موسيقي اروپا بر سر موسيقي ما كلاه گذاشت؟
نويسنده كتاب «رساله نوين موسيقي ايران» ميگويد حرف اصلي كتاب اين است كه حدود ۶ قرن است كه موسيقي اروپا بر سر موسيقي ما كلاه گذاشته و داشتههاي ما را برداشته، تحريف كرده و به خودمان بازگردانده است. بهروز فخيمي در گفتوگويي كه خبرگزاري دانشجويان داشته با اشاره به انتشار كتابش با عنوان رساله نوين موسيقي ايران اظهار كرد: اين كتاب در سه جلد و حدود ۱۲۰۰ صفحه توسط انتشارات ايران فردا به چاپ رسيده است. چاپ اول آن در تابستان ۱۴۰۰ انجام شد و به فاصله چهار ماه در پاييز ۱۴۰۰ تجديد چاپ شد و دراختيار مردم قرار گرفت. تحقيقات اين رساله حدود ۲۸ سال به طول انجاميد و جمعآوري مطالب و نگارش آن نيز حدود چهار سال زمان برد. در راستاي تاليف اين كتاب از حدود ۱۲۵ منبع مكتوب بهره بردم. فخيمي با بيان اينكه ۷۰درصد مطالب مطرحشده در اين رساله جديد است، تصريح كرد: براي نمونه ممكن است در كتاب از سهگاه، شور، ابوعطا و همايون سخن گفته شود و برخي تصور كنند مطالبي قديمي است اما هنگامي كه اثبات ميشود ساختار سهگاه اشتباه بوده و بايد متفاوت از اين ميبود، مطالب جديدي در آن عنوان ميشود. بنابراين در اين كتاب ساختار رديف و گامهاي موسيقي ايراني دچار تحول شده است. اينكه كتاب در كمتر از چهار ماه به چاپ دوم ميرسد، نشان از استقبال خود مخاطبان دارد. تنها برخي دوستان نسبت به قيمت كتاب گله دارند و آن هم از دسترس من خارج است و من در اين خصوص بيتقصيرم. نويسنده رساله نوين موسيقي ايران درخصوص ترجمه اين كتاب به زبانهاي بينالمللي افزود: صحبتهايي براي ترجمه كتاب به زبان انگليسي انجام شده اما كار بسيار دشواري است، چراكه برخي از واژگاني كه در اين كتاب وجود دارد، كاملا بكر است و براي ترجمه نياز به ايجاد ساختارهايي دارد. با اين حال مساله مهمتر هزينههاي مالي آن است كه از عهده ما خارج است. او با بيان اينكه در اين كتاب به دنبال بازسازي تحريفها و ضعفهاي ساختار موسيقي ايران هستيم، گفت: با اين حال متاسفانه برخي دوستان منافع شخصي خود را به منافع ملي ترجيح ميدهند و بيدليل در برابر اين كتاب جبهه ميگيرند. اگر چنين كتابي در يكي از كشورهاي غربي منتشر شده بود، بسيار از آن استقبال ميشد اما متاسفانه در ايران درگير اين هستيم كه اهالي موسيقي را قانع كنيم و اين معضل كنوني ماست. جالب اينجاست كه در اين كتاب به نفع موسيقي كشور سخن گفتهايم. نميدانم چرا پذيرش اين موضوع كه اروپا داشتههاي ما را گرفته و سپس به خودمان باز گردانده، براي برخي بزرگان موسيقي سخت است. برخي دوستان به دليل اينكه موسيقي غربي را بيش از اندازه براي خود بزرگ كردهاند، از اينكه ما بتوانيم از آنان ايراد گرفته يا به آنان راه نشان دهيم، تعجب كرده و آن را قبول نميكنند. با اين وجود پيشنهادات متنوعي از كشورهاي ديگر شده تا يافتههاي علمي اين كتاب را دراختيار آنان قرار دهم اما تاكنون نپذيرفتهام، چراكه معتقدم اين كتاب جزو ميراث فرهنگي ايران است و آن را شاهنامه موسيقي ايراني ميدانم و معتقدم اين كتاب همان كاري را با موسيقي ايراني انجام خواهد داد كه شاهنامه فردوسي با ادبيات ما كرده است. اين كتاب به دليل ساختاري كه دارد، در بخشي به توضيح ادبيات و عروض پرداخته است. شايد براي برخي اين سوال به وجود آيد كه رساله موسيقي چه نيازي به عروض دارد. در پاسخ بايد گفت شناخت ساختار موسيقي ادواري و موسيقي دستگاهي ايران بدون آگاهي از عروض امكانپذير نيست. اين موضوع در رسالات قديمي موسيقي ايران هم توضيح داده شده است. در اين كتاب براي نخستينبار ژنتيك موسيقي تعريف شده است. به صورتي كه براي موسيقي خط خوني، DNA و RNA تعريف شده و با استفاده از آن ميتوانيم نژاد و ساختار تمام گوشهها، آوازها و دستگاههايمان را بيابيم. به واسطه همين ژنتيك بخشي از معايب موسيقي غربي مشخص شد. وي به خطر افتادن منافع افراد را از جمله دلايل مخالفت با مطالب عنوان شده در اين كتاب برشمرد و افزود: بسياري از اهالي موسيقي اگر بپذيرند اين ساختار بايد دگرگون شود، بايد ۸۰درصد كتابهايي كه تاكنون در حوزه موسيقي چاپ شده كنار رفته يا بازنويسي شود. اصولا هنرمندان ما در حوزه فراگيري و بهروزرساني خود بسيار محافظهكار هستند و بعضا دغدغه بهروزرساني خود را ندارند. ما نياز داريم به موسيقي فراتر از امورات روزانه نگاه كرده و آن را جهاني كنيم و در دانشگاههاي بينالمللي صاحب كرسيهاي معتبر شويم تا بتوانيم از اين موسيقي كهن در سطح جهان دفاع كرده و از خودمان ردي بر جاي گذاريم. برخي كتاب را نخوانده آن را رد ميكنند كه اين موضوع را هيچ منطقي نميپذيرد. متاسفانه دوستان جلو نميآيند و كسي راجع به اين كتاب صحبتي نميكند. با اين حال من معتقدم اين كتاب به زودي فراگير خواهد شد و جايگاه خود را باز خواهد كرد، چراكه نميتوان در برابر علم مقاومت كرد. معتقديم رساله نوين موسيقي ايران بهزودي جاي خود را در ميان اهالي موسيقي باز ميكند و مخالفان آن هنگامي كه با پرسشهاي منطقي هنرجويان خود مواجه شوند و در پاسخگويي عاجز بمانند، مجبور به يادگيري اين كتاب ميشوند.