ردپاي نفت در افزايش رشد اقتصادي

براساس محاسبات مقدماتي اداره حساب‌هاي اقتصادي بانك مركزي توليد ناخالص داخلي كشور در فصل اول 1400 (به قيمت‌هاي پايه سال 1395)، با نفت به رقمي حدود 347.7 هزار ميليارد تومان و بدون نفت به حدود 314.8 هزار ميليارد تومان رسيد كه در مقايسه با دوره مشابه سال قبل به ترتيب از افزايش 6.2 و 4.7 درصدي برخوردار است. در اين دوره به استثناي ارزش افزوده گروه كشاورزي كه متاثر از خشكسالي و كاهش توليد محصولات زراعي با كاهش عملكرد 0.9 درصدي مواجه شد، ارزش افزوده ساير گروه‌هاي اقتصادي شامل «نفت»، «صنايع و معادن» و «خدمات» از افزايشي به ترتيب معادل 23.3، 2.1 و 7.0 درصدي برخوردار بوده‌اند. ذكر اين نكته ضروري است كه تحقق رشد 7.0 درصدي ارزش افزوده گروه خدمات در سه‌ماهه اول سال 1400 و در شرايطي كه ارزش افزوده اين گروه در سه‌ماهه اول سال 1399 متاثر از پيامدهاي شيوع بيماري كرونا با كاهش 2.5 درصدي مواجه شده بود، حاكي از بازيابي اين بخش از اقتصاد از تبعات منفي شيوع ويروس كرونا است. بررسي سهم فعاليت‌هاي مختلف اقتصادي در بخش خدمات نشان مي‌دهد كه افزايش نرخ رشد ارزش افزوده اين بخش عمدتا در نتيجه افزايش ارزش افزوده فعاليت‌هاي «حمل‌ونقل و انبارداري»، «بهداشت و مددكاري اجتماعي»، «عمده‌فروشي، خرده‌فروشي و تعمير وسايل نقليه موتوري»، «اطلاعات و ارتباطات» و «حرفه‌اي، علمي و فني» بوده است. همچنين هزينه‌هاي مصرفي بخش خصوصي كه در سال 1399 به ميزان 0.5 درصد كاهش داشت، از فصل چهارم سال گذشته روند رو به بهبود ملموسي به خود گرفته و در فصل ابتدايي سال جاري نيز رشد 2.2 درصدي را تجربه كرد. رشد تشكيل سرمايه ثابت ناخالص كل نيز در فصل اول سال جاري نسبت به فصل مشابه سال گذشته معادل 3.5- درصد تحقق يافت كه در اين ارتباط تشكيل سرمايه ثابت ناخالص در ماشين‌آلات رشد قابل توجه 15.8 درصدي را تجربه كرد؛ درحالي‌كه تشكيل سرمايه ثابت در بخش ساختمان كاهش معناداري (10.3- درصد) را به ثبت رساند.‌ همچنين صادرات و واردات كالاها و خدمات (به قيمت‌هاي ثابت)، پس از كاهش به ترتيب 10.4 و 28.7 درصدي در سال 1399، در سه‌ماهه اول سال 1400 به ترتيب با رشد 35.6 و 30.5 درصدي همراه بودند. توليد ناخالص بخش خدمات در اولين فصل از سال جاري نيز 195 هزار و 568 ميليارد تومان بود كه نسبت به مدت مشابه سال گذشته حدود 13 هزار ميليارد تومان افزايش داشت.
 توليد ناخالص گروه صنعت و كشاورزي نيز به ترتيب 81 هزار و 626 ميليارد تومان و 37 هزار و 610 ميليارد تومان گزارش شد.  براساس آنچه اين نهاد پولي منتشر كرده ارزش افزوده گروه نفت در فصل مورد بررسي به قيمت ثابت سال 90 حدود 33 هزار ميليارد تومان بود كه رشد 23.3 درصدي را نسبت به مدت مشابه سال 99 نشان مي‌دهد. البته كه اين رشد به دليل خروج بسياري از كشورها از وضعيت قرمز كرونا و تقاضاي آنها براي خريد نفت است؛ اگرچه از افزايش فروش نفت ايران در بازار نيز نبايد غافل شد. همچنان سهم خدمات از رشد توليد ناخالص داخلي با وجود تاثير كرونا بر آن از ساير بخش‌ها بيشتر و حدود 4 درصد بود. پس از بخش خدمات، گروه نفت با سهم 1.9 درصدي در جايگاه دوم قرار داشت و پس از آن نيز بخش صنعت با نيم درصد و بخش كشاورزي با منفي 0.1 درصد در رتبه‌هاي بعدي جاي گرفتند. نكته ديگري كه در اين گزارش وجود داشت رشد منفي 12.3 درصدي بخش ساختمان در فصل بهار است. اين امر مي‌تواند بر اجرايي‌شدن طرح جهش توليد مسكن نيز تاثير بگذارد. توليد ناخالص داخلي اين بخش در بهار نيز حدود 15 هزار ميليارد تومان بود كه نسبت به فصل اول سال 99 كاهشي حدود دو هزار ميليارد توماني داشته است.