تجمع در بستر خشك زاینده رود

گروه اقتصادي 

کشاورزان استان اصفهان که از روزهای گذشته با برپایی چادر در بستر خشک زاینده‌رود مطالبات خودشان را در خصوص تعیین تکلیف وضعیت کشت پاییزه مطالبه می‌کردند، صبح روز گذشته با تجمع چندین هزار نفری در بستر زاینده‌رود و کنار پل تاریخی خواجو دغدغه‌های خود در خصوص احیای دائمی زاینده‌رود را بیان کردند و از مسوولان خواستند تا نسبت به مشکلات زاینده‌رود رسیدگی کنند. اجرای عدالت در توزیع حقابه و اجرای طرح‌های احیای زاینده‌رود از طریق مجاری قانونی از جمله مهمترین مطالبات کشاورزان است.گفته می‌شود فقدان بارش‌ها در حوضه آبریز و سوءمدیریت در دهه‌های گذشته منجر به بروز مشکلات جدی برای کشاورزان اصفهانی شده و معیشت آنان را در تنگنا قرار داده است.  محمد مخبر، معاون اول رییس‌جمهوری   در یک دستور ویژه به وزیران نیرو و جهاد کشاورزی خواستار رسیدگی فوری به حل مشکل آبریز زاینده‌رود در هر سه استان چهارمحال‌و بختیاری، اصفهان و یزد شده است. علی اکبر محرابیان وزير نيرو نيزضمن عذرخواهی از کشاورزان اصفهان از تشکیل فوری جلسه ستاد احیای زاینده‌رود برای تصميم‌گیری درباره مشکلات این حوضه خبر داد. او   در گفت‌وگو با خبر سراسری شبکه یک سیما از برگزاری جلسه ستاد احیای زاینده رود در اولین فرصت خبر داد و اظهار داشت: امید است با پیشنهاداتی که به این جلسه می‌بریم، تصمیمات مناسبی اتخاذ شود و مردم این حوضه را از نتایج آن مطلع کنیم که باعث خوشحالی آنان شود.

انوش نوری اسفندیاری، دبیر اندیشکده تدبیر آب ایران در این باره معتقد است؛ مجموعه ای از شرایط که مهمترین آن توسعه ناپایدار در استان اصفهان است باعث نارضایتی امروز مردم این شهر در خصوص کمبود آب شده است.
دبیر اندیشکده تدبیر آب ایران با بیان اینکه زندگی مردم در این منطقه وابسته به امکانات ناپایدار شده است به «اعتماد» گفت:  مشکلاتی که در این سال‌ها بروز کرده در اثر مجموعه‌ای از شرایط ایجاد شده است که این شرایط شامل توسعه سطح کشت کشاورزان و افزایش جمعیت و برداشت از رودخانه و تخصیص آب برای مصارف مختلف است، در کنار این عوامل مساله مهم دیگر کاهش بارندگی هاست که در منطقه اصفهان رخ داده است. بارگذاری بیش از حد و استفاده بی رویه از منابع طبیعی معیشت مردم در این منطقه را با بحران مواجه کرده است.

ضرورت جایگزینی محصولات کم آب‌بر
این کارشناس حوره آب در پاسخ به این پرسش که با توجه به مشکلات به وجود آمده در اصفهان آیا باید به فکر کشت محصولات جایگزین (کم آب‌بر) در این منطقه بود؟ ادامه داد: کشت محصولات کم آب بر نه تنها برای استان اصفهان بلکه در سایر نقاط کشور نیز باید اجرا شود چرا که با توجه به شرایط اقلیمی کشور این شکل از کشاورزی نمی‌تواند استمرار داشته باشد. دبیر اندیشکده تدبیر آب ایران با بیان اینکه این منطقه به شدت تحت تاثیر سیاست‌های غلط دولتمردان گذشته است، تصریح کرد: مهمترین موضوع در شرایط فعلی برخورد عادلانه برای این قضیه است و این عدالت هم با توجه به مجموعه‌ای از برداشت‌ها و انتظاراتی که وجود دارد باید اجرا شود و این بحران به گونه‌ای حل و فصل شود که شفافیت را بتوان در آن مشاهده کرد. او ادامه داد: ضرورت دارد تا معیارهایی که مورد توافق طرفین است ( کشاورزان و دولت) بیان شود و نحوه بیرون آمدن از این وضعیت روشن شود که آن هم تنها با برنامه ریزی درست به تدریج می‌تواند محقق شود. نوری اسفندیاری در پاسخ به این پرسش که کدام ارگان باید به مطالبات کشاورزان استان اصفهان پاسخگو باشد، خاطر نشان کرد: در وهله اول وزارت نیرو، باید نسبت به اطلاعات پایه ای که در منطقه لازم است برای بررسی وضعیت فعلی فراهم شود پاسخگو باشد زیرا اطلاعات در زمینه منابع آب در دست این وزارتخانه است و بسیاری از ابهامات را می تواند برطرف کند.
دبیر اندیشکده تدبیر آب ایران با بیان اینکه مشکل اصلی در این زمینه توسعه استان اصفهان است گفت: افرادی که باعث این توسعه بدون برنامه‌ریزی شده‌اند مقصر اصلی هستند که باید آنها هم پاسخگو باشند، البته این موضوع تنها مربوط به استان اصفهان نیست و در سایر نقاط کشور نیز همین بی برنامگی دیده می شود. این کارشناس حوزه آب ادامه داد: همچنین وزارت جهاد کشاورزی، وزارت صمت و استانداری نیز باید نقشه جدیدی برای استان اصفهان فراهم کنند تا چشم‌انداز روشنی برای اشتغال در این استان فراهم شود که البته این موضوع هم زمان‌بر است و ممکن است چند سال به طول انجامد. نوری اسفندیاری افزود: البته این موضوع حائز اهمیت است که کشاورزان این استان امروز به دنبال مقصر نیستند بلکه به دنبال بهبود شرایط شان هستند، راهکاری که در این وضعیت می توان پیگیری کرد برنامه‌ریزی روشن برای توسعه آینده استان اصفهان است که همه ذینفعان نیز در ترسیم آن نقش داشته باشند و به تدریج شرایط توسعه پایدار در منطقه فراهم شود.
این کارشناس حوزه آب خاطر‌نشان کرد: مطمئنا برای هرگونه تغییراتی باید هزینه پرداخت شود تا زمانی که گشایش حاصل شود و فشارهایی هم متحمل می شود و نمی توان پیش داوری در این قضیه کرد اما باید عدالت بابت این قضیه اجرا شود.

کشت فراسرزمینی
  به تاخیر انداختن حل مساله است
او درباره کشاورزی فراسرزمینی و یا انتقال آب از جنوب کشور به مناطق مرکزی معتقد است: این موارد به نوعی به تاخیر انداختن مسائلی است که باید حل و فصل شوند و غیر منطقی است آنچه مسلم است این است که این نوع راه حل‌ها نمی‌تواند پاسخگوی اقتصاد مملکت و یا تامین کننده امنیت غذایی کشور باشد و لازم است تا از راه درست این موضوع را حل کنیم که کنترل و مدیریت تقاضا است.
دبیر اندیشکده تدبیر آب ایران افزود: به شکل گذشته و با همان فرمان نمی توان مساله آب را حل کرد، این مواردی هم که در مورد انتقال آب دریا و کشت‌های فراسرزمینی عنوان می شود به نوعی مشغولیات آقایان است برای عقب انداختن حل مسائل مهم و فرار از واقعیات کشور و متاسفانه باید گفت انرژی کشور صرف حل و فصل این موضوعات می شود.

حجم آب سد زاینده‌رود 
به 179 میلیون متر مکعب رسید
شایان ذکر است، در سال‌های گذشته به دلیل فقدان بارش‌ها و سوءمدیریت در مدیریت صحیح منابع آب زاینده‌رود حجم آب سد زاینده‌رود به 179 میلیون متر مکعب رسیده است و آنگونه که مدیر بهره‌برداری سد اعلام کرده در صورت عدم مدیریت مصرف و ادامه بارش‌ها به صورت فعلی حجم سد تنها جوابگوی 2 ماه آینده مردم اصفهان خواهد بود. 
از مهمترین دلایل خشک شدن زاینده رود می توان به تبدیل ۱۸۰ هزار هکتار مرتع به باغ در بالادست رودخانه زاینده رود در استان چهارمحال و منطقه فریدن، استقرار صنایع بزرگ از جمله ذوب‌آهن اصفهان، پالایشگاه نفت اصفهان، پتروشیمی اصفهان، صنایع شیمیایی، فولاد مبارکه سپاهان، شرکت نفت سپاهان و بسیاری از صنایع آب‌بر همچون نیروگاه‌ها در مسیر انتقال اشاره کرد همچنین الگوی کشت نامناسب در پایین دست، کشت نامناسب با اقلیم منطقه مانند کشت برنج در استان اصفهان ، برداشت بی‌رویه آب در مسیر رودخانه در محدوده سد تا پل کله توسط پمپاژ، انتقال حدود ۱۴۰ میلیون متر مکعب آب به صنایع استان‌های یزد و کاشان نیز از دیگر مواردی است که باعث خشک شدن زاینده‌رود شده است.