رييس‌جمهور امريكا در سالگرد حوادث ششم ژانويه بدون نام بردن از ترامپ او را به تضعيف دموكراسي متهم كرد
شكستن سكوت در سالگرد كودتا
بايدن: او فقط يك رييس‌جمهور سابق نيست، يك رييس‌جمهور شكست‌خورده سابق است
محمدحسين لطف‌الهي
يك سال پس از حمله شورشيان حامي رييس‌جمهور پيشين امريكا به ساختمان كنگره، جو بايدن سكوت طولاني‌مدت خود را درباره دونالد ترامپ شكست و بدون اينكه حتي يك‌بار نام ترامپ را بر زبان بياورد، او را رييس‌جمهور شكست‌خورده‌اي خواند كه سعي داشت مانع از انتقال مسالمت‌آميز قدرت در ايالات متحده شود. رييس‌جمهور ايالات متحده در بيشتر طول نخستين سال رياست‌جمهوري خود تلاش داشت با ايجاد تغيير در نحوه مديريت كاخ سفيد و تكيه بر نوعي سياست‌ورزي سنتي در امريكا كه طي دهه‌ها حضور در سنا و فعاليت به عنوان معاون اول رييس‌جمهور آموخته بود، ايالات متحده را از تفرقه و دودستگي خطرناك ناشي از رفتارهاي رييس‌جمهور پيشين نجات دهد. او كوشيد با ناديده گرفتن ترامپ و اقدامات خطرناك او به اين هدف دست پيدا كند اما درنهايت دريافت كه اين سياست نمي‌تواند راهبرد موفقي در برابر حاميان يك جريان تندرو باشد و سرانجام روز ششم ژانويه 2022 دقيقا يك سال پس از حمله شورشيان هوادار ترامپ به ساختمان كنگره تصميم گرفت رويكرد خود را تغيير دهد. بايدن و تيم او در كاخ سفيد معتقد بودند صحبت كردن درباره ترامپ و هواداران او مي‌تواند باعث شود رسانه‌ها بيش از پيش به او توجه كنند. رييس‌جمهور امريكا روز پنجشنبه در كنگره به انتظار يك‌ساله دموكرات‌ها براي ايراد يك سخنراني آتشين درباره ترامپ پايان داد و از ضرورت مقابله با ترامپيسم گفت. او در اين سخنراني بدون اينكه نامي از دونالد ترامپ ببرد، 16 بار از عنوان «رييس‌جمهور پيشين» استفاده كرد و او را فردي خواند كه تلاش كرده به دموكراسي در امريكا آسيب بزند. جو بايدن گفت: «رييس‌جمهور پيشين امريكا شبكه‌اي از دروغ‌ها درباره انتخابات 2020 ساخته بود؛ او اين كار را انجام داد چون قدرت را به اصول و قانون ترجيح مي‌داد، زيرا او منافع شخصي خود را از منافع كشورش مهم‌تر مي‌بيند و از ديد او خودخواهي‌هايش از دموكراسي و قانون اساسي ما اهميت بيشتري دارد.» به گفته دستياران و نزديكان بايدن، اين سخنراني نشانه‌اي از تغيير دايمي استراتژي او درقبال ترامپ نبود بلكه نشان مي‌داد رييس‌جمهور امريكا در اولين سالگرد اتفاقات ششم ژانويه در شرايطي قرار گرفته است كه چاره‌اي جز انتقاد مستقيم از ترامپ و رويكرد مخرب او براي دموكراسي امريكا ندارد. بايدن در سخنراني خود تصريح كرد: «براي اولين‌بار در طول تاريخ ما، رييس‌جمهوري كه نه فقط شكست خورده بود بلكه مي‌خواست مانع از انتقال مسالمت‌آميز قدرت شود و گروه‌هاي اغتشاش‌طلب به كنگره حمله كردند اما شكست خوردند. در چنين روزي بايد اطمينان حاصل كنيم چنين چيزي هرگز تكرار نمي‌شود.» از نگاه رييس‌جمهور امريكا، ترامپ و نزديكان او سه دروغ بزرگ درباره انتخابات رياست‌جمهوري قبل گفتند: «اولين دروغ بزرگي كه رييس‌جمهور سابق و بسياري از جمهوري‌خواهان كه از او مي‌ترسند مطرح مي‌كنند اين است كه در واقع خيزش اصلي روز انتخابات اتفاق افتاد. دومين دروغ آنها اين بود كه نمي‌توان به نتيجه انتخابات ۲۰۲۰ اعتماد كرد. واقعيت اين است كه هيچ انتخاباتي در تاريخ امريكا تا اين اندازه تحت نظارت نبوده و آراي آن با اين دقت شمرده نشده است. هر شكايتي كه در هر دادگاهي ممكن بود انجام شود انجام شد و رد شد. سومين دروغي كه رييس‌جمهور سابق و هوادارانش گفتند اين بود كه اغتشاش‌طلب‌هايي كه مي‌خواستند خواست خود را با خشونت تحميل كنند، افراد ميهن‌پرست ملت ما هستند.» بايدن افزود: «او فقط دنبال بهانه و پيش‌زمينه براي پوشاندن حقيقت بود. او فقط يك رييس‌جمهور سابق نيست. او يك رييس‌جمهور شكست‌خورده سابق است. او با اختلاف بيش از هفت ميليون راي شكست خورد.» مايك دانيلون، از مشاوران كاخ سفيد روز جمعه درباره اين سخنراني بايدن گفت: «شما نمي‌توانيد درباره حوادث ششم ژانويه صحبت كنيد اما اشاره‌اي به نقش رييس‌جمهور سابق در اين حوادث نداشته باشيد. هيچ راه صادقانه‌اي براي روايت آن اتفاقات وجود ندارد، اگر نخواهيد به نقش ترامپ اشاره كنيد.» واشنگتن‌پست نوشته است همان‌طوركه تيم بايدن پيش‌بيني مي‌كردند سخنراني او با استقبال بي‌سابقه‌اي روبه‌رو شد و تمام شبكه‌هاي خبري تلويزيون امريكا حتي فاكس‌نيوز – كه عموما سخنراني‌هاي رييس‌جمهور را پخش نمي‌كند – به صورت زنده اين سخنراني را پوشش دادند. به نوشته اين روزنامه، علاوه بر خود بايدن كه همواره نقش فعال و مهمي در نهايي كردن متن سخنراني‌ها ايفا مي‌كند، مايك دانيلون مشاور او، جو ميشام – تاريخداني كه در نگارش سخنراني‌ها به رييس‌جمهور كمك مي‌كند – و ويناي ردي رييس تيم نويسندگان متن سخنراني‌ها در كاخ سفيد نيز به او در نگارش اين متن تاريخي كمك كردند. يكي از مقام‌هاي ارشد كاخ سفيد به شرط عدم افشاي نام خود گفته است كه بايدن «تمايلي ندارد با اسم از رييس‌جمهور پيشين ياد كند.» بايدن در بخش ديگري از اين سخنراني به تمجيد از جمهوري‌خواهاني نظير ليز چني و آدام كينزينگر (از اعضاي مجلس نمايندگان) پرداخت كه دربرابر ادعاهاي دروغين ترامپ ايستادند و آنها را «مردان و زناني شجاع» خواند: «به‌رغم همه اختلاف‌نظرها با جمهوري‌خواهاني كه از حاكميت قانون حمايت كردند و حاكميت آن مرد را نپذيرفتند، من همواره با آنها كار خواهم كرد تا به راه‌حل‌هايي مشترك برسيم، چرا كه ما همه به اصل دموكراسي باور داريم و درنتيجه هر همكاري ميان ما ممكن خواهد بود.» پيش از بايدن، كامالا هريس معاون اول رييس‌جمهور امريكا نيز در سخنراني خود در مراسمي كه به مناسبت سالگرد حمله هواداران «دونالد ترامپ» رييس‌جمهور سابق امريكا به كنگره امريكا برگزار شد حادثه ششم ژانويه را به حمله ژاپن به امريكا در جنگ جهاني دوم و حملات يازده سپتامبر تشبيه كرد. هريس با اشاره به اينكه روز حمله به كنگره به عنوان سناتور در اين ساختمان حضور داشت، گفت: «همه ما در اين روز شاهد بوديم اگر نيروهايي كه به دنبال نابودي دموكراسي ما هستند موفق شوند، ملت ما چه شكلي خواهد داشت.» سياستمداران و تحليلگران در امريكا از اين سخنراني بايدن استقبال كرده‌اند. مايكل كرتوف وزير امنيت داخلي در دوره رياست‌جمهوري بوش پسر در اين خصوص مي‌گويد: «تغيير نحوه مواجهه بايدن با مساله ترامپ يك ضرورت بود، چراكه اظهارات ترامپ درباره انتخابات در امريكا به يك تهديد براي امنيت ملي ما بدل شده است.» فرانسيس فوكوياما، انديشمند امريكايي معتقد است بايد به حادثه ششم ژانويه در قالب عقبگرد دموكراسي در جهان نگاه كرد. به گفته او اينكه جهان 15 سال متوالي درگير عقبگرد در حوزه دموكراسي بوده و دو دموكراسي بزرگ دنيا يعني امريكا و هند نيز در اين حوزه پسرفت كرده‌اند نياز به بررسي و مطالعه دارد. به گفته او، در حال حاضر بزرگ‌ترين ضعف امريكا تفرقه‌اي است كه در داخل اين كشور وجود دارد.
ترامپ: بايدن با تقلب پيروز شد
از مدت‌ها پيش، دونالد ترامپ رييس‌جمهور پيشين امريكا برنامه‌ريزي كرده بود تا روز ششم ژانويه در كمپ مار آ لاگو در فلوريدا نشست خبري برگزاري كند اما روز پنجشنبه به صورت ناگهاني اين نشست خبري را لغو كرد. او گفت كه صحبت‌هايش درباره رويدادهاي 6 ژانويه را در كارزاري انتخاباتي كه هفته آينده در آريزونا برگزار مي‌شود، مطرح خواهد كرد اما نتوانست درباره سخنراني بايدن ساكت بماند. ترامپ گفت رييس‌جمهور فعلي امريكا در تلاش است تا حواس‌ها را از مشكلاتي كه براي كشور پديد آمده منحرف كند و بار ديگر ادعا كرد كه بايدن «با تقلب به رياست‌جمهوري رسيده است.» اين ادعا در حالي مطرح شده است كه جمهوري‌خواهان تاكنون نتوانسته‌اند دلايل و مستنداتي براي وقوع تقلب در انتخابات ارايه كنند. چهل‌وپنجمين رييس‌جمهور امريكا در بيانيه‌اي اعلام كرد: «بايدن سخت تلاش مي‌كند تا حواس‌ها را از بي‌كفايتي خود منحرف كند؛ بي‌كفايتي در مورد خروج وحشتناك از افغانستان، وضعيت آشفته مرزها، كوويد، تورم، از دست دادن استقلال در حوزه انرژي و خيلي چيزهاي ديگر.» ترامپ در اين بيانيه تاكيد كرد «او درگير هر مساله‌اي كه مي‌شود شكست مي‌خورد؛ اين نتيجه‌اي است كه وقتي با يك انتخابات متقلبانه به قدرت مي‌رسيد به دست مي‌آوريد.» جنيفر ساكي سخنگوي كاخ سفيد پنجشنبه شب به بيانيه دونالد ترامپ رييس‌جمهور سابق امريكا واكنش نشان داد و گفت «خوب است كه او اين سخنراني را ديده است. شايد چيزهايي ياد گرفته باشد.»
هشدار دو رييس‌جمهور پيشين
درباره دموكراسي
همزمان با سالگرد اشغال كنگره به دست هواداران ترامپ، دو رييس‌جمهور پيشين درباره آينده ايالات متحده و خطري كه دموكراسي را در ايالات متحده تهديد مي‌كند ابراز نگراني كردند. جيمي كارتر در يادداشتي كه روز پنجشنبه در روزنامه نيويورك‌تايمز منتشر كرد، گفت «ملت بزرگ ما بر لبه يك پرتگاه در حال عريض شدن پس و پيش مي‌رود.» سي‌ونهمين رييس‌جمهور امريكا نوشت: «اين اميد مختصر وجود داشت كه اين شورش به ملت امريكا شوكي وارد كند و آن را به سمت توجه و رسيدگي به دو قطبي سمي كه دموكراسي ما را تهديد مي‌كند سوق دهد. با اين حال، پس از گذشت يك سال، ترويج‌دهندگان اين دروغ كه انتخابات دزديده شد، يكي از احزاب سياسي را در دست گرفته‌اند و بي‌اعتمادي به نظام انتخاباتي ما را شعله‌ور مي‌كنند.» جيمي كارتر همچنين از امريكايي‌ها درخواست كرد خشونت و دو قطبي شدن در جامعه را محكوم و با انتشار اطلاعات نادرست مقابله كنند. باراك اوباما نيز در بيانيه‌اي اعلام كرد «به‌رغم اينكه بسياري از جمهوري‌خواهان در ابتدا نتايج انتخابات را رد كردند اما ادعاهايي كه جرقه خشونت را در ششم ژانويه زد، از آن زمان توسط بخش بزرگي از راي‌دهندگان و مقامات منتخب تاييد شد در حالي‌كه از اين قضيه بهتر اطلاع داشتند.» او با ادعاي اينكه امريكايي‌ها در طول تاريخ مدافع دموكراسي و آزادي در سراسر جهان بوده‌اند به ويژه زماني كه دموكراسي مورد حمله قرار گرفت، افزود: «اما امروز كه شخصيت‌هاي برجسته‌اي در يكي از دو حزب سياسي ما فعاليت‌هايي را براي تضعيف دموكراسي در داخل انجام مي‌دهند، نمي‌توانيم چنين نقشي را ايفا كنيم.»