هزارتوي بازار كار در تابستان

روز گذشته مركز آمار گزارشي در خصوص نرخ بيكاري در تابستان سال جاري ارايه كرد كه بر اساس يافته‌هاي اين مركز نرخ بيكاري افراد 15 ساله و بيشتر 9.6 درصد است كه نسبت به تابستان سال 99 افزايشي 0.1 درصدي داشته است. اگرچه اين نشان مي‌دهد در تابستان سال جاري وضعيت بيكاري‌هاي ناشي از كرونا به حداقل ممكن رسيده اما افزايش كم بيكاري در فاصله تابستان 99 تا تابستان سال جاري به خوبي نشان مي‌دهد كه مشكلات ساختاري اقتصادي به گونه‌اي است كه نرخ بيكاري با وجود كمتر شدن آثار جانبي كرونا، اما كمتر از 9 درصد نخواهد بود. در تابستان1400، به ميزان ٤١,١ درصد جمعيت ١٥ ساله و بيشتر از نظر اقتصادي فعال بوده‌اند، يعني در گروه شاغلان يا بيكاران قرار گرفته‌اند. اين ميزان حدود 25 ميليون و 901 هزار نفر بودند. از اين تعداد 23.4 ميليون نفر در زمره افراد شاغل قرار گرفتند كه نسبت به فصل مشابه سال قبل ١٣٧ هزار نفر كاهش داشته و دو ميليون و 500 هزار نفر نيز در گروه افراد بيكار قرار گرفتند. نرخ مشاركت در اقتصاد كه همان 41.1 درصد است نسبت به تابستان سال 99 كاهشي 0.7 درصدي داشته است. بدين معنا كه طي اين مدت افرادي از گروه فعال يا غيرفعال اقتصادي خارج شدند و ترجيح مي‌دهند كار نكنند. بنابراين در پرسشنامه‌ها خود را جوياي كار يا شاغل معرفي نمي‌كنند. در بخش ديگري از گزارش مركز آمار تعداد افرادي كه اشتغال ناقص دارند، دو ميليون و 218 هزار نفر عنوان شده كه آمار بالايي است. در واقع اين افراد كمتر از 44 ساعت در هفته كار مي‌كنند. بخش ديگري از اين گزارش به بيان نسبت جمعيت شاغل 15 ساله و  بيشتر مي‌پردازد كه با استناد به آن 37.2 درصد از جمعيت در سن كار، مشغولند كه سهم مردان بيشتر از زنان بوده است.

بيكاري جمعيت تحصيلكرده‌ها
نرخ بيكاري جمعيت تحصيلكرده در تابستان سال جاري به 14.2 درصد رسيد كه نسبت به فصل مشابه سال 99 كاهشي نيم‌درصدي داشته است. يك ميليون و 12 هزار نفر از افرادي كه تحصيلات عالي دارند در تابستان بيكار بودند كه كاهشي بيش از 4 هزار نفري را نشان مي‌دهد. نرخ بيكاري مردان تحصيلكرده در تابستان سال جاري 9.7 درصد يا 474 هزار نفر بود درحالي‌كه نرخ بيكاري زنان تحصيلكرده با 1.1 درصد افزايش به 25 درصد رسيد. در تابستان 1400 حدود 538 هزار زن تحصيلكرده بيكار بودند كه نسبت به تابستان 99 افزايشي حدود 40 هزار نفري داشته است. سهم جمعيت تحصيلكرده از كل بيكاران 40.6 درصد بود كه كاهشي 0.1 واحد درصدي را نسبت به فصل مشابه سال 99 نشان مي‌دهد؛ اگرچه اين كاهش بسيار جزيي است و همچنان بيكاري تحصيلكرده‌ها جزو مهم‌ترين مشكلات اقتصادي به شمار مي‌رود. 
اشتغال  بخش‌هاي  مختلف
بررسي اشتغال در بخش‌هاي عمده اقتصادي نشان مي‌دهد كه در تابستان 1400، بخش خدمات با ٤٨,٨ درصد بيشترين سهم اشتغال را به خود اختصاص داده است. بخش خدمات كه مهم‌ترين بخش اقتصادي كشور است از زمان شيوع ويروس كرونا و اعمال محدوديت‌ها در فعاليت‌هاي اقتصادي، با مشكلات بسياري مواجه شده بود و به نظر مي‌رسد همچنان نيز با آن مشكلات دست به گريبان است. هر چند از شدت آن كاسته شده است؛ اين بخش طي دو فصل تابستان 99 تا تابستان سال جاري حدود 104 هزار به شاغلان اين بخش اضافه شده است. در مراتب بعدي بخش‌هاي صنعت با ٣٣,٨ درصد و كشاورزي با ١٧.٤ درصد قرار دارند. 40 هزار نفر در تابستان سال جاري به بخش صنعت اضافه شده‌اند اما براي بخش كشاورزي وضعيت به گونه ديگري بود و بيش از 284 هزار نفر از شاغلان اين بخش كاسته شدند. 

كاهش نرخ مشاركت در روستاها
نرخ مشاركت اقتصادي جمعيت 15 ساله و بيشتر در مناطق شهري 40.4 درصد يا حدود 19 و نيم ميليون نفر گزارش شد. اين نرخ براي مناطق روستايي حدود 43.5 درصد يا 6.33 ميليون نفر بوده است. در مناطق شهري و در تابستان سال جاري حدود 115.5 هزار نفر به جمعيت مشاركت‌كنندگان در اقتصاد افزوده شده حال آنكه وضعيت براي روستاها به گونه ديگري بوده و 233.3 هزار نفر از آن كاسته شده است. شايد مهم‌ترين دليل آن تعطيلي بنگاه‌هاي خدماتي و فعاليت‌هايي كه مرتبط با بخش خدمات است.