انتخابات آلمان؛ ائتلاف سوسيال دموكرات‌ها، سبزها و دموكرات‌هاي آزاد بيشترين شانس را براي تشكيل دولت دارند
پايان عصر مركل و دموكرات مسيحي‌ها
محمدحسين لطف‌الهي
با شمارش بخش اعظمي از آراي آلماني‌ها تا روز دوشنبه، هيچ حزبي موفق نشد اكثريت قاطع كرسي‌هاي پارلمان را از آن خود كند و به‌رغم پيشتازي سوسيال دموكرات‌ها، تشكيل دولت ائتلافي احتمالا با چالش‌هايي مواجه خواهد بود، با اين وجود انتخابات اخير يك بازنده مشخص داشت: حزب دموكرات مسيحي آلمان. پس از 16 سال در اختيار داشتن قدرت و صدراعظمي آنگلا مركل، حزب دموكرات مسيحي خود را در موقعيتي يافته كه تنها نسبت به انتخابات قبلي با افت 9.1 درصدي در آراي كسب شده در انتخابات رو‌به‌‌رو شده است. بر اساس نتايج اوليه انتخابات در آلمان، آنها تنها موفق شدند 24.1 درصد آرا را از آن خود كنند و اين نتيجه بدترين نتيجه حزب دموكرات مسيحي در تمام انتخاباتي بود كه اين حزب در آن شركت داشته است. تحليلگران معتقدند نتايج انتخابات در آلمان به معناي پايان يك عصر در روابط آلمان و اروپا خواهد بود. در مقابل حزب سوسيال دموكرات موفق شد، حزب دموكرات مسيحي را با اختلاف 1.6 درصد شكست دهد و پيشتاز انتخابات شود. اولاف شولتز، كانديداي حزب سوسيال دموكرات بر اين باور است كه پيشتازي با كسب 25.7 درصد آرا و رشد 5 درصدي آراي حزب در مقايسه با انتخابات 2017 اين حق را به آنها مي‌دهد كه اولين حزبي باشند كه براي تشكيل دولت ائتلافي اقدام مي‌كنند. با توجه به نتايج انتخابات آلمان، ائتلاف دست‌كم سه حزب براي تشكيل دولت الزامي است و هر دو حزب سوسيال دموكرات و دموكرات مسيحي كه خود را شانس اصلي پيروزي در انتخابات مي‌دانستند از مدت‌ها پيش مذاكره با ديگر احزاب را به منظور تشكيل دولت ائتلافي آغاز كرده بودند.
روزنامه نيويورك‌تايمز در اين باره مي‌نويسد: «نتايج اين انتخابات در موقعيت فعلي آلمان و اروپا چندان مثبت نخواهد بود؛ چراكه با توجه به نزديك بودن نتايج، تشكيل دولت اگر نگوييم ماه‌ها دست‌كم هفته‌ها به طول مي‌انجامد و باعث مي‌شود بزرگ‌ترين دموكراسي اروپا براي مدتي نامشخص در وضعيت تعليق بماند. اين اتفاق در شرايطي رخ مي‌دهد كه تمام اروپا درگير مقابله با يك بيماري همه‌گير خطرناك است و فرانسه - اصلي‌ترين شريك و متحد اروپايي آلمان - در بهار سال آينده بايد انتخاباتي سرنوشت‌ساز و چندقطبي را برگزار كند.» فرانسوي‌ها تشكيل هر چه سريع‌تر دولت در آلمان را به نفع خود مي‌دانند. كلمنت بون، وزير امور اروپاي كابينه امانوئل مكرون مي‌گويد: «اين به نفع فرانسه است كه هرچه زودتر دولتي قوي در آلمان روي كار آيد.» او همچنين تاكيد كرده كه براي پاريس اينكه كدام حزب دولت تشكيل دهد مهم نيست، چراكه احزاب اصلي آلمان را احزابي «اروپايي و متعهد» مي‌داند.
نگراني‌هاي اروپايي‌ها از اين‌رو است كه آنگلا مركل براي مدت بيش از يك دهه نه تنها صدراعظم آلمان كه رهبر اروپا بود و اين قاره را طي بحران‌ها و چالش‌هاي متعددي رهبري كرد. او همچنين به آلمان كمك كرد تا براي اولين‌بار پس از جنگ جهاني دوم تبديل به قدرت برتر اروپا شود.
اولاف شولتز، نامزد سوسيال دموكرات‌ها براي مقام صدراعظمي در گفت‌وگويي كه پس از راي‌گيري برگزار شد، اعلام كرد: «ما در همه نظرسنجي‌ها پيشتازيم.» و افزود كه نتايج اخير حاوي «اين پيام دلگرم‌كننده و خواست روشن راي‌دهندگان است كه مي‌توانيم دولتي خوب و عملگرا براي آلمان داشته باشيم.» از سوي ديگر آرمين لاشت، نامزد ائتلاف دموكرات مسيحي و سوسيال مسيحي اعلام كرده است كه هنوز آماده پذيرش پيروزي رقيب نيست و گفت: «صدراعظم هميشه از حزب اول انتخابات نيامده» و افزود: «من خواهان دولتي با حضور همه شركا هستم، نه دولتي كه فقط صدراعظم در آن بدرخشد و بس.» از سوي ديگر هر دوي اين نامزدها اعلام كرده‌اند كه مايلند تا پيش از كريسمس ائتلاف تشكيل دهند، ضمن آنكه هر دوي اين احزاب از احتمال ائتلاف با سبزها خبر داده‌اند. با اين حال، باتوجه به تضاد سياست‌هاي مالي و مهاجرتي ليبرال دموكرات‌ها با سبزها، مذاكراتي طولاني در پيش خواهد بود. فارغ از نتيجه ائتلاف مسلم آن است كه راست‌هاي افراطي در دولت آينده جايي ندارند، چراكه ميانه‌روها پيروز ميدان شده‌اند. حزب «آلترناتيو براي آلمان» ۱۰/۵ درصد راي آورد كه نسبت به راي ۱۲/۵ درصدي چهارسال پيش افت محسوسي به شمار مي‌آيد. جو بايدن، رييس‌جمهوري امريكا در دوره كارزار انتخابات آلمان از پيشرفت حزب سوسيال دموكرات به وجد آمده و اين حزب را حزبي قدرتمند خوانده بود. نتايج انتخابات حكايت از پيروزي با اختلاف اندك حزب سوسيال دموكرات بر رقيب اصلي‌اش داشت. واشنگتن‌پست پيش‌بيني كرده است كه روندي طولاني و سخت براي تشكيل دولت جديد در پيش است؛ روندي كه مي‌تواند هفته‌ها و چه بسا ماه‌ها ادامه يابد. اين روزنامه در عين حال نوشته است كه مذاكرات بر سر تشكيل دولت ائتلافي مي‌تواند بر ثبات اين كشور تاثيري منفي بگذارد. واشنگتن‌پست همچنين از آنگلا مركل انتقاد كرده كه طي دوره زمامداري خود نتوانسته جايگزيني مناسب براي خود بيابد.
چشم‌انداز ائتلاف‌ها
روزنامه نيويورك‌تايمز نوشته است براي اولين‌بار طي 72 سال گذشته، نتايج انتخابات در آلمان به گونه‌اي بوده كه براي تشكيل دولت باثبات نياز است تا دست‌كم سه حزب با يكديگر ائتلاف كنند. اما اين ائتلاف‌ها چگونه مي‌تواند باشد؟ ائتلاف چراغ راهنمايي: محتمل‌ترين ائتلاف كه نامش برگرفته از رنگ غالب احزابي است كه در آن مشاركت خواهند داشت. اين ائتلاف احتمالي شامل سوسيال دموكرات‌ها (قرمز)، دموكرات‌هاي آزاد (زرد) و سبزها (سبز) مي‌شود و با توجه به نتيجه انتخابات ناظران شانس بيشتري براي شكل‌گيري آن قائل هستند. سبزها در اين انتخابات موفق به كسب 14.8 درصد آرا شدند و دموكرات‌هاي آزاد نيز بر اساس آخرين نتايج تا روز دوشنبه 11.5 درصد آرا را كسب كردند. اولاف شولتز نيز روز دوشنبه ۲۷ سپتامبر با حضور در ساختمان ويلي‌‌برانت، مركز حزب سوسيال دموكرات در برلين از تلاش براي ائتلاف با دو حزب دموكرات آزاد و سبزها براي تشكيل دولت جديد سخن گفت.
ائتلاف پرچم جاماييكا: اگر سوسيال دموكرات‌ها موفق به تشكيل دولت نشوند و قرعه تشكيل دولت به نام حزب دموكرات مسيحي بيفتد آنگاه احتمال تشكيل ائتلاف پرچم جاماييكا وجود دارد. اين ائتلاف احتمالي شامل دموكرات مسيحي‌ها / سوسيال مسيحي‌ها (سياه)، سبزها (سبز) و دموكرات‌هاي آزاد (زرد) خواهد بود كه يادآور رنگ‌هاي پرچم جاماييكاست. ائتلاف كيوي: ديگر ائتلافي كه پيش از انتخابات از احتمال تشكيل آن سخن به ميان مي‌آمد، ائتلاف محافظه‌كاران و سبزها موسوم به ائتلاف كيوي بود اما نتايج انتخابات نشان مي‌دهد آنها قادر به در اختيار گرفتن اكثريت نيستند.
پارلماني با 735 نماينده
بر اساس نتايجي كه تاكنون از انتخابات پارلماني آلمان به دست آمده است، اين‌بار ۷۳۵ نماينده بر كرسي‌هاي پارلمان تكيه خواهند زد. اين يعني پارلمان به ركورد جديدي در شمار نمايندگان خود دست مي‌يابد، اگرچه اين شمار كمتر از پيش‌بيني‌هاست. دويچه‌وله در تشريح اين وضعيت نوشته است: مردم آلمان در انتخابات پارلماني دو راي به صندوق‌ها مي‌اندازند: يك راي براي نماينده محلي در پارلمان و يك راي براي فهرست يكي از احزاب سياسي. تعداد نمايندگان پارلمان آلمان به صورت استاندارد بايد ۵۹۸ باشد. نيمي از اين تعداد يعني ۲۹۹ نماينده با آراي مستقيم مردم و نيم ديگر بر اساس آراي راي‌دهندگان به فهرست‌هاي احزاب انتخاب مي‌شوند. اگر شمار نمايندگاني كه يك حزب از طريق آراي مستقيم مردم به دست مي‌آورد بيشتر از تعداد نمايندگاني باشد كه بر اساس آراي داد‌ه شده به فهرست آن حزب حايز مي‌شود، آن موقع نابرابري بين آراي هر حزب در اين دو راي‌گيري به وجود خواهد آمد و شمار كرسي‌هاي پارلمان مي‌تواند افزايش يابد. به اين معني كه چون اين حزب كرسي اضافه به دست آورده، بايد به احزاب ديگر هم متناسب با آراي‌شان كرسي‌هاي اضافه تعلق بگيرد تا اين وضعيت جبران شود. ماركو بوشمن، كارشناس حقوق انتخاباتي حزب دموكرات‌هاي آزاد (FDP) در مورد افزايش مداوم تعداد نمايندگان پارلمان ابراز نگراني كرده است. او روز دوشنبه به خبرگزاري فرانسه گفت: اين روند فزاينده باعث كندتر شدن كار نمايندگان مي‌شود و در نتيجه به دموكراسي آسيب خواهد زد. بوشمن تاكيد كرد كه پارلمان جديد وظيفه دارد، يك قانون انتخاباتي عادلانه و مطابق قانون اساسي تصويب كند تا مقرراتي محدودكننده براي افزايش تعداد نمايندگان وضع شود.