دو هفته پس از سفر اميرعبداللهيان به مسكو، بِنِت براي گفتوگو درباره ايران به روسيه رفت
نشانههاي خطرناك از يك توطئه
محمدحسين لطفالهي
نيمه مهرماه، حسين اميرعبداللهيان وزير امور خارجه ايران كه براي ديدار با مقامهاي فدراسيون روسيه به مسكو سفر كرده بود از روسها خواست نسبت به «تحركات اسراييل كه عليه صلح، ثبات و امنيت در منطقه است» حساس باشند. او همچنين گفته بود ايران «نگرانيهاي جدي در مورد حضور تروريستها و صهيونيستها در منطقه قفقاز» دارد. تنها 16 روز پس از طرح اين اظهارات، نخستوزير اسراييل براي اولينبار عازم روسيه شده و در ديدار با ولاديمير پوتين، رييسجمهور اين كشور به گفتوگو در خصوص نفوذ ايرانيها در سوريه و پرونده هستهاي ايران پرداخته است.
در اين ديدار كه روز جمعه در شهر سوچي برگزار شد، ولاديمير پوتين تاكيد كرد: «فرصتهاي مناسبي براي همكاري، بهويژه در زمينه مبارزه با تروريسم وجود دارد، اما مسائل مشكلآفرين هم هست كه بايد درباره آن گفتوگو كرد.» رييسجمهور روسيه همچنين به بنت كه در ماه ژوئن نخستوزير شد و پس از 12 سال موفق شد بنيامين نتانياهو را كنار بزند، گفت كه اميدوار است روابط اسراييل و روسيه بدون مشكل ادامه يابد. او با اشاره به روابط نزديك خود با دولت قبلي اسراييل افزود: «من واقعا اميدوارم كه بهرغم نبردهاي سياسي داخلي كه در هر كشوري اجتنابناپذير است، دولت شما سياست تداوم روابط روسيه و اسراييل را دنبال كند.»
بنيامين نتانياهو نخستوزير پيشين اسراييل روابط شخصي بسيار خوبي با رييسجمهور روسيه داشت و مدعي بود اين روابط شخصي به اسراييل اجازه ميدهد تا سياستهاي خود نظير كارزار حملات هوايي عليه مواضع ايران در سوريه را ادامه داده و منافع تلآويو را تامين كند. اين حملات هوايي در دوره بنت نيز با حجم كمتري ادامه داشته اما برخي گزارشها حاكي از آن است كه تداوم حملات نارضايتي روسها را سبب شده و تنشهايي را در روابط تلآويو و مسكو ايجاد كرده است. چندي پيش، الشرقالاوسط در گزارشي به نقل از يك مقام عاليرتبه روس كه در جريان جزييات كامل مذاكرات بوده نوشت: طي گفتوگوهاي رو در روي جو بايدن رييسجمهور ايالات متحده و ولاديمير پوتين در ژنو، مقامهاي امريكايي اعلام كردند: «واشنگتن از حملات پياپي اسراييل به سوريه استقبال نميكند» و معتقد است مسكو ميتواند براي خنثي كردن اين حملات تهاجميتر عمل كند. اين مقام آگاه همچنين به الشرقالاوسط اعلام كرده بود: «مسلح كردن ارتش سوريه به تجهيزات دفاع هوايي پيشرفتهتر و همچنين ارسال مستشاراني براي نظارت بر فعاليتهاي اين سيستمها و بهبود كارايي آنها از جمله اقداماتي است كه در دستور كار روسيه قرار دارد تا حملات اسراييليها به خاك سوريه پايان يابد.»
بر اساس گزارش وبسايت امريكايي اكسيوس، نتانياهو چندي پيش در پيامي به ولاديمير پوتين گفته بود به رغم شكست در آخرين انتخابات پارلماني، «به زودي به قدرت باز خواهد گشت.» اكسيوس نوشته، زماني كه سفير روسيه پس از كنار رفتن نتانياهو از قدرت براي تحويل دادن نامه ولاديمير پوتين نزد نخستوزير پيشين اسراييل رفته بود، نتانياهو ضمن تشكر از پيام پوتين به آناتولي ويكتوروف گفته بود به پوتين بگويد «من به زودي به قدرت بازخواهم گشت.» انتشار اين گزارش، دقيقا دو روز پيش از سفر نفتالي بنت به روسيه، تنشهاي سياسي بسياري در درون اسراييل را سبب شد.
نفتالي بنت در آغاز ديدار با ولاديمير پوتين و زماني كه هنوز خبرنگاران در جلسه حضور داشتند در اشارهاي مختصر گفت كه مايل است «درباره وضعيت سوريه و همچنين تلاشها براي توقف برنامه ايران براي دستيابي به سلاح هستهاي» با رييسجمهور روسيه گفتوگو كند. او در خصوص اين موضوع توضيح بيشتري ارايه نداد و پوتين نيز از هر گونه اشاره به ايران در دقايقي كه نمايندگان رسانهها حضور داشتند، خودداري كرد. بنت همچنين پوتين را «دوست واقعي ملت يهود» خواند. وبسايت اسراييلي هاآرتز درباره محورهاي اصلي گفتوگوي نفتالي بنت و ولاديمير پوتين نوشته است: «در اين ديدار مقامهاي اسراييلي از نگرانيهايشان پيرامون نفوذ ايران در سوريه و پرونده هستهاي اين كشور با روسها صحبت كردند و مقامهاي روسيه در خصوص حملات هماهنگ نشده اسراييل به سوريه ابراز نگراني كردند.»
به اهميت موضوع ايران در اين سفر، در بيانيه دفتر نخستوزيري اسراييل كه چند روز پيش از انجام شدن سفر اشاره شده بود: «دو طرف درباره طيف گستردهاي از مسائل ديپلماتيك، مسائل امنيتي و اقتصادي در روابط دوجانبه و همچنين موضوعات منطقهاي به ويژه برنامه هستهاي ايران گفتوگو خواهند كرد.» به گفته سخنگوي دفتر نخستوزيري اسراييل، سفر نفتالي بنت به سوچي بر اساس دعوت ولاديمير پوتين صورت گرفته است. در سفر نخستوزير اسراييل به روسيه، ايال هولاتا مشاور امنيت ملي، شميريت مير مشاور ديپلماتيك، ژنرال آوي جيل مشاور نظامي و زيف الكين وزير مسكن اسراييل كه اصالتا اهل روسيه است و تسلط كاملي به زبان روسي دارد نفتالي بنت را همراهي ميكردند. ناظران ميگويند حضور مشاور امنيت ملي در اين سفر به معناي آن است كه فارغ از روابط دوجانبه اسراييل و روسيه، محور اصلي گفتوگوها ميان مقامهاي تلآويو و مسكو در سوچي دو مساله ايران و سوريه خواهند بود.
به گزارش «اعتماد»، اسراييل مدتهاست كه از هيچ تلاشي براي ممانعت از احياي توافق هستهاي ميان ايران و كشورهاي 1+5 دريغ نكرده و در شرايطي كه احتمال ميرود گفتوگوها در اين خصوص «به زودي» آغاز شود، ميكوشد تا در گفتوگو با مقامهاي روس آنها را مجاب كند كه از احياي برجام حمايت نكنند. از طرفي با اينكه تحليلگران در ابتدا در خصوص احتمال اتخاذ رويكرد ملايمتر دولت نفتالي بنت در قبال ايران صحبت ميكردند، اكنون مواضع بسيار تندي از درون دولت ائتلافي اسراييل به گوش ميرسد.
آويگدور ليبرمن، رهبر حزب «اسراييل خانه ما» و وزير دارايي اين كشور گفته است: «برخورد نظامي كشورش با ايران اجتنابناپذير است و اين تنها راه براي جلوگيري از دستيابي جمهوري اسلامي به توانمنديهاي هستهاي است.» ليبرمن در گفتوگو با سايت خبري اسراييلي «والا نيوز» تصريح كرد: «مقابله نظامي با ايران فقط موضوع زمان است و زمان زيادي نيز باقي نمانده است.» ليبرمن در بحبوحه تلاشهاي ديپلماتيك بينالمللي براي از سرگيري مذاكرات هستهاي با ايران مدعي شد كه «هيچ فرآيند ديپلماتيك يا هيچ توافقي برنامه هستهاي ايران را متوقف نخواهد كرد.» وزير دارايي اسراييل همچنين مدعي شد: «ايران به كره شمالي نگاه ميكند كه به رغم گامهاي ديپلماتيكي كه برداشته شده توانسته است برنامه اتمي خود را گسترش دهد.» اين مقام اسراييلي ادعا كرد ايران «مشكلي» براي جامعه بينالمللي است اما براي اسراييل «مشكلي بزرگتر است زيرا اين كشور اعلام كرده كه سياستش نابودي اسراييل است و قصد آنها جدي است.»
علاوه بر اين، كانال ۱۲ اسراييل روز سهشنبه ۱۹ اكتبر از اختصاص بودجه نظامي يك و نيم ميليارد دلاري براي حمله احتمالي به تاسيسات هستهاي ايران خبر داد. اين كانال خبري در گزارش خود آورده است اختصاص اين بودجه براي تهيه هواپيماهاي مختلف، پهپادهاي مخصوص گردآوري اطلاعات و جنگافزارهاي مورد نياز براي انجام حملههاي اسراييل پيشبيني شده است.
بر اساس اين گزارش، هدف از اختصاص اين بودجه تجهيز ارتش اسراييل به جنگافزارهايي است كه قادر به انهدام تاسيسات زيرزميني هستهاي باشند. به عنوان نمونه، ارتش امريكا چند روز پيش از آزمايش بمب دو و نيم تني «GBU-72» خبر داد كه براي حمله به چنين تاسيساتي توليد شده است. حمل چنين بمبي تنها با بمبافكنهاي سنگين ممكن است. اسراييل به علت نداشتن چنين بمبافكني قادر به استفاده از چنين بمبي نيست. در سال ۲۰۰۹، به گونه مخفيانه، امريكا بمب كوچكتري با نام «GBU-28» به اسراييل فروخته بود. احتمال ميرود كه چنين بمبي براي حمله به تاسيسات هستهاي فردو مناسب نباشد. بايد يادآور شد كه اين تاسيسات در عمق نسبتا زياد در زير كوه احداث شده است. امريكا بمب «GBU-72» را با استفاده از تجربه اسراييل در حمله به شبكه تونلي زيرزميني حماس در غزه در جريان جنگ ماه مه، توليد كرده است. كانال ۱۲ اسراييل در ادامه گزارش خود به نقل از آويو كوخاوي، رييس ستاد كل ارتش اسراييل گفته است كه اين كشور اقدام به افزايش امكانات و تمهيدات لازم براي حمله به تاسيسات هستهاي ايران كرده است. به گفته كوخاوي، كشورش متناسب با سرعت پيشرفت فعاليتهاي هستهاي جمهوري اسلامي خود را براي انجام اين حمله احتمالي آماده ميكند.
با توجه به روابط ايران و روسيه، انجام اين سفر از سوي نخستوزير اسراييل به دعوت رييسجمهور روسيه و تمركز محور گفتوگوها روي مساله ايران امري عجيب به نظر ميرسد.