رقم بدهي‌هاي شهرداري تهران هنوز مشخص نيست
بدهي‌هاي شهرداري تهران به سه روايت
نورا حسيني
چالش ميزان بدهي‌هاي شهرداري تهران همچنان ادامه دارد. بعد از اعلام رقم بدهي 80 هزار ميلياردي از سوي عليرضا زاكاني و اعلام رقم 65 هزار ميلياردي توسط يكي از اعضاي كميسيون برنامه و بودجه شوراي شهر تهران، روز گذشته معاون مالي شهردار به صحن شوراي شهر تهران آمد و رقم 73 هزار ميليارد تومان را براي ميزان بدهي‌هاي شهرداري بيان كرد.
ابوالفضل فلاح معاون مالي و اقتصاد شهري شهرداري تهران گزارشي از عملكرد مالي ۱۰ سال گذشته شهرداري و اقدامات انجام‌شده در يك‌ماه‌ونيم گذشته هم داد و گفت: در سال‌هاي ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۹ در شرايطي كه كل درآمدها به قيمت ثابت (واقعي)، كاهشي بوده اما به قيمت اسمي روند افزايشي داشته است.
او با بيان اينكه سال پايه، سال ۱۳۹۰ در نظر گرفته شده است، توضيح داد: در ۱۰ سال گذشته و به‌طور ميانگين سهم بخش‌هاي درآمدي تقريبا ثابت بوده است، درواقع بخش معماري و شهرسازي ۵۰ درصد، درآمدهاي پايدار ۲۳ درصد، تسهيلات ۱۰ درصد، فروش ملك و مشاركت‌ها ۷ درصد بوده و البته در سال‌هايي تسهيلات، سهم بيشتري داشته است.
فلاح با توضيح اينكه درآمدهاي پايدار و اجزاي آن باتوجه به نرخ تورم رشد داشته و همسان اين نرخ جلو رفته است، به تسهيلات دريافتي اشاره كرد و افزود: در سال ۱۳۹۶ به بعد جرايم از اصل تسهيلات پيشي مي‌گيرد؛ ضمن اينكه شهرداري تهران در سال‌هاي ۱۳۹۳ تا ۱۳۹۵ تسهيلات زيادي براي كارهاي عمراني گرفته است؛ به‌طوري‌كه تا پايان شهريور ۱۴۰۰، ۵۶ هزار ميليارد تومان اصل و فرع بدهي بانكي است كه عدد قابل توجهي است.
او ادامه داد: در طرف هزينه اما، هزينه‌هاي جاري شهرداري تهران در ۱۰ سال گذشته به قيمت ثابت تقريبا با نمودار كندي تغيير زيادي نداشته و اين در شرايطي است كه درآمدها كاهشي بوده است. هزينه عمراني هم به قيمت ثابت به خصوص در سال‌هاي اخير كاهش زيادي داشته و نشان مي‌دهد در بخش عمراني به خصوص در سال‌هاي اخير توقف داشتيم.
معاون شهردار تهران با اشاره به بدهي و ديون شهرداري تهران هم گفت: شهرداري تا پايان ۱۳۹۹ در مجموع ۶۶ هزار ميليارد تومان از محل مناطق، سازمان‌ها، تسهيلات بانكي و اوراق مشاركت بدهي دارد و اين رقم تا پايان شهريور ۱۴۰۰، به ۷۳ هزار ميليارد تومان رسيده كه بدون لحاظ بدهي ناشي از دعاوي بيمه، ماليات و توافق‌هاي داخلي امور نهادها با برخي دستگاه‌ها است.
فلاح بدهي شهرداري تهران به تامين اجتماعي را ۶ هزار ميليارد تومان عنوان كرد و توضيح داد: بدهي شهرداري به تامين اجتماعي شرايط مناسبي نداشت به‌طوري‌كه اين نهاد حساب‌هاي ما را مي‌بست، اما با دستور شهردار تهران كارگروهي براي حل اين چالش تشكيل شد. ادعاي اوليه تامين اجتماعي درباره رقم بدهي شهرداري، ۶ هزار ميليارد تومان است و در اين كارگروه هم طلب از اين نهاد و ميزان دقيق بدهي به آن در حال بررسي است و تا دو هفته آينده به عدد واقعي نزديك خواهيم شد.
بدهي به پيمانكاران حباب دارد
پس از سخنان فلاح ناصر اماني، در واكنش به گزارش معاون مالي و اقتصاد شهري شهرداري تهران گفت: بارها گفتم بدهي به پيمانكاران معمولا 30 درصد كاهش دارد. امروز هم اعلام شد كه به‌رغم اينكه تلاش كرديم بدهي قبلي به پيمانكاران را در شهرداري تهران قطعي كنيم هنوز به آمار قطعي دست پيدا نكرديم. من مي‌گويم 30 درصد حباب است. علت آن اين است كه وقتي پيمانكار را به كارگزار معرفي مي‌كنيد، كارگزار مي‌گويد من 30 درصد از حواله كم كرده و 70 درصد را به شما مي‌دهم؛ يعني مجبورند اين كار را با توجه به نوع تسويه‌حسابي كه شهرداري با پيمانكاران خود به ويژه به شكل غيرنقدي و از طريق كارگزاران انجام مي‌دهد، بكنند. اين نكته‌اي است كه بايد مدنظرتان باشد و هنوز روشن نيست.
اين عضو شوراي شهر تهران درباره ارقام متناقض ارايه‌شده درباره ميزان بدهي‌هاي شهرداري تهران گفت: يك‌بار گفتند 65 هزار ميليارد تومان بدهي، بار ديگر آقاي زاكاني عدد 80 هزار ميليارد تومان را اعلام كرد و حالا مي‌گويند 72هزار ميليارد تومان. بنا بود سند تحويل و تحول شهرداري كه يكي از محورهاي اصلي شفاف شدن مطالبات و بدهي‌هاي شهرداري است، تهيه شود كه نشد.
اماني ادامه داد: رسانه‌ها و ما سردرگم شديم. من رقم بدهي را شصت‌وپنج هزار ميليارد تومان اعلام كردم و منظورم اسفند سال 99 بود. آقاي شهردار گفتند هشتاد هزار ميليارد تومان با سود و بدهي‌هاي بانكي سال 1400 و آقاي فلاح مي‌گويند هفتاد و دو هزار ميليارد تومان كه در اين مبلغ بدهي پيمانكاران هم منظور شده كه معتقدم 30 درصد آن حتما حباب است. بايد براي اين موضوعات فكري كنيم.
عضو كميسيون برنامه و بودجه شوراي شهر تهران اضافه كرد: اگر قرار است رژيم پرداختي بدهي‌هاي شهرداري تعريف شود بايد به شورا بيايد تا ما در جريان قرار بگيريم. آقاي زاكاني در برنامه‌هايي كه به شورا ارايه داد و براساس آن راي گرفت در بخش اقتصادي و مالي 38 برنامه ارايه داد. در هيچ‌كدام از بخش‌هاي ديگر برنامه‌هاي ايشان 36 برنامه نداريم. موضوعاتي كه آقاي فلاح مي‌گويند بر اساس اين برنامه است، بر اساس برنامه سوم توسعه است يا بر اساس بودجه امسال است؟ بايد حرفي بزنيد تا ما كه تخصص‌مان اين موضوعات است سر در بياوريم!
مهدي چمران هم پس از ارايه گزارش معاون مالي شهرداري تهران گفت: ما همه از جهش سرمايه‌گذاري در شهر تهران استقبال مي‌كنيم چرا كه ميزان بدهي شهرداري تهران در حال حاضر بسيار زياد است و همان‌گونه كه از ابتداي ورود و حضور ما به مديريت شهري مطرح شد بدهي شهرداري بالغ بر 65 هزار ميليارد تومان بود كه بنا بر گزارش امروز 73 هزار ميليارد تومان بدهي شهرداري احصا شده است و ممكن است اضافه هم بشود. البته بخش اعظمي از بدهي‌ها به بانك‌ها است و سالي 10 هزار ميليارد تومان تنها بايد براي پرداخت سود بانك‌ها هزينه شود و اين كمر بودجه شهرداري را مي‌شكند.
يك بام و دو هواي چمران
در اعلام بدهي‌هاي شهرداري
چمران در سخنانش بدهي‌هاي شهرداري تهران را در پايان دوره چهارم پانزدهونيم ميليارد تومان عنوان مي‌كند؛ رقمي كه برخلاف رقم گزارش تحويل و تحول مديريت پنجم شهرتهران است. آن زمان شهردار وقت تهران اعلام كرد كه شهرداري را با 50 هزار ميليارد بدهي تحويل گرفته است. اين رقم بعدها به 56 هزار ميليارد رسيد. مبناي محاسبه اين ميزان بدهي را مديران مالي زمان محمدباقر قاليباف قبول نداشتند اما روز گذشته مهدي چمران با فرمول مديران قاليباف رقم بدهي‌هاي شهرداري را محاسبه كرد اما رقم نهايي بدهي در زمان تحويل مديريت شهري را با فرمول پذيرفته‌شده از سوي مديريت شهري پنجم. او در خصوص بدهي‌هاي شهردار گفت وقتي در پايان دوره چهارم شهرداري را تحويل داديم براساس حسابرسي رسمي كه شده بود پانزدهونيم هزار ميليارد تومان بدهي داشتيم و اين پرداخت نشده و سال به سال به آن اضافه شده تا امروز به بيش از 70 هزار ميليارد تومان رسيده و براي دوره جديد به ارث گذاشته شده است كه اين اداره دوره جديد را خيلي سخت مي‌كند. اين در حالي است كه هزينه‌ها بالا رفته و در آمد‌ها كم شده است. البته به صورت ريالي درآمدها افزايش يافته و اما همه نيك مي‌دانيم كه ارزش ريالي امروز با سال 96 و سال 92 بسيار متفاوت است و ارزش واقعي درآمدها به واسطه تورم كاهش داشته است. اين هشدار‌هايي است كه بايد بدهيم و سختي‌هايي كه شهرداري به خصوص در مديريت بدهي‌ها و طلب‌ها دارد.
رييس شوراي اسلامي شهر تهران گفت: البته در بحث طلب شهرداري نيز بايد گفت كه بايد اين طلب‌ها احصا شود و زماني كه ما در مديريت شهري بوديم و با جلساتي كه با وزارت دارايي داشتيم ميزان طلب شهرداري 15 هزار ميليارد تومان احصا شده و امروز به 50 هزار ميليارد تومان رسيده كه اين طلب‌ها مربوط به عوارض ساختمان‌هايي است كه توسط ادارات دولتي ساخته شده و عوارض را در طول ساليان ندادند، چه خوب است وقتي دستگاه‌هاي دولتي بدهي‌هاي شهرداري را طلب مي‌كنند در خصوص پرداخت طلب شهرداري نيز همين گونه رفتار كنند.
چمران گفت: به هر روي شرايط بحراني وجود دارد ولي مي‌توانيم از اين شرايط عبور كنيم و بايد عبور كنيم تا براي كارهايي عمراني مانند مترو، حمل‌و‌نقل و ترافيك و پروژه‌هايي كه نيمه‌كاره باقي مانده است، هزينه كنيم.
صادقانه در مورد بدهي‌ها سخن بگوييد
در خصوص ميزان بدهي‌هاي اعلام شده از سوي چمران، محمود ميرلوحي، عضو شوراي پنجم شهر تهران گفت: «به آقاي چمران و تيم‌شان خداقوت مي‌گويم. ايشان امروز رقم‌هايي را پذيرفتند كه سال‌ها آن رقم‌ها و عددها را مرتبا انكار مي‌كردند؛ اما تقاضا دارم انصاف و صداقت را هم رعايت كرده زيرا براي پيشبرد كارها، پذيرش تنها كفايت نمي‌كند و بايد صداقت داشت. اگر سياست‌ها و اقدامات شوراي پنجم نبود و همان مسير شوراي چهارم را ادامه مي‌داديم، اين بدهي‌ها در پايان دوره به 120 هزار ميليارد مي‌رسيد. بيشتر بدهي‌هاي امروز شهرداري تهران مربوط به 5 سال آخر دوره مديريت قاليباف است. بخشي مربوط به مترو و فاينانس‌ها و به خصوص 5360 ميليارد توماني كه از بانك شهر دريافت شد.» او تاكيد كرد كه شوراي شهر پنجم در طول 4 سال تنها از طريق اوراق مشاركت براي مترو كه 50 درصد است و سود آن را هم دولت تضمين مي‌كند، هيچ استقراض ديگري نكرد، بلكه 9500 ميليارد تومان از بدهي‌هاي بانكي را هم پرداخت كرد. همچنين در توافقنامه‌اي با تامين اجتماعي، بدهي‌هاي اين حوزه را هم ساماندهي كرد. در غير اين صورت به جاي 65 هزار ميليارد بدهي، بايد دوبرابر آن بدهي به جاي مي‌گذاشتيم. شوراي ششم نيز صادقانه و كارشناسانه با موضوع بدهي‌ها برخورد كند و اميدواريم آقاي چمران و دوستانش منصف و صادقانه مسيري را پي بگيرند كه رويه شوراي چهارم نباشد ما در دوره پنجم جلوي هرج‌و‌مرج‌ها و ريخت‌و‌پاش‌هاي دوره گذشته را گرفتيم كه بايد اين مسير تكرار شود تا اتفاقات گذشته در دوره انقلابي و جهادي كنوني اتفاق نيفتد.
به نظر نمي‌آيد به اين زودي‌ها ميزان بدهي‌هاي شهرداري تهران شفاف شود. به گفته معاون مالي شهردار تهران هنوز رقم بدهي‌ها به پيمانكاران مشخص نيست و نتوانسته‌اند به رقم مشخصي برسند، از سوي ديگر ميزان بدهي و طلب‌هاي شهرداري هم شفاف نيست و اين رقم چند ده هزار ميلياردي هر ماه افزوده مي‌شود.