1424 فرزند ايران
قرباني خواب‌آلودگي مسوولان مي‌شوند؟
دانشجويان ايراني مقيم كي‌يف:
مسوولان سفارت ايران به ما گفتند هر جور مي‌توانيد فرار كنيد
گروه اجتماعي
بيش از 1400 دانشجوي ايراني مشغول به تحصيل در اوكراين نگران نحوه بازگشت به ايران هستند. طي دو روز گذشته و پس از آغاز تعرض نظامي روسيه به خاك اوكراين از بامداد روز پنجشنبه، بيش از 2000 هموطن ايراني ساكن در اوكراين براي بازگشت به ايران سرگردان شده‌اند و فعلا بيشترين اعتراضات از سوي 1424 دانشجوي ايراني ساكن در اوكراين شنيده مي‌شود كه مي‌گويند تمام دولت‌ها از هفته‌هاي گذشته به اتباع خود هشدار دادند كه هر چه سريع‌تر خاك اوكراين را ترك كنند در حالي كه مسوولان سفارت ايران در كي‌يف و وزارت امور خارجه ايران تا صبح روز جمعه و يك روز بعد از آغاز حملات نظامي روسيه به اوكراين، هيچ هماهنگي براي خروج و انتقال هموطنان ايراني ساكن در اين كشور انجام نداده بودند و صبح روز پنجشنبه هم اولين واكنش‌هاي مسوولان سفارت ايران در اوكراين در قبال نگراني دانشجوياني كه مترصد خروج هرچه سريع‌تر از اين كشور درگير جنگ بودند، اين بوده كه «هر طور مي‌توانيد فرار كنيد.» اعتراض و انتقاد بيش از 1400 دانشجوي ايراني ساكن در اوكراين نسبت به سستي و اهمال مسوولان سفارت ايران و كندي اقدامات وزارت امور خارجه ايران در حالي است كه طبق اعلام دو روز اخير مسوولان وزارت امورخارجه، به دنبال هماهنگي‌هاي سفراي ايران در كشورهاي اوكراين، لهستان، اسلواكي، روماني و مجارستان، تدابير لازم براي بازگشت هموطنان از طريق كشورهاي همسايه اوكراين اتخاذ شده اما فعلا بيشترين نگراني‌ها متوجه امنيت جاني و شرايط بازگشت 1424 دانشجوي مقيم در اين كشور درگير جنگ است. با اين حال، طي دو روز گذشته، چند دانشجوي ايراني در گفت‌وگو با شبكه خبر و خبرگزاري‌هاي ايران ضمن آنكه در زمان گفت‌وگوي زنده يا به دنبال ارسال تصاوير از وضعيتي كه گرفتار آن شده‌اند، اصابت موشك‌هاي بالستيك روسي به حاشيه‌هاي شهر كي‌يف؛ پايتخت اوكراين، انفجارهاي پي‌درپي و حضور نظاميان روسي در شهر كي‌يف را تاييد مي‌كردند و تصاوير دريافتي هم مويد ناامني گسترده شهر بود، اين دانشجويان مي‌گفتند كه به دليل نامعلوم بودن نحوه ترك كي‌يف، به ايستگاه‌هاي مترو و پناهگاه‌هاي زير ساختمان‌هاي خوابگاهي كه از سازه‌هاي بازمانده از دوره شوروي سابق بوده پناه برده‌اند و همزمان هم تصاويري از پناه گرفتن تعداد قابل توجهي از دختران و پسران دانشجوي ايراني در راهروها و ايستگاه‌هاي متروي كي‌يف در شبكه‌هاي اجتماعي منتشر شد. در حالي كه قطعي مكرر اينترنت در كي‌يف، از بعدازظهر ديروز، حتي خطر امكان اطلاع‌رساني به اين دانشجويان و هماهنگي براي بازگشت آنان به ايران را تشديد كرده، اين دانشجويان مي‌گفتند حتي از بابت دسترسي به امكانات اوليه و به خصوص مواد غذايي هم با مشكلات فراوان مواجه شده‌اند، چون تمام مغازه‌ها توسط شهروندان كي‌يف تخليه شده و هيچ امكاني براي تهيه مواد غذايي وجود ندارد.
در گزارشي كه روز جمعه، خبرگزاري خبر آنلاين به نقل از برخي كاربران شبكه‌هاي اجتماعي در توضيح وضعيت دانشجويان ايراني شاغل به تحصيل در اوكراين نوشته بود، آمده است: «وضعيت دانشجويان ايراني شاغل به تحصيل در دانشگاه‌هاي اوكراين چندان واضح نيست. هر چند وزارت راه و شهرسازي اعلام كرده براي بازگرداندن آنها هواپيما اعزام خواهد كرد ولي به دليل شدت درگيري‌ها در اوكراين و منطقه پرواز ممنوع در سراسر اين كشور، هنوز خبر واضحي درباره اين دانشجويان منتشر نشده است.»
به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان، دبير انجمن اسلامي دانشجويان ايراني در اوكراين هم اعلام كرد: «با هماهنگي وزارت خارجه اطلاع‌رساني كرديم تا ايرانيان متقاضي بازگشت به كشور در سامانه راه‌اندازي شده نام‌نويسي كنند و تاكنون ٧۶۴ ايراني متقاضي پرواز براي بازگشت به كشور بودند. مساله اصلي، خروج دانشجو از كي‌يف و خاركف است و براي رسيدن به لهستان مشكلاتي وجود دارد و تنها دانشجوياني كه خودرو دارند در صورت تامين بنزين مي‌توانند خارج شوند. ۵٠ تا ۶٠ نفر در خاركف حضور دارند و شرايط خروج از شهر به دليل وضعيت امنيتي فراهم نيست. مسير حركت به سمت غرب امن نيست و دانشجويان نمي‌توانند از اين مسير براي سفر به كشورهاي همسايه استفاده كنند. در شمال غربي كي‌يف درگيري رو در رو نيروهاي نظامي اوكراين و روسيه صورت گرفته است.»
ديروز خبرگزاري ايسنا هم نقل قولي از يكي از دانشجويان ايراني مقيم اوكراين منتشر كرد كه اين دانشجو مي‌گفت: «تصور مي‌كنيم مسوولان وزارت خارجه براي دانشجويان ايراني اقدامي را انجام نداده‌اند و ما با حمله نظامي روسيه، به پناهگاهي كه از دوره شوروي در اوكراين باقي‌مانده است، آمده‌ايم. تنها راه خروج دانشجويان ايراني اين است كه مسوولان كشورمان هماهنگي‌هاي لازم براي انتقال دانشجويان از مسير زميني به مرز غربي كشور اوكراين انجام داده و در آنجا براي اين دانشجويان ويزاي يك روزه گرفته تا پس از يك روز ما بتوانيم به كشورمان برگرديم. در شرايط كاملا بلاتكليفي به‌سر مي‌بريم و نمي‌دانيم بايد چه كار كنيم، ما از لحاظ تهيه مواد غذايي با مشكل جدي مواجه هستيم و هيچ مواد غذايي در اوكراين پيدا نمي‌شود و ذخيره آذوقه غذايي ما نيز تمام شده و در بيرون هم اين مواد غذايي در دسترس نيست.همه شهروندان اوكرايني تلاش مي‌كنند از شرايط به وجود آمده فرار كنند اما اينكه مقصد كجا هست، مشخص نيست! ما در شرايط نگران‌كننده‌اي هستيم و اصلا نمي‌دانيم چه تصميمي بايد گرفته شود.جاي امني در اوكراين وجود ندارد، در همه نقاط درگيري وجود دارد و نمي‌شود گفت يك جاي امن وجود دارد. اگر هم بخواهيم با استفاده از تاكسي در كنار دوستان‌مان قرار بگيريم هزينه كرايه آن حدود ۱۰ برابر شده است.»
در گزارش اين خبرگزاري به نقل از يكي ديگر از دانشجويان ايراني مقيم كي‌يف آمده بود: «در اين كشور جنگ و ناامني ايجاد شده و تمامي كشورها اعم از كشورهاي فقير و غني، اتباع خود را از حدود يك ماه پيش از اوكراين خارج كرده‌اند. ما كه در شرايط جنگ قرار داريم و امنيتي هم وجود ندارد هنوز اعلام مي‌كنند كه مي‌خواهند پروازهايي براي انتقال ما در نظر بگيرند. در حالي كه اگر همه اين پروازها در نظر گرفته شود باند و فرودگاهي باقي نمانده كه بخواهيم از طريق هوايي منتقل شويم! در اين كشور مواد غذايي و بنزين وجود ندارد و حتي حمل سلاح گرم براي شهروندان اوكرايني مجاز اعلام شده است. متاسفانه ما هم بايد نگران جنگ باشيم و هم نگران اينكه مورد حمله مسلحانه قرار نگيريم.»
به دنبال اظهارات اين دانشجويان كه بخشي از طريق شبكه خبر و بخشي از طريق شبكه‌هاي اجتماعي ارسال و مخابره شده بود و همچنين به دنبال انتشار ويديوي انتقادي دانشجويان ايراني مشغول به تحصيل در كشور اوكراين، «منوچهر مرادي» سفير ايران در اوكراين، بين دانشجويان ايراني كه در پناهگاه به‌سر مي‌بردند، حاضر شد و گفت: «امروز هيچ جاي كي‌يف امن نيست و عده‌اي به من توصيه كردند كه دانشجويان را به سفارت ايران منتقل كنيم در حالي كه حتي اين سفارت نيز به دليل اينكه نزديك چند نهاد جدي دولتي قرار دارد امن نيست و هر دولت اشغالگري كه جايي را اشغال كند نهايتا نقطه آخر كه بيشترين مقاومت‌ها صورت مي‌گيرد در همان مكاني است كه نهادهاي مهم قرار دارند. ما در سفارت ايران حسينيه بزرگي دراختيار داريم كه امكان انتقال تمامي دانشجويان به آن وجود دارد اما همان‌طور كه عنوان كردم اين سفارتخانه امن نيست و ما حتي خانواده‌هاي خودمان را نيز كه هنوز در كي‌يف حضور دارند به سفارت انتقال نداديم. من هم از يكي از خوابگاه‌هاي ايراني دانشجويان ايران، به‌رغم همه محدوديت‌ها و حكومت نظامي كه وجود دارد، بازديد كردم و تمام تلاش ما اين است كه از اين شرايط جان سالم به در ببريم و دولت ايران و وزارت خارجه رايزني‌هاي خود را با كشورهاي همسايه براي انتقال اين دانشجويان انجام مي‌دهند.»
وزارت علوم و وزارت بهداشت چه مي‌گويند؟
ديروز مسوولان وزارت علوم از قطعيت هماهنگي‌هاي لازم از طريق مسوولان وزارت امور خارجه براي بازگرداندن دانشجويان ايراني به كشور خبر دادند.
هاشم داداش‌پور؛ رييس سازمان امور دانشجويان وزارت علوم در گفت‌وگو با خبرگزاري مهر تاييد كرد كه «با هماهنگي‌ها و پيگيري‌هاي انجام شده بين وزارت علوم و وزارت امور خارجه، اقدامات لازم براي تامين امنيت و خروج دانشجويان ايراني حاضر در اوكراين انجام شده و طبق برنامه‌ريزي اقدام خواهد شد.»
داداش‌پور در اين گفت‌وگو ضمن اعلام اينكه 1424 دانشجوي مشغول به تحصيل در كشور اوكراين در سامانه ميخك وزارت امور خارجه تشكيل پرونده داده‌اند كه از اين تعداد ۴۹۹ نفر محصلان مربوط به رشته‌هاي وزارت علوم و بقيه، محصلان مربوط به وزارت بهداشت هستند، تاكيد كرد: «حفظ سلامتي دانشجويان و انتقال امن آنها به داخل كشور اولويت اصلي وزارت علوم است. با پيگيري‌هاي به عمل آمده توسط سازمان امور دانشجويان، وزارت امور خارجه اطمينان خاطر داده كه هم‌اكنون اين دانشجويان در سلامت و امنيت كامل به‌سر مي‌برند و با تدابير صورت گرفته طي روزهاي آتي با پروازهاي ويژه به كشور منتقل خواهند شد. براي اين منظور، جهت دانشجوياني كه تمايل به بازگشت به كشور را دارند سامانه‌اي در وزارت خارجه طراحي شده تا بتوانند از طريق ثبت‌نام، از مسيرهاي امن مشخص شده به كشور بازگردند. وزارت علوم و دستگاه‌هاي مرتبط طي روزهاي گذشته اقدامات و پيگيري‌هاي مختلفي انجام داده‌اند تا با حفظ سلامت دانشجويان و تامين آرامش خانواده‌هاي‌شان نسبت به انتقال ايمن و سريع اين عزيزان و در صورت تمايل مهيا كردن شرايط مناسب جهت ادامه تحصيل در داخل كشور اقدام شود.»
اظهارات اطمينان‌بخش اين مسوول در وزارت علوم در حالي بود كه ديروز تصاويري هم از حضور سفير ايران در اوكراين در جمع دانشجويان ايراني منتشر شد اما مهم اين بود كه برخي دانشجويان ايراني ساكن در كي‌يف در گفت‌وگو با شبكه خبر اعلام مي‌كردند كه با وجود ابراز اطمينان سفراي ايران بابت تسهيل انتقال و بازگشت از طريق مرز لهستان، مجارستان، روماني يا اسلواكي، دانشجويان به دليل آنكه اغلب، خودروي شخصي ندارند، ناچارند با اتوبوس يا قطارهاي بين شهري خود را به مرز برسانند كه با توجه به ازدحام جمعيتي كه از شهروندان اوكراين در ترمينال‌هاي اتوبوس و قطار ايجاد شده، انتقال و جابه‌جايي با اتوبوس يا قطار هم براي اين هموطنان غيرممكن است و بنابراين چاره‌اي جز انتظار براي انتقال از طريق سفارتخانه‌هاي ايران در اوكراين يا كشورهاي همسايه ندارند.
زحماتي كه هدر رفت
اگرچه كه حالا زمان مناسبي براي طرح اين دغدغه‌ها نيست و اولويت اول، حفظ سلامت و بازگشت امن دانشجويان ايراني ساكن در اوكراين به وطن است اما با توجه به اعلام ديروز وزارت علوم درباره نحوه ادامه تحصيل اين محصلان در داخل كشور و سرنوشت تحصيلي آنها با توجه به زمان و عمري كه براي تحصيل در اوكراين صرف كرده‌اند، حالا به نظر مي‌رسد معضلي براي اين دانشجويان ايجاد شده كه البته طبق گفته‌هاي مسوولان وزارت علوم و وزارت بهداشت، ظاهرا اين معضل هم چندان ناشناخته نبوده چون طبق اعلام مكرر وزارت علوم و وزارت بهداشت، مدارك دانشگاه‌هاي اوكراين از نظر نظام آموزشي ايران پذيرفته و مورد تاييد نيست.
ديروز داداش‌پور در توضيح سرنوشت تحصيلي 1424 دانشجويي كه تعداد قابل توجهي از آنها مشغول به تحصيل در رشته‌هاي مرتبط با پزشكي بوده‌اند، گفت: «اين سازمان در چارچوب آيين‌نامه‌ها و مقررات وزارت علوم و با درنظر گرفتن شرايط خاص موجود، مساعدت‌هاي حداكثري را جهت انتقال از دانشگاه محل تحصيل فعلي به دانشگاه‌هاي هم‌سطح و هم‌تراز داخل كشور به عمل خواهد آورد.طبق ضوابط و مقررات وزارت علوم، مدارك تحصيلي دانشجويان در حال تحصيل در كشور اوكراين در صورت داشتن دو شرط مورد ارزيابي قرار خواهد گرفت؛ تحصيل در دانشگاه‌هاي معتبر و اقامت حضوري دانشجويان متقاضي به ميزان مدت زمان معين بر اساس مقطع تحصيلي از شرايط موردنياز جهت ارزيابي مدارك تحصيلي خواهد بود. ليست دانشگاه‌هاي معتبر و مقررات مربوط به طول مدت اقامت دانشجويي لازم براي تحصيلات حضوري در وبگاه سازمان امور دانشجويان به‌طور سالانه اعلام شده و قابل دسترسي است. در ارزيابي مدارك نيز با در نظر گرفتن شرايط خاص موجود و به منظور حمايت و تامين آرامش خاطر خانواده‌هاي اين عزيزان، اين سازمان نهايت تلاش و مساعدت‌هاي ممكن را انجام خواهد داد. بنابراين، تمام دانشجوياني كه با ويزاي دانشجويي در اوكراين مشغول تحصيل هستند، هنگام مراجعت به كشور، به مدت ۴ ماه مي‌توانند اقامت داشته باشند و در صورت تداوم شرايط فعلي، اين مدت تا ۳ ماه نيز قابل تمديد است. همچنين با هماهنگي‌هاي صورت گرفته با دستگاه‌هاي مربوطه، به تمام مشمولين شاغل به تحصيل در كشور اوكراين در شرايط خاص فعلي، اجازه ورود و خروج براي يك‌بار به مدت ۳ ماه داده شده است، بنابراين اين دسته از دانشجويان مي‌توانند براي يك بار و به مدت 3 ماه در كشور حضور داشته باشند. در صورتي كه وضعيت فعلي بيش از اين مدت تداوم داشته باشد، اين مهلت تا ۳ ماه ديگر قابل تمديد خواهد بود.»
حسين سالار آملي، رييس مركز امور بين‌الملل وزارت علوم هم در گفت‌وگو با ايسنا در توضيح آخرين وضعيت دانشجويان ايراني مشغول به تحصيل در دانشگاه‌هاي اوكراين گفت: «تلاش مي‌كنيم زمينه تحصيل دانشجويان‌مان كه در اوكراين هستند را در كشور، در آينده نزديك فراهم كنيم، تقريبا مي‌توان گفت همه دانشجويان با هزينه شخصي در دانشگاه‌هاي اوكراين تحصيل مي‌كنند و بسياري از آنها نيز در رشته‌هاي علوم پزشكي هستند و وزارت امور خارجه ما پيگير وضعيت تمامي دانشجويان است تا مشكلات اين دانشجويان رفع شود.سفير جمهوري اسلامي ايران در اوكراين، از وضعيت اين دانشجويان در كي‌يف بازديد كرده و در كنار آنها قرار گرفته است.»
درحالي كه مسوولان وزارت علوم، بلامانع بودن ادامه تحصيل دانشجويان رشته‌هاي مرتبط با اين وزارتخانه را محتمل مي‌دانند اما ديروز غلامرضا حسن‌زاده؛ دبير شوراي عالي برنامه‌ريزي علوم پزشكي با تاكيد قطعي بر اينكه «دانشگاه‌هاي اوكراين در رشته‌هاي علوم پزشكي در ليست مورد تاييد وزارت بهداشت نيستند»، گفت: «دانشجوياني كه هم‌اكنون در رشته‌هاي دندانپزشكي، پزشكي و داروسازي دانشگاه اوكراين تحصيل مي‌كنند يا مي‌توانند در يكي از دانشگاه‌هاي معتبر خارجي ادامه تحصيل داده و مدرك خود را براي ارزيابي به ما ارايه دهند، يا اينكه براي تحصيل در يكي از رشته‌هاي كارشناسي دانشگاه‌هاي داخل درخواست انتقال بدهند.ما مصوبه‌اي در اين وزارتخانه داريم كه براساس آن از سال 2019 انتقال دانشجويان علوم پزشكي به داخل كشور به‌طور كلي ممنوع است. با توجه به اينكه رشته‌هاي پرطرفدار يعني پزشكي، دندانپزشكي و داروسازي ما نياز به ظرفيت‌هاي متعدد دارند و ما بايد ظرفيت‌هاي بيمارستاني، يونيت‌هاي دندانپزشكي و فيلدهاي آموزشي خود را براي اين دانشجويان فراهم كنيم، نمي‌توانيم بدون توجه به اين موارد اقدام به پذيرش دانشجو كنيم، چراكه كيفيت آموزش براي ما اهميت دارد. بنابراين، انتقال دانشجويان ايراني از دانشگاه‌هاي غير معتبر و مراكزي كه در ليست اعتبار وزارت بهداشت نباشند صورت نخواهد گرفت چنانكه حتي از سال 2019 نيز حتي از هيچ دانشگاه معتبري هم دانشجو به داخل انجام نمي‌دهيم. دانشجويان ما كه در اوكراين مشغول به تحصيل هستند تنها كاري كه مي‌توانند انجام بدهند، اين است كه در دانشگاه‌هاي مورد تاييد وزارت بهداشت در كشورهاي ديگر تحصيل كنند و بعد از تحصيل براي ارزشيابي مدارك خود در داخل كشور اقدام كنند و پس از آن مي‌توانند از آن مدرك در كشور استفاده كنند. ولي واقعيت اين است كه ما نمي‌توانيم آنها را در داخل دانشگاه‌هاي كشور در رشته‌هاي پزشكي، داروسازي و دندانپزشكي پذيرش كنيم، چراكه اغلب اين دانشجويان در اين سه رشته پزشكي تحصيل مي‌كنند و ما ظرفيتي براي تحصيل آنها در كشور نداريم.تنها كاري كه وزارت بهداشت براي كمك به اين دانشجويان مي‌تواند انجام بدهد، اين است كه يا در دانشگاه‌هاي معتبر وزارت بهداشت تحصيل و بعدا مدارك آنها ارزشيابي شود يا اينكه اگر هم به داخل كشور آمدند مدارك خود را همراه داشته باشند و براي تحصيل دررشته‌هاي كارشناسي درخواست بدهند تا ما پرونده آنها را بررسي كنيم. چنانچه دانشجويي در زمان اعزام در دانشگاه‌هاي اوكراين آن دانشگاه مورد تاييد وزارت بهداشت ما بوده باشد ما براساس همان قوانين تصميم مي‌گيريم. بنابراين ممنوعيت انتقال دانشجويان شامل كساني خواهد شد كه از سال 2019 اعزام شده باشند اما كساني كه قبل از آن اعزام شده باشند اگر شرايط آيين‌نامه ما را داشته باشند، مي‌توانند درخواست تحصيل در داخل را بدهند اما در شرايط فعلي دانشگاه‌هاي اوكراين مورد تاييد ما نيستند.»