پاسخي به يك دروغ
ادامه از صفحه 7
ضمنا قبل از برگزاري رفراندوم جمهوري اسلامي، آيت‌الله پسنديده در بخشي از نامه خويش به امام خميني مي‌نويسد: «... بيانات و نشريه‌هاي مربوط به آقاي شريعتمداري و حمله‌هاي انحصارطلبي و غيره براي جلب اقشار و احزاب ميانه و چپ و تندرو است و جلب هم خواهند شد. پسر ايشان بيانات موهني داشته و انحصارطلبي را مي‌گفته است؛ آيا براي جلوگيري از اختلاف و جلوگيري از اثر اعلام آقاي شريعتمداري داير بر اينكه (من در رفراندم ... شركت نمي‌كنم) اعلام به اينكه در مجلس شوراي ملي وكلاي ملي در سال سوم و چهارم موظفند قانون اساسي را بررسي و مورد تصويب و اصلاح قرار دهند مصلحت و مقتضي است يا خير.»
چنانكه مرحوم آقاي پسنديده با توجه به به اخباري كه در رابطه با وقوع كودتاهاي احتمالي مطرح بوده است طي يادداشتي به دفتر امام مي‌نويسد: «دخالت سربازها در احزاب خطرناك‌ترين نظري است كه آقاي شريعتمداري به اشتباه در مصاحبه گفته‌اند و اين به هر نحوي شده لازم است جلوگيري شود و اين عمل مكمل و مويد سرپيچي افراد و درجه‌دارها از فرمانده است و مطابق اطلاع واصل وقتي رادار نشان مي‌دهد كه هواپيماها به ايران حمله مي‌خواهند بكنند و فرمانده دستور جلوگيري مي‌دهد افراد مي‌گويند بايد به نظر همه و با مشاوره همه باشد و درنتيجه حملات شروع شده و مشاوره انجام نشدني است؛ سرپيچي در تمام يا اكثر پادگان‌ها مشهود است.» (عكس18)
و- سند زير بيانگر آن است كه آقاي پسنديده نه تنها هيچ نگاه انتقادي نسبت به شرايطي كه به واسطه مواضع آقاي شريعتمداري منجر به برخورد با ايشان شد، نداشته است بلكه ايشان علاوه برگزارشاتي كه در اين رابطه به امام خميني مستمرا داده است شخصا در متن مقابله با جريان تحت حمايت آقاي شريعتمداري حضور داشته و همزمان كه براي كاهش شكاف بين ايشان و مسوولان نظام و امام پيگير بوده است براي تحكيم مواضع مخالفان حزب خلق مسلمان در تبريز نظير مرحوم شهيد قاضي‌طباطبايي و شهيد مدني فعال بوده و حتي بر خلاف دروغي كه در نامه جعلي از قول ايشان با عبارتي ركيك عليه آيت‌الله سيد حسين موسوي تبريزي در مقام حمايت از آقاي شريعتمداري نسبت داده‌اند، آقاي پسنديده طبق سند زير شخصا با تعريف از آقاي موسوي تبريزي ايشان را براي اعزام به تبريز جهت رفع غائله حزب خلق مسلمان پيشنهاد داده است: (عكس19)
ز- آخرين نمونه از اسناد فراواني كه دروغ بودن مطلب نسبت داده شده در نامه جعلي به آقاي پسنديده - كه ايشان را در موضع دفاع از مرجعيت آقاي شريعتمداري معرفي كرده - نامه‌اي است كه طي آن آقاي پسنديده پيشنهاد تهيه و تصويب لايحه يا طرح مصونيت مراجع تقليد را به امام خميني داده است. تصريح به استثنا نمودن آقاي شريعتمداري از عنوان «مراجع عظام» صراحتا بيانگر نظر آقاي پسنديده در عدم شمول مصونيت ايشان (به دلايلي كه پيش‌تر اشاره كردم) است به خصوص اينكه آقاي پسنديده پيشنهاد خويش را براي تضمين مصونيت مراجع تقليد صالح در ابراز نظرات مخالف حكومت داده است. ايشان نامه را با همان عبارت هميشگي «روحي فداك» آغاز كرده و پس از بيان سه موضوع ديگر در بند چهارم مي‌نويسد:
«... 4 - براي مصونيت مراجع عظام (نه آقاي شريعتمداري) محتاج به قانون مصونيت هستيم شوراي نگهبان، شوراي قضات، دادگستري، ولايات كشور، دولت، يكي از اينها لايحه، يا وكلاي صالح، طرحي براي مصونيت، محرمانه تهيه كنند و به تصويب برسانند كه مراجع مصونيت دارند و اگر احيانا مرجعي به تكاليف خود واقف نبود يا اشتباه كرد ساير مراجع مي‌توانند به موارد اشتباه يا تخلف از تكاليف رسيدگي و با اتفاق آراء يا 3/2 مراجع، از مرجع مورد رسيدگي مواخذه و رسيدگي به عمل آورند و الّا در آتيه واي بر مراجع صالح ضد حكومت است (هميشه اوضاع موافق مرام نيست)» (عكس20)
ح- در نامه جعلي، آقاي پسنديده را مدافع آقاي قمي و در برابر امام معرفي كرده‌اند در حالي كه پس از انتشار بيانيه تند آقاي قمي، آقاي پسنديده در حاشيه نامه‌اش به امام‌خميني كه در آن نسبت به خطر سازمان منافقين و لزوم متحد شدن روحانيت در اولين دوره انتخابات مجلس شوراي اسلامي هشدار داده است، مي‌نويسد: « آقاي قمي بسيار بي‌احتياط عليه همه گفته‌اند، بسيار تكيه كرده و دست به دست مي‌گردد؛ به همه ارگان‌ها حمله كرده است؛ باب [حمله] را مفتوح كرده».
ط - ضمنا در نامه جعلي از قول آقاي پسنديده واژه‌اي زشت و ناپسند عليه مرحوم آيت‌الله محمدي‌گيلاني نسبت داده‌اند در حالي كه آقاي پسنديده ايشان را در چندين مورد در نامه‌هاي خويش به امام خميني براي رسيدگي به امور مهم قضايي پيشنهاد كرده و از ايشان به عنوان شخصيتي «بسيار متين، پخته و صالح » ياد كرده است. گذشته از اين، آقاي محمدي‌گيلاني يكي از توثيق‌كنندگان و معرفين عالمان ديني براي صدور اجازات شرعي آقاي پسنديده بوده است: (عكس21و22و23و24)
روابط آيت‌الله پسنديده با امام خميني
آيت‌الله سيد مرتضي پسنديده هفت سال از برادرش حضرت امام خميني بزرگ‌تر بود. اجتهاد ايشان را بزرگاني همچون آيت‌الله ضياء‌الدين عراقي و آيت‌الله حاج شيخ عبدالكريم حايري‌يزدي امضا كرده‌اند (آرشيو اسناد دفتر امام خميني) . امام خميني برخي دروس مقدماتي حوزه را نزد ايشان فراگرفت. از آغاز دوراني كه امام خميني به مرجعيت عامه رسيد آقاي پسنديده تا پايان عمر طولاني خويش (كه به 101 سال رسيد) به عنوان وكيل مطلق امام در امور حسبيه و وجوهات شرعي مورد مراجعه ميليون‌ها نفر از مقلدين امام بود و اجازات شرعي بسياري از علما و روحانيون به عنوان نمايندگان امام خميني را ايشان با اذني كه به صورت وكالت در توكيل از امام خميني داشت، صادر مي‌كرد. در زماني كه فشارهاي رژيم شاه براي قطع ارتباط ايشان با مقلدين و مبارزين فزوني يافت امام خميني طي پيامي به مردم ايران و پاكستان و افغانستان و ديگر ممالك اعلام كرد: «مهر و امضاء حضرت مستطاب حجت‌الاسلام‌والمسلمين آقاي حاج سيد مرتضي پسنديده دامت بركاته اخوي معظم اينجانب و وكيل من در اين امور به منزله مهر و امضاء اينجانب است.»
(عكس25)
رابطه مرحوم آقاي پسنديده با امام خميني همواره از ابتدا تا زمان رحلت امام فراتر از روابط عاطفي دو برادر و سرشار از ادب و تكريم بوده است. اين واقعيت را صدها نوشته ايشان گواهي مي‌دهد. نمونه‌اي از مكاتبات آقاي پسنديده با امام را قبلا آوردم در اينجا فقط چند نمونه از فرازهاي نامه‌هاي امام خميني كه بعد و قبل از تاريخ نامه جعلي مورد بحث نوشته‌اند را نقل مي‌كنم:
امام خميني در سال 65 با اطلاع از كسالت برادرشان و اينكه ايشان پاسخگويي به مراجعين را- احتياطا - بر پذيرش سفارش پزشكان به استراحت خويش ترجيح داده است در نامه‌اي به تاريخ 13 فروردين 65 يعني چند سال بعد از تاريخ نامه جعلي مورد بحث، خطاب به آيت‌الله پسنديده چنين نوشته است:
«برادر بزرگوارم، قربانت شوم شما را به خداى متعال قسم مى‌دهم به حرف‌هاي دكتر ترتيب اثر دهيد. چرا موجب نگراني همه مى‌شويد؟ خداوند لازم نموده است كه در مواقع احتمال ضرر، انسان از آنچه موجب است اجتناب كند، اگر چه ترك حج و صوم و صلاة باشد. شما مي‌خواهيد موافق حكم خدا عمل كنيد، كاري نكنيد كه خداوند نعوذباللّه از شما ناراضى باشد. اين احتياطات شما بر خلاف شرع است و لازم است از آن اجتناب فرماييد. والسلام.» (صحيفه امام ج20 ص30)
آنچه در نامه فوق آمده است استمرار همان رابطه‌اي است كه سال‌ها پيش از آن بين امام و آقاي پسنديده برقرار بوده است . (عكس26)
امام خميني در نامه‌اي به تاريخ 9 اسفند 1349 از نجف به فرزندشان در قم مي‌نويسد: «خدمت حضرت حجت‌الاسلام‌والمسلمين عمّ مكرم سلام برسانيد. براى ايشان نگران هستم؛ مي‌ترسم اين رفت و آمد براي مزاج ايشان ناراحتي توليد كند و موجب استراحت ايشان در قم فراهم نباشد.» (صحيفه امام ج2 ص336)
و در نامه‌اي ديگر به تاريخ 3 فروردين 1351 مي‌نويسد: « احمد عزيزم، ان‌شاء‌الله تعالي سلامت باشيد. ماها بحمد‌الله تعالي سلامت هستيم. از اينكه حضرت آقاي اخوي با تنهايي مي‌گذرانند نگران هستم؛ نگذاريد به ايشان بد بگذرد.» (صحيفه امام ج2 ص426)
و در نامه به يكي از مسوولان دفترشان در قم مي‌نويسد: «... الساعه اطلاع حاصل شد كه آقا [: پسنديده] تشريف آورده‌اند. شما مى‌دانيد مقدار علاقه من را به ايشان و وضع مزاج و كبر سن ايشان را. بايد براي كارها- كه شايد از سابق بيشتر شود- كمك كارهايي باشد و جنابعالي ناظر به امور باشيد كه كارها اولا لنگ نشود و ثانيا به ايشان تحميل نشود.» (صحيفه امام ج3 ص 453)
و در نامه‌اي به تاريخ 7 خرداد 1357 مي‌نويسد: «امروز تلفن شد كه آقا كسالت دارند و تنها، بدون خادم و وضع غذا و پذيرايي ايشان مختل است؛ فوق‌العاده نگران هستم. لازم است يك خادم پيش ايشان باشد؛ يا مشهدي رضا و مشهدي ناد علي به نوبت بروند يا كس ديگر كه آشپزي بداند برود نزد ايشان- با هر قيمت كه اجرت مى‌خواهد. من منتظرم كه شما به من سلامت ايشان و رفاه ايشان را اطلاع دهيد. موكول نكنيد به ديگران؛ خودتان مستقيما دخالت كنيد. اينجانب را از اضطراب و ناراحتي بيرون بياوريد و اگر ايشان كسالت دارند، طبيب از هر جا ممكن است ببريد و مرا مطلع كنيد.» (صحيفه امام ج3 ص403)
بعد از تشديد كسالت آيت‌الله پسنديده در سال 65 بنا به سفارش اكيد امام خميني، ايشان از قم به تهران منتقل و در مجاورت جماران در محل سكونت فرزندشان مستقر شد و امام خميني تا زمان حيات‌شان- تقريبا بدون استثنا - هرروز صبح قبل از هر مطلب ديگري توسط اعضاي دفتر و مرحوم حاج احمد آقا از ايشان احوالپرسي و سفارش به رسيدگي مي‌كرد. (عكس27)
از سال بعد از رحلت امام نيز با شدت گرفتن بيماري آيت‌الله پسنديده، مرحوم حاج احمد آقا ايشان را به منزل خويش در جوار خانه حضرت امام آورد و شخصا روزانه ساعاتي را در خدمت ايشان مي‌گذراند. بعد از ارتحال زودهنگام فرزند امام نيز آقاي پسنديده همين جا بستري بودند و اعضاي بيت حضرت امام در پرستاري از ايشان، منسوبين آن مرحوم را ياري مي‌كردند. آيت‌الله پسنديده در همين مكان در كنار خانه امام در سال 1375 به ديار باقي شتافت و در همان حيات كوچك خانه امام و روي همان تختي كه امام را غسل داده بودند، غسل داده و كفن و در حرم مطهر حضرت معصومه (ع) در قم مدفون شد.
تفاوت ديدگاه آيت‌الله پسنديده با امام خميني در برخي مسائل سياسي كه در بعض مكاتبات ايشان مشهود است بنا بر آنچه مستندا اشاره كردم بين آيت‌الله پسنديده و برادرش حضرت امام خميني - به‌رغم تفاوت‌هايي كه در برخي مواضع سياسي و اجتماعي وجود داشته كه در بعضي از نامه‌هاي ايشان مشهود است - در تمام دوران همراهي اين دو برادر در طول نهضت و پس از انقلاب اسلامي تا آخرين روز حيات‌شان نشانه‌اي از كمترين بي‌حرمتي تا چه رسد به اعلام قهر و جدايي وجود ندارد و آنچه در نامه جعلي به مرحوم آقاي پسنديده نسبت داده‌اند، دروغي ناشيانه بيش نيست.