كلاس‌هاي خالي درس در بند سرعت واكسيناسيون
از مهر تا مهر: بازگشت تدريجي به مدرسه
گروه اجتماعي|روز دهم شهريور ماه، رييس دولت سيزدهم كه به عنوان رييس ستاد ملي كرونا در هشتاد و دومين جلسه اين ستاد شركت كرده بود، گفت: «مساله بازگشايي مدارس و جلوگيري از اين عقب‌افتادگي آموزشي يك ضرورت و لازم است همه مقدمات، به ويژه تنوير افكار عمومي، براي بازگشايي مدارس انجام شود.» هر روزي كه به ابتداي مهر نزديك‌تر مي‌شويم خبرها و تصميمات در مورد چگونگي آغاز سال تحصيلي 1401-1400 بيشتر مي‌شوند. وزير بهداشت چند روز پيش‌تر علنا گفت كه تشكيل كلاس‌هاي حضوري منوط به روند واكسيناسيون است. با اين حال بخش‌ها و استان‌هاي مختلف و ادارات آموزش و پرورش در مورد طولاني شدن دوري دانش‌آموزان از مدرسه و آمادگي براي بازگشايي تدريجي مدارس را اعلام مي‌كنند. يكي از معاونان آموزش و پرورش گفته است كه «پروژه مهر» در واقع پروسه‌اي است كه از مهر امسال تا سال آينده را براي بازگشت به مدرسه دربرمي‌گيرد.
ابراهيم رييسي، در آن جلسه ستاد ملي مقابله با كرونا گفت: «پيش از آغاز سال تحصيلي، هر فردي كه با دانش‌آموز مرتبط است، از معلم و كادر مدرسه گرفته تا راننده‌هاي سرويس مدارس و والدين دانش‌آموزان، واكسينه خواهند شد. در 50 درصد مدارس كشور، كلاس‌ها زير 15 نفر است و بازگشايي اين مدارس به راحتي و در چارچوب پروتكل‌هاي بهداشتي قابل انجام است، اين موارد بايد به مردم اعلام شود. مساله بازگشايي مدارس و جلوگيري از اين عقب‌افتادگي آموزشي يك ضرورت است، ما معتقديم كه در موارد مربوط به مردم، هيچ تصميم‌گيري بدون اقناع و مشاركت مردم نبايد اتفاق بيفتد. بايد همه مقدمات، به ويژه تنوير افكار عمومي، براي بازگشايي مدارس، انجام شود.» روز گذشته ايرنا به نقل از عاطفه عابديني دبير كميته علمي ستاد ملي كرونا در مورد امكان بازگشايي مدارس از آبان ماه نوشت: «اين يك تصميم مهم است كه بايد با توجه به شرايط اپيدمي گرفته شود. اميدواريم بتوانيم به زودي واكسن‌هاي موثر براي كودكان را نيز در كشور داشته باشيم، واكسن سوبرانا در كوبا براي افراد بالاي ۱۲ سال و يك نوع واكسن سينوفارم براي كودكان سه سال تاييد شده‌اند. زماني مي‌توانيم با خيال راحت مدارس را باز كنيم كه حدود ۷۰درصد دانش‌آموزان واكسن زده باشند. واكسيناسيون والدين و معلمان نيز با سرعت در حال انجام است. فعلا برنامه اول وزارت بهداشت سرعت بخشيدن به واكسيناسيون است و به زودي با ورود واكسن‌هاي جديد شرط سني واكسيناسيون برداشته مي‌شود.»
آموزش و پرورش: ما آماده‌ايم
روز گذشته نشست مجازي با مديران مدارس استثنايي شهر تهران برگزار شد. در اين نشست بود كه سيد جواد حسيني، رييس سازمان آموزش و پرورش استثنايي در مورد دلايل و ضرورت‌هاي بازگشايي تدريجي مدارس صحبت كرد. به گفته او «پروژه مهر» در واقع يك پروسه طولاني است كه قرار است از مهر امسال تا مهر سال آينده را پوشش دهد و در واقع شامل برنامه‌ريزي‌هاي بسيار و دقيق براي بازگشت حضوري و امن به كلاس‌هاي درس است، بازگشتي كه حالا مشخص است بايد به صورت تدريجي صورت گيرد. مركز اطلاع‌رساني آموزش و پرورش به نقل از حسيني نوشت: «مديران مدارس عوامل اصلي جبهه تعليم و تربيت هستند و پروژه مهر و بازگشايي مدارس مهم‌ترين عامل براي سنجش عملكرد مديران است. مهر امسال از پيچيدگي‌هاي زيادي برخوردار است، محور اصلي آموزش‌ها در مهر پيش‌رو، آموزش‌هاي حضوري-تدريجي است و لذا اين موضوع نيازمند برنامه‌ريزي همه دست‌اندركاران نظام تعليم و تربيت است.» تاكيد حسيني بر اين است كه موضوع آموزش‌هاي حضوري به كيفيت آموزش و جريان ياددهي-يادگيري برمي‌گردد و هيچ آموزشي نمي‌تواند جايگزين آموزش حضوري شود و كيفيت آموزش حضوري را تامين كند. او با اشاره به وضعيت مدارس در ديگر كشورها اضافه كرد: «پيش از شروع واكسيناسيون و در بين ۳۷ كشور با نرخ مرگ و مير بالا فقط ۶ كشور به‌طور موقت مدارس را تعطيل كردند و به‌طور طبيعي با گسترش واكسيناسيون اكثر كشورها به سمت بازگشايي مدارس حركت كرده‌اند. تمام پژوهش‌ها نشان مي‌دهد؛ بازگشايي مدارس در افزايش پاندمي كوويد ۱۹ تاثيري نداشته و لذا استراتژي اصلي وزارت آموزش و پرورش نيز بازگشايي تدريجي مدارس است.» در اين ميان استان‌هاي مختلف هم رفته‌رفته آمار ميزان واكسيناسيون فرهنگيان را اعلام مي‌كنند و خبر از آمادگي براي پيشروي همراه با سناريوي بازگشايي تدريجي مدارس مي‌دهد. روز گذشته مديركل آموزش و پرورش استان كرمانشاه اعلام كرد: «بيش از ۹۰ درصد از فرهنگيان نوبت اول واكسن و در حدود ۱۸.۵ درصد هم نوبت دوم واكسن كرونا را دريافت كرده‌اند و به گونه‌اي برنامه‌ريزي شده كه قبل از شروع سال تحصيلي همه افرادي كه با دانش‌آموزان در ارتباط هستند، ۲ نوبت واكسن خود را دريافت كنند.» به گفته مجيد يزدان‌پناه طولاني شدن آموزش غيرحضوري و مجازي آسيب‌هاي جبران‌ناپذيري را به دانش‌آموزان تحميل مي‌كند: «هر قدر از آموزش حضوري بيشتر فاصله بگيريم، اين آسيب‌ها بيشتر است و در ساليان بعد اثرات آن را مشاهده خواهيم كرد.»
مدارس در دنياي پاندمي
هرچند رييس سازمان مدارس استثنايي كشور روز گذشته گفته است كه پژوهش‌ها نشان مي‌دهد بازگشايي مدارس تاثير عمده‌اي در افزايش پاندمي نداشته‌اند، اما مدارس در كشورهاي بسيار جزيي از مهم‌ترين دغدغه‌ها بوده‌اند و نحوه حضور دانش‌آموزان و معلمان در يك‌سال و نيم گذشته همواره مورد بحث بوده. هرچند سرعت قابل قبول واكسيناسيون در بسياري از كشورها به خصوص اروپا و امريكاي شمال اصولا باعث شده كه دوري دانش‌آموزان از مدرسه مانند ايران تبديل به معضلي چنين ريشه‌دار نشود. در عين حال مدارس همچنان به عنوان كانون جمعيتي جزو موارد ايجاد نگراني هستند؛ اين نگراني با ويژگي‌هاي سرايت در گونه دلتاي كرونا بيشتر هم شده است. ماه گذشته نشريه وال استريت ژورنال در گزارشي خبر داد كه دولت استراليا همزمان با پيدا شدن نمونه‌هايي از موارد دلتا تصميم گرفته است كه اولويت‌بندي پيشين كه مبني بر واكسيناسيون بر اساس سن بوده را تا حدي تعديل كند و به همين دليل هزاران دانش‌آموز سال آخر دبيرستان كه قرار بود در امتحانات نهايي مدارس شركت كنند مجوز دريافت واكسن فايزر گرفتند. بر اساس گزارش‌ها پس از اين كودكان آسيب‌پذير بين 12 تا 15 سال هم اين واكسن را دريافت خواهند كرد. در امريكا سال تحصيلي آغاز شده و ميليون‌ها دانش‌آموز به كلاس‌هاي درس باز گشته‌اند. در اين كشور، كودكان بالاي 12 سال مي‌توانند واكسن فايزر دريافت كنند و در حال حاضر بحث اصلي با توجه به شيوع قابل توجه دلتا (به دليل سرپيچي بخشي از جمعيت از انجام واكسيناسيون) بر سر اين است كه اجبار به پوشيدن ماسك توسط دانش‌آموزان و معلمان در كدام ايالت‌هاي اين كشور رعايت مي‌شود و در كدام ايالت‌ها نه. سازمان غذا و داروي اروپا موافقت خود را براي تزريق واكسن مدرنا به نوجوانان بين 12 تا 17 سال اعلام كرده است. روز گذشته ايرنا گزارش داد كه همزمان با آغاز واكسيناسيون كودكان و نوجوانان و افراد زير ۱۸ سال عليه كرونا در شماري از كشورهاي جهان، دولت‌هاي عربي حوزه خليج‌فارس نيز برنامه‌ريزي لازم براي واكسيناسيون شهروندان خود در اين رده‌هاي سني را آغاز كرده‌اند. بنابراين گزارش دولت بحرين اجازه واكسيناسيون با واكسن چيني «سينوفارم» را براي كودكان رده سني ۳ تا ۱۷ سال صادر كرده است. دغدغه براي نوع واكسن و گروه سني دانش‌آموزان در بسياري از كشورها در حالي است كه از ماه‌ها پيش واكسيناسيون عمومي آغاز شده است و بخش مهمي از جمعيت در كشورهاي امريكاي شمالي، اروپا، آسيا و حتي كشورهاي همسايه از جمله تركيه و كشورهاي حوزه خليج‌فارس، جمعيت بزرگسال خود را تا حد قابل قبولي واكسينه كرده بودند. اين واكسيناسيون عمومي سبب شده است تا مدارس به هر حال با حفظ شيوه‌نامه‌هاي بهداشتي به صورت حضوري برقرار باشند. در ايران كندي روند واكسيناسيون با از راه رسيدن موج دلتا همراه شد تا بازگشايي حضوري مدارس در مهر امسال را تقريبا غيرممكن كند. از اينجا به بعد هم واقعيت سرعت واكسيناسيون است كه مشخص خواهد كرد سرنوشت كلاس‌هاي درس در سال تحصيلي پيش‌رو چه خواهد شد.