امضاي شهروندان پاي كارزارهايي با سويه اعتراضي

محمد رهبري

بررسي كارزارهاي منتشر شده در آذرماه سال جاري، مي‌تواند بيانگر مطالبات بخش مهمي از جامعه ايران در اين ماه باشد و فهم اوليه‌اي از دغدغه و نگراني‌هاي مردم ايران در اين بازه زماني به دست دهد. تحليل داده‌هاي پلتفرم «كارزار» در آذرماه نشان مي‌دهد كه سه كارزار «مخالفت با افزايش سن بازنشستگي و افزايش سنوات تحصيلي و مستمري بر اساس ميانگين 3 سال آخر»، «درخواست لغو امتحانات حضوري نوبت اول مدارس» و «درخواست اجراي رتبه‌بندي فرهنگيان؛ حق قانوني تعطيل شده» بيشترين امضا را در اين ماه به دست آورده‌اند.به نظر مي‌رسد عمده كارزارهاي پرطرفدار در آذرماه سويه‌هاي اعتراضي داشته است؛ چنانكه كارزارهاي حاوي يكي از كليدواژه‌هاي «مخالفت، اعتراض، لغو و حذف» در اين ماه بيش از 235 هزار امضا دريافت كرده‌اند؛ يعني حدود 45 درصد از امضاهاي آذرماه به كارزارهايي اختصاص داشته كه حاوي يكي از اين كليدواژه‌ها بوده است. در حالي كه كارزارهاي حاوي كليدواژه «حمايت»، تنها 2025 امضا و كارزارهايي كه در آن كليدواژه «مطالبه» به‌ كار رفته نيز 38 هزار امضا دريافت كرده است.اما براي ارزيابي بهتر از امضاي كارزارها كه مي‌تواند بيانگر دغدغه‌هاي مردم باشد، مناسب است تا كارزارهاي منتشر شده به‌طور تجميعي ارزيابي و تحليل شود. بر اين اساس موضوعاتي كه بيشترين امضاها را در ماه آذر دريافت كرده‌اند، در نمودار زير مشخص است.همان‌گونه كه در نمودار «موضوعات پرطرفدار كارزار در آذرماه» مشخص است، موضوعات مربوط به بازنشستگي، به ‌خصوص اعتراض به افزايش سن بازنشستگي، بيشترين تعداد امضا را در ماه گذشته به خود اختصاص داده است. همچنين درخواست تغيير و اصلاح برخي قوانين از جمله قوانين مربوط به رتبه‌بندي فرهنگيان و قوانين مربوط به صدور گواهي به‌ كارت، توجه بسياري از مخاطبان را به خود جلب كرده است. اعتراض به امتحانات حضور در مدارس و دانشگاه‌ها نيز يكي ديگر از موضوعاتي است كه حمايت بسياري از كاربران را به ‌دنبال داشته و آنان بر اين اساس اين كارزار را امضا كرده‌اند. حقوق كارمندان دولتي، مسائل مربوط به بورس و بيمه نيز از جمله دغدغه‌هاي اقتصادي بخشي از مردم در ماه گذشته بوده است.نكته جالب توجه در اين نمودار اما كارزارهاي مربوط به دانشگاه و شهرستان‌ها و استان‌هاي مختلف است؛ كارزارهاي مربوط به اين مباحث -كه در تصوير با رنگ قرمز مشخص شده‌اند- اگر چه بيشترين تعداد كارزار ثبتي را داشته‌اند، اما به ‌لحاظ تعداد امضا، نتوانسته‌اند دوشادوش ديگر كارزارها پيش بيايند و با آنان به‌طور پاياپاي رقابت كنند. همچنين در ميان كارزارهايي كه در آذرماه بيشترين ميزان توجه كاربران را به خود جلب كرده‌اند، كارزارهاي مربوط به دو شهر تهران و شيراز بيشترين امضاها را به خود اختصاص داده‌اند.در مجموع نمودار «موضوعات پرطرفدار كارزار در آذرماه» نشان مي‌دهد كه كارزارهاي آذرماه عمدتا سويه‌هاي اعتراضي داشته و اين اعتراضات هم بيشتر معطوف به بحث بودجه 1401 و درخواست اصلاح برخي قوانين بوده است. 
٭ كارزارهاي مربوط به استان‌هاي تهران، كرمان و آذربايجان شرقي بيشترين توجه را جلب كرد
با نگاهي به آنچه در آذرماه گذشته در پلتفرم «كارزار» رقم خورد، درخواهيم يافت كه درمجموع 2043 كارزار در اين بازه زماني ثبت شده است. همچنين از ميان اين 482 كارزار كه به انتشار نهايي رسيده است، 334 كارزار يعني نزديك به 70 درصد از آنها، در دسته كارزارهاي ملي قرار مي‌گيرند و به يك استان يا محل خاص محدود نمي‌شوند. حال آنكه 148 مورد از كارزارهايي كه در آذرماه منتشر شده است، مربوط به يك شهر، روستا يا محلي خاص بوده‌اند. البته اين 148 كارزار، در مجموع بيش از 66 هزار دريافت كرده‌اند كه نسبت ‌به ماه گذشته، حدود 50 درصد رشد داشته است. نمودار «تعداد امضاي مربوط به هر يك از كارزارهاي محلي/منطقه‌اي در آذرماه» گوياي آن است كه كدام استان‌ها بيشترين مشاركت را در امضاي اين كارزارها داشته است.همان‌طور كه در اين نمودار مشهود است، استان‌هاي تهران، كرمان، آذربايجان شرقي، فارس و سيستان و بلوچستان بيشترين مشاركت را در امضاهاي هر يك از اين استان‌ها داشته‌اند. نكته حايز اهميت آنكه در ميان اين استان‌ها، درحالي تعداد كارزارهاي منتشر شده مربوط به دو استان تهران و فارس بيش از ديگر استان‌ها بوده كه كارزارهاي محلي مربوط به دو استان تهران و كرمان توانسته‌اند بيشترين امضا را جذب كنند.بر اين اساس درحالي كه مشاركت شهروندان اين استان‌ها در امضاي كارزارها نشان از دغدغه‌ها و نگراني‌هاي اين شهروندان نسبت ‌به موضوعات مربوط به استان‌شان دارد، كارزار «درخواست رايگان كردن عوارضي آزادراه تهران-پرديس براي ساكنان شهر جديد پرديس» بيشترين امضا را در ميان تمام كارزارهاي محلي كسب كرده و همين نكته باعث شده كارزارهاي مربوط به استان تهران بيشترين تعداد امضا را كسب كند.دو كارزار با عنوان «مطالبه انتخاب استاندار جوان و انقلابي براي استان كرمان» و «مطالبه مقابله با سبك‌انگاري حادثه آتش‌سوزي زرند» ازجمله كارزارهاي پرطرفدار مربوط به استان كرمان بوده است و دو كارزار با عنوان «درخواست حذف عوارضي آزادراه تبريز-سهند» و «مطالبه پيگيري احداث باند دوم جاده شبستر‌-تسوج» نيز بيشترين امضا را در ميان كارزارهاي مربوط به استان آذربايجان شرقي داشته است.تعداد زياد امضاي مطالبات مطرح شده در اين كارزارها كه عمدتا به موضوعات جاده‌اي مرتبط است، نشان از فشاري است كه بر شهروندان ساكن مناطق حاشيه كلانشهرهايي نظير تهران و تبريز در خصوص عوارضي و مسائل جاده‌اي وارد مي‌شود و در نتيجه اين كارزارها -كه به موضوعات صنفي مرتبط نيست- تا اين ميزان امضا جلب كنند. كارزارهاي مربوط به استان كرمان نيز از جمله كارزارهايي است كه شايد در سطح ملي طرفدار نداشته باشد، اما در سطح محلي تا حدي مورد اقبال واقع شده است.
 پژوهشگر اينترنت و شبكه‌هاي اجتماعي