ايران و 1+4 از برگزاري نشست كميسيون مشترك برجام ابراز رضايت كردند
نخستين زورآزمايي در كوبرگ
سارا معصومي
«ما معتقديم توافق (هسته‌اي) ممكن و در دسترس است.» حسين اميرعبداللهيان، وزير خارجه ايران.
روز گذشته درست در ساعاتي كه علي باقري، معاون سياسي وزير خارجه در راس هيات مذاكره‌كننده ايران براي آغاز نخستين دور مذاكرات ميان ايران و 1+4 در قالب كميسيون مشترك در دولت جديد وارد هتل كوبرگ مي‌شد، حسين اميرعبداللهيان، وزير خارجه ايران با انتشار يادداشتي براي چندمين بار در سه ماه اخير مواضع تهران در مذاكرات براي احياي برجام را تكرار كرد. اميرعبداللهيان در اين يادداشت مجددا يادآوري كرد كه براي بازگشت به برجام، ايران بايد بتواند به‌طور كامل از لغو تمامي تحريم‌ها منتفع شود و آمادگي دارد تا در صورت ارايه تضمين، بررسي خسارات و لغو موثر و قابل راستي‌آزمايي تحريم‌ها، اقدامات جبراني خود را متوقف كند. برخي عبارات هميشگي نيز در يادداشت وزير خارجه ايران دوباره تكرار شد: «جمهوري اسلامي ايران با «اراده واقعي» و «حسن‌نيت» در دور جديد مذاكرات وين تلاش خواهد كرد به «توافق خوب»، پايدار و قابل راستي‌آزمايي موثر در حوزه لغو تحريم‌ها دست يابد.»
عصر روز گذشته سه معاون وزير خارجه ايران در امور سياسي، حقوقي و اقتصادي در حالي مقابل مديران سياسي اتحاديه اروپا، تروييكاي اروپايي و سفراي روسيه و چين نزد سازمان‌هاي بين‌المللي در وين در سالن مذاكرات هتل كوبرگ نشستند كه هيات ايراني دستوركار لغو تحريم‌ها را به عنوان محور اصلي رايزني‌ها اعلام كرده اما تروييكاي اروپايي و ايالات متحده بر لزوم بازگشت ايران به تعهدات هسته‌اي‌اش طبق برجام تاكيد دارند و البته از اجراي كامل برجام توسط تمام اعضاي اوليه سخن مي‌گويند. روسيه و چين نيز در اين ميان با ادبيات محافظه‌كارانه‌تري سخن مي‌گويند و هر چند به صراحت بر لزوم لغو تحريم‌ها عليه ايران تاكيد دارند اما در چينش كلمات، بازگشت همزمان يا با فاصله بسيار اندك دو طرف به اجراي تعهدات برجامي را راهكار مفيد در مسير بازگشت همه به اجراي برجام مي‌دانند.
هرچند كه هيات مذاكره‌كننده ايران براي نخستين‌بار از زمان تغيير دولت در ايران، در جلسه كميسيون مشترك برجام شركت كرد، اما روند برگزاري جلسات مقدماتي، اصل نشست و رايزني‌هاي پس از آن مانند دوره‌هاي پيشين و در دولت دوازدهم بود. علي باقري كه روز شنبه به وين رسيده بود از 48 ساعت باقيمانده تا برگزاري نشست كميسيون مشترك براي انجام رايزني‌هاي دو و چندجانبه با اعضاي باقيمانده در توافق استفاده و ملاقات‌هاي دوجانبه و سه‌جانبه‌اي را در سطوح كارشناسي و سطح روساي هيات‌هاي چين و روسيه و همچنين با «انريكه مورا» هماهنگ‌كننده اتحاديه اروپا برگزار كرد.
«انريكه مورا»، معاون مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا و هماهنگ‌كننده كميسيون مشترك برجام نيز در توييت اعلام كرد: «به وين براي دور هفتم مذاكرات به منظور بازگرداندن برجام به مسير اصلي بازگشتيم. تلاش‌هاي مقدماتي فشرده در جريان است.»
انريكه مورا تا پيش از نشست كميسيون مشترك برجام با علي باقري و «وانگ كان» (نماينده چين در مذاكرات وين) و «ميخاييل اوليانوف» (نماينده روسيه در مذاكرات وين) و همچنين همكارانش از تروييكاي اروپايي و امريكا ديدار كرد.
درحالي‌كه دولت اتريش به عنوان ميزبان اين گفت‌وگوها با انتقال مذاكرات به هتل كوبرگ تلاش كرده امنيت هيات ايراني در مقابل اعتراض‌هاي مخالفان نظام در اين شهر را تامين كند و همزمان با استقرار چادر بزرگي مقابل هتل كوبرگ جايگاهي را هم به خبرنگاران، عكاسان و تصويربرداران اختصاص داده است به نظر نمي‌رسد كه اين دور از رايزني‌ها چندان به درازا بينجامد. در حقيقت نخستين نشست كميسيون مشترك برجام به فرصتي براي نخستين مذاكرات چندجانبه 1+4 با ايران و همچنين نخستين رايزني‌هاي ولو غيرمستقيم مذاكره‌كنندگان جديد ايران با هيات امريكايي تبديل شده و به نظر مي‌رسد كه در اين مرحله دوطرف ترجيح بدهند مواضع مذاكراتي خود را بيش از پيش تبيين كنند. البته در اين مرحله هر دو طرف با خواسته‌هاي حداكثري پاي ميز مذاكره حاضر شدند، اما تجربه اين قبيل مذاكرات نشان داده كه خواسته حداكثري الزاما خواسته نهايي نيست. از سوي ديگر تيم ايران ترجيح مي‌دهد در اين مرحله چندان مشت خود را باز نكند و شفاف‌سازي بيشتر مواضع مذاكراتي را به دور بعدي شايد در آينده‌اي نه چندان دور موكول كند. در چنين شرايطي به نظر مي‌رسد كه نتيجه نخستين دور رايزني‌هاي هيات جديد مذاكره‌كننده ايران با طرف مقابل نه توافق باشد و نه بتوان از آن با عنوان شكست در احياي برجام ياد كرد.
تلاش تل‌آويو براي تخريب روند مذاكرات
آغاز مذاكره براي احياي برجام در دولت جديد ايران پس از وقفه‌اي 5 ماهه همزمان كه سبب اميدواري‌هايي براي نجات توافق هسته‌اي شده، تلاش مخالفان اين توافق مانند رژيم اسراييل براي تخريب روند آغاز شده را هم كليد زده است. همزمان با مذاكرات وين، «نفتالي بنت» نخست‌وزير رژيم اسراييل از قدرت‌هاي جهاني خواست تسليم آنچه «باج‌خواهي هسته‌اي ايران» خواند، نشوند. به گزارش «آسوشيتدپرس»، بنت در بيانيه‌اي ويديويي خطاب به نمايندگان كشورهايي كه مذاكرات را با ايران آغاز كرده‌اند، گفت كه تهران «به دنبال پايان دادن به تحريم‌ها در ازاي تقريبا هيچ چيز و دست‌نخورده نگه داشتن برنامه هسته‌اي خود در عين دريافت صدها ميليارد دلار پس از رفع تحريم‌هاست.»
«يايير لاپيد»، وزير امور خارجه رژيم اسراييل نيز روز گذشته با «ليز تراس»، وزير خارجه بريتانيا عليه ازسرگيري مذاكرات «وين» درباره احياي برجام ديدار و گفت‌وگو كرد. لاپيد و تراس كه روز گذشته به‌طور مشترك يادداشتي را عليه برنامه هسته‌اي ايران در روزنامه انگليسي «ديلي‌تلگراف» منتشر كرده بودند، در كنفرانس خبري مشترك در لندن نيز ادعاهاي ضدايراني را تكرار كردند. لاپيد در اين كنفرانس خبري با جوسازي عليه مذاكرات وين گفت: «ايراني‌ها براي تنها يك هدف به اين گفت‌وگوها آمده‌اند و آن برداشته شدن تحريم‌هاست. آنها به پول نياز دارند. براي حزب‌الله، براي سپاه قدس، براي شبكه تروريستي جهاني خود و براي تداوم رقابت به سوي سلاح هسته‌اي.»
لاپيد در ادامه لفاظي‌هاي خود عليه ايران مدعي شد: «آنها با زمان بازي مي‌كنند و ميلياردها دلار از رفع تحريم‌ها به دست مي‌آورند و همچنان به فريب جهان ادامه مي‌دهند و به‌طور مخفيانه برنامه هسته‌اي خود را پيش مي‌برند، اين چيزي است كه آنها در گذشته هم انجام داده‌اند و اين‌بار نيز انجام مي‌دهند.»
ابراز رضايت ايران، روسيه و اتحاديه اروپا
نخستين نشست كميسيون مشترك برجام با حضور هيات جديد مذاكره كننده ايران و هفتمين دور رايزني‌ها براي احياي برجام از ابتداي سال جاري تاكنون پس از قريب به دو ساعت و 15 دقيقه به پايان رسيد. ميخاييل اوليانوف، نماينده روسيه مانند هميشه نخستين فردي بود كه روايت خود از اين نشست را منتشر كرد. اوليانوف نوشت: «دور هفتم مذاكرات وين بسيار موفقيت‌آميز آغاز شد. شركت‌كنندگان در اين نشست بر سر برداشتن گام‌هاي فوري بيشتر توافق كردند.»
انريكه مورا، معاون مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا دومين فردي بود كه روايت خود از نخستين نشست چندجانبه 1+4 با ايران را در جمع خبرنگاران مطرح كرده و گفت: خوشحاليم كه به وين بازگشتيم. در اين دور از مذاكرات، تمركز فقط بر تحريم‌ها نيست. كارگروه رفع تحريم (كه در دورهاي پيشين مذاكراتي تعريف شده بود) از روز سه‌شنبه (امروز) و كارگروه مسائل هسته‌اي از روز چهارشنبه، كار خود را آغاز خواهند كرد. در چندماه اخير برنامه هسته‌اي ايران توسعه و تحريم عليه ايران ادامه يافته لذا ضرورت فوري براي بازگشت به برجام احساس مي‌شود. ايران پذيرفته است كه بر اساس شش دور اول مذاكرات، كار جلو برود، اما مي‌خواهد «حساسيت‌هاي سياسي» دولت جديد تهران در مذاكرات گنجانده شود.
مورا در پاسخ به پرسشي درباره احتمال برگزاري نشست وزراي كشورهاي عضو برجام اعلام كرد كه فكر نمي‌كند اين نشست در آينده بسيار نزديك برگزار شود. او همچنين در پاسخ به پرسشي درباره دلايل طولاني شدن نشست كميسيون مشترك برجام گفت كه رييس هيات مذاكره‌كننده ايران جديد بود و مايل بود نقطه نظرات خود را شرح دهد.
علي باقري، معاون سياسي وزير خارجه نيز در اين نشست ضمن تشريح مواضع جمهوري اسلامي ايران، بر لزوم لغو تمامي تحريم‌هاي غيرانساني و قهرآميز امريكا عليه ملت ايران تاكيد و تصريح كرد ضروري است مساله رفع تحريم‌ها در اولويت نخست گفت‌وگوها قرار بگيرد.
رييس هيات ايراني در اين مذاكرات با بيان اينكه جمهوري اسلامي ايران در عمل پايبندي خود را به تعهداتش در برجام نشان داده، بر عزم و اراده ايران براي رسيدن به تفاهمي عادلانه كه تامين‌كننده منافع مشروع ايران باشد، تاكيد كرد.
باقري با اشاره به ادعاي برخي طرف‌هاي غربي براي احياي برجام افزود: تا زماني كه كارزار فشار حداكثري امريكا نفس مي‌كشد، احياي برجام سخن گزافي بيش نيست. مذاكره‌كننده ارشد ايران در اين نشست همچنين با يادآوري سالگرد شهادت شهيدان شهرياري و فخري‌زاده، ياد و خاطره تمام شهداي هسته‌اي ايران را گرامي داشت.
علي باقري، معاون سياسي وزير خارجه در اين نشست ضمن تشريح مواضع جمهوري اسلامي ايران، بر لزوم لغو تمامي تحريم‌هاي غيرانساني و قهرآميز امريكا عليه ملت ايران تاكيد و تصريح كرد ضروري است مساله رفع تحريم‌ها در اولويت نخست گفت‌وگوها قرار بگيرد. رييس هيات ايراني در اين مذاكرات با بيان اينكه جمهوري اسلامي ايران در عمل پايبندي خود را به تعهداتش در برجام نشان داده، بر عزم و اراده ايران براي رسيدن به تفاهمي عادلانه كه تامين‌كننده منافع مشروع ايران باشد، تاكيد كرد. باقري با اشاره به ادعاي برخي طرف‌هاي غربي براي احياي برجام افزود: تا زماني كه كارزار فشار حداكثري امريكا نفس مي‌كشد، احياي برجام سخن گزافي بيش نيست. مذاكره‌كننده ارشد ايران در اين نشست همچنين با يادآوري سالگرد شهادت شهيدان شهرياري و فخري‌زاده، ياد و خاطره تمام شهداي هسته‌اي ايران را گرامي داشت.