درباره كتاب «مومن در هزار حديث»
جلوه نوراني انسان
صدرا صدوقي
كتاب «مومن در هزار حديث» اثر آيت‌الله هادي نجفي از استادان برجسته حوزه‌هاي علميه با ترجمه مصطفي الله‌دادي دستجردي به تازگي از سوي انتشارات «چتر دانش» در شمارگان 500 نسخه و با قيمت 170 هزار تومان روانه بازار نشر شده است.
در اين مجال به اختصار به توضيح و معرفي اين اثر مي‌پردازم: روايات بسياري پيرامون مومن و خصوصيات او وارد شده كه مولف محترم بعضي از آنها را در اين كتاب جمع‌آوري نموده است. البته قابل ذكر است كه علماي ديگري هم پيش‌تر، كتاب‌هايي را در اين موضوع به رشته تحرير درآورده‌اند كه از جمله آنها به اين موارد مي‌توان اشاره كرد: ١- حسين بن سعيد اهوازي، از ثقات اصحاب امام رضا و امام جواد و امام هادي‌ها در كتاب مشهورش با نام «المومن» ۲- ابوعبدالله حسين بن عبيدالله سعدي كه كتاب‌هايي با احاديث صحيح تاليف نموده و از جمله آنها كتاب «المومن والمسلم» است. ۳- ابوجعفر محمد بن حسن بن صفار قمي و متوفي در قم به سال ۲۹۰ق با عنوان «المومن» 4- احمد بن محمد بن حسين بن حسن بن قمي متوفي ۳۵۰ق در كتاب «المومن» البته مولف يادآور شده است كه از كتب مذكور فقط كتاب «حسين بن سعيد اهوازي» را در دسترس داشته است.
اما درباره روش نويسنده در اين اثر بايد گفت كه وي احاديثِ پيرامون يك موضوع را تحت يك عنوان طبق حروف الفبا قرار داده و در هر عنوان غالبا از احاديثي كه در كتاب كافي ثقه‌الاسلام كليني، كتب شيخ صدوق، كتاب‌هاي شيخ مفيد، سپس شيخ طوسي و به همين ترتيب كتب كساني كه از نظر زماني بعد از اين بزرگواران تاليف شده است، استفاده كرده، چرا كه در كتب اربعه به نحو جامعي به روايات پرداخته شده است.
بعد از آنها اخباري كه در كتب حسين بن سعيد اهوازي و اسكافي و صفار و حميري و محمد بن اشعث در كتاب جعفريات و عياشي در تفسيرش و على‌بن ابراهيم قمي در تفسير و كتب ديگرش آورده‌اند را جمع‌آوري نموده است.
نيز از جوامع حديثي جديد و متاخر از جمله كتاب‌هاي وافي فيض كاشاني و بحارالانوار شيخ‌الاسلام علامه مجلسي و وسائل الشيعة شيخ حر عاملي و مستدرك الوسائل ميرزا حسين نوري و جامع أحاديث‌الشيعه تحت اشراف مرجع بزرگ آيت‌الله العظمي حاج آقا حسين طباطبايي بروجردي قدس‌الله أسرارهم استفاده زيادي كرده است.
همچنين سند روايات را نيز ذكر كرده و از تقطيع احاديث دوري نموده است؛ از آنجا كه در حذف سند و تقطيع حديث اشكالاتي پيش مي‌آيد كه بر محقق جست‌وجوگر مخفي نيست؛ نويسنده سند روايات را بررسي نموده و صحيح و موثق و معتبر را متذكر شده است؛ در ذيل روايات لغات مشكل را شرح داده يا معاني لطيفش را به حد توان توضيح و بسط داده است. همچنين از آنجا كه روايات وارده در بعضي عناوين زياد بوده، به 10 مورد اكتفا كرده و در پايان هر عنوان نيز خواننده را به روايات ديگري در آن موضوع با ذكر سند ارجاع داده و مصادر روايات را در ذيل صفحات ذكر نموده است. مولف تاكيد كرده: «قابل توجه اينكه روش من در جمع‌آوري احاديث به تنهايي و بدون استفاده از وسايل الكترونيكي مانند رايانه است.»
در پايان بخش از پيشگفتار مترجم اين كتاب را مي‌خوانيد: «سخن پيرامون مومن سخن از رشد و كمال است، سخن از استقامت و استواري است، سخن از بندگي خدا و سرسپردگي بر آستان اوست، سخن از انسانيت درخشان و فطرت و سرشت پاك است، سخن از آشتي و دوستي و سخن از عطوفت و رحمت است و در يك جمله سخن پيرامون مومن، سخن از خط رشيد نبوي (ص) و راه شادي‌آفرين و استوار ولايت علوي (ع) است. سخن پيرامون مومن سخن از ترك بت‌ها و معبودهاي دروغين و كفر به طاغوت و شياطين فتنه‌گر است. سخن از لگام زدن بر هوس‌ها و زبوني نفس اماره و فرمانروايي عقل در تمام حركات و سكنات است.
سخن پيرامون مومن سخن از چيرگي حق بر باطل و پيروزي خداوند رحمان بر شيطان و غلبه «خرد» بر هواي نفس است و در يك جمله پيروزي فضيلت بر رذيلت و چه پيروزي شكوهمندي است. مومن زنده است هرچند غبار مرگ او را پوشانده باشد و غير او مرده است هرچند لباس زندگي بر تن كرده باشد.
ايمان و باور مراتب و درجاتي دارد چنانچه براي كفر، منازل و دركاتي است. صعود از نردبان ايمان منوط به آراسته شدن به اخلاق الهي و تعاليم ثقلين (ع) و پيراسته شدن از رذائل و نشانه‌هاي شياطين جن و انس است. خداوند در دو سرا از آن پناه‌مان دهد.
كتاب «ألف حديث في المومن» استاد معظم، فقيه اهل بيت عصمت و طهارت حضرت آيت‌الله آقاي حاج شيخ هادي نجفي دامت تاييداته است كه جلوه نوراني مومن شايسته و الگو را ترسيم مي‌كند و دربردارنده يك هزار حديث در دويست و بيست و چهار عنوان از سخنان اهل بيت عصمت و طهارت است زيرا كه آن بزرگواران مظهر و مصداق حقيقي ايمان كاملند.»
روزنامه‌نگار