ما با اپليكيشني تحت عنوان (شاد) روبهرو بوديم كه درواقع اولين تجربه نظام آموزشي براي آموزش آنلاين مدارس بود كه حتي ما براي نصب و ورود به آن هم با مشكل مواجه بوديم چه برسد به بررسي و استفاده از امكانات داخل آن. اما جديد‌ترين تجربه من، تجربه دو ترم آموزش آنلاين در سامانه دانشگاه بود. در ابتداي ثبت‌نام و اقدام براي انتخاب واحد، به علت بالا بودن تعداد مراجعه‌كنندگان به سامانه، سامانه دچار ايراد فني شد و انتخاب واحد حدود يك هفته عقب افتاد. پس از برطرف شدن آن و انتخاب واحد اقدام به پرداخت شهريه كرديم. از طريق درگاه بانكي موجود در سامانه وجه تعيين شده از حساب بانكي‌مان كسر مي‌شد اما به حساب دانشگاه واريز نمي‌شد و ما بايد براي اعلام و پيگيري اين موضوع در اين شرايط كرونا به شكل حضوري به بخش مالي دانشگاه مراجعه مي‌كرديم. تقريبا پس از دو هفته تلاش و تكميل شدن فرآيند ثبت‌نام منتظر بارگذاري لينك كلاس‌ها مي‌شديم اما متوجه مي‌شديم كه اين لينك‌ها براي تعدادي از افراد بارگذاري و براي تعدادي ديگر بارگذاري نشده است و اين بي‌نظمي در سامانه موجب محروم شدن تعدادي از دانشجويان از جلسات اول درس مي‌شد. پس از بارگذاري لينك‌ها، براي حضور در كلاس در تاريخ و ساعت دقيق به سامانه مراجعه مي‌كرديم اما به علت بالا بودن تعداد مراجعين، تعداد زيادي از افراد موفق به ورود در كلاس نمي‌شدند. در فضاي كلاس نيز با مشكلاتي همچون قطع و وصل شدن صداي اساتيد و دانشجويان، مشكل در بارگذاري يك فايل ساده آموزشي مواجه مي‌شديم. در اين مواقع بايد با پشتيبان سامانه تماس مي‌گرفتيم و مشكل را شرح مي‌داديم، حدود نيم ساعت تا چهل و پنج دقيقه از وقت كلاس را صبر مي‌كرديم و درس را متوقف كرده تا آنها بتوانند مشكل را حل كنند. اما غول مرحله آخر، مرحله امتحانات پايان ترم بود. زمان بارگذاري پاسخنامه‌مان، سامانه دچار مشكل مي‌شد. بايد دقايقي را صبر مي‌كرديم تا بتوانيم پاسخنامه‌مان را بارگذاري كنيم ولي در آخر مجبور مي‌شديم تا پاسخنامه را براي استاد ايميل كنيم. اما با اين شرايط اسفناك آموزشي، باز هم براي هر ترم شهريه‌اي سنگين پرداخت مي‌كنيم و هر روز با تهديداتي تحت عنوان بالا رفتن مقدار شهريه براي ترم‌هاي بعد روبهرو هستيم. باتوجه به تمام اين شرايط، كند بودن فرآيند واكسيناسيون در كشور، مي‌تواند پيام ترسناكي را براي‌مان داشته باشد. اين يعني واكسيناسيون دانشجويان و دانش‌آموزان در سال جاري خيالي خام است و حالا حالا قرار نيست كه رنگ مدرسه و كلاس درس و دانشگاه را ببينيم و قرار است در سال تحصيلي جديد نيز فرآيند آموزش مانند سال پيش به شيوه ناقص مجازي اتفاق بيفتد، اما سوال اينجاست، با كدام پشتوانه و با كدام سامانه آموزشي مجهز؟