تحركات نظامي گسترده تركيه در سايه سكوت اقليم كردستان

 وزارت دفاع تركيه با انتشار بيانيه‌اي اعلام كرد كه يك عمليات نظامي با استفاده از جنگنده و بالگرد و پهپاد براي پشتيباني از نيروهاي ويژه و كماندوهاي تركيه در شمال عراق آغاز شده است. عملياتي كه تاكنون حداقل يك كشته از افسران تركيه‌اي را به دنبال داشته و ميزان قربانيانش در ميان كردها اعلام نشده است. ارتش تركيه چندين روستا و مناطق كردنشين عراقي هم مرز با تركيه را بمباران كرده است و برخي منابع خبري حقوق بشري از كشته شدن افراد غيرنظامي نيز سخن به ميان آورده‌اند.
حمله تركيه به شمال عراق با واكنش بسيار تند وزارت امور خارجه، رياست‌جمهوري و شماري از رهبران سياسي عراق مواجه شده است. برهم صالح، رييس‌جمهوري عراق، حمله تركيه را تهديدي براي امنيت ملي عراق دانست و آن را اقدامي خطرناك از سوي آنكارا توصيف كرد. مقتدي صدر، رهبر جريان صدر نيز با صدور بيانيه‌اي اعلام كرد ديگر بيش از اين سكوت نمي‌كند و در برابر حمله تركيه واكنش نشان خواهد داد. سيد عمار حكيم، رهبر جريان حكمت ملي هم حمله تركيه به شمال عراق را محكوم كرد و از تركيه خواست به استقلال و تماميت ارضي عراق احترام بگذارد. حيدر العبادي، نخست وزير اسبق عراق نيز با انتشار توييتي در حساب توييتري خود سكوت در برابر اين اتفاق را مشكوك دانست و خواستار برخورد با رفتارهاي اينچنيني تركيه شد. 
حمله تركيه به شمال عراق تازگي ندارد، در طول دست‌كم يك‌سال گذشته هفته‌اي نبوده كه ارتش تركيه عملياتي نظامي در خاك عراق انجام نداده باشد، در ميان قربانيان اين حملات غيرنظاميان و افراد عادي نيز كم نبوده‌اند؛ اما بازتاب آن در درون عراق چندان گسترده نبوده است، اما اين‌بار واكنش عراقي‌ها بسيار سخت بوده و اكثر طيف‌ها نسبت به آن واكنش نشان داده‌اند و آن را محكوم كرده‌اند؛ به استثناي اقليم كردستان عراق كه تاكنون بيانيه‌اي صادر نكرده است. سكوت مقامات اقليم كردستان شائبه‌هاي بسياري را در ميان عراقي‌ها ايجاد كرده است، به ويژه كه اين حمله يك روز بعد از سفر مسرور بارزاني، نخست‌وزير اقليم كردستان و پسر مسعود بارزاني به تركيه و ديدارش با رجب طيب اردوغان، رييس‌جمهوري اين كشور انجام شده است. مسرور بارزاني ديروز در اربيل بود اما امروز طي يك سفر رسمي عازم لندن شد، منتقدان مي‌گويند كه فاصله كوتاه ميان سفر بارزاني به آنكارا با سفر وي به لندن تعمدي بوده تا او از هر گونه موضع‌گيري خودداري كند. اين درحالي است كه گفته مي‌شود يك روز قبل از سفر بارزاني به آنكارا، جوي هود، معاون امور خاورميانه وزارت امور خارجه امريكا بدون اطلاع بغداد، سفري يك روزه به اربيل انجام داده كه گفته مي‌شود سفر وي با حملات تركيه به شمال عراق بي‌ارتباط نبوده است.
بسياري بر اين باورند كه ميان خاندان بارزاني كه قدرت را در اقليم كردستان در دست دارند و تلاش مي‌كنند رقبا را به هر قيمتي شده كنار بزنند تا قدرت انحصارا در دست‌شان بماند با دولت تركيه پيماني قوي منعقد شده كه به موجب آن اقليم كردستان گاز مورد نياز تركيه را طي پيماني 50 ساله با قيمتي ارزان‌تر از بازارهاي جهاني دراختيار تركيه بگذارد، در مقابل دولت تركيه از اين خاندان در اقليم كردستان حمايتي همه‌جانبه و قاطع كند. براي همين حمله به شمال اقليم اقدامي هماهنگ ميان اربيل با آنكارا بوده به ويژه كه مسعود بارزاني با اين حمله تصور مي‌كند يك رقيب جدي در ميان كردهاي اقليم كه طرفداراني هم دارد، يعني پ.ك.ك تضعيف مي‌شود و آنها در نهايت مجبور مي‌شوند رهبري او و خاندانش را بپذيرند.
در اين ميان برخي منابع آگاه مي‌گويند كه روسيه نسبت به هر گونه ساخت و پاخت خارج از چارچوب بازارهاي جهاني ميان تركيه با اقليم كردستان هشدار داده و گفته است نسبت به چنين اقداماتي به ‌شدت واكنش نشان خواهد داد. چند روز پيش، مسرور بارزاني در نشست منطقه‌اي دوبي گفته بود: اقليم كردستان به زودي به يكي از منابع اصلي تامين انرژي نفت و گاز اروپا تبديل خواهد شد و كشورهاي منطقه بايد بدانند رقيبي جدي به اسم اقليم كردستان به ميدان آمده است. وي ضمن تكرار ادعاي خود نسبت به راي صادر شده از سوي دادگاه فدرال عراق گفته بود كه اين راي را محكوم مي‌كند و بغداد بداند با چنين قوانيني نمي‌تواند جلوي پيشرفت و حركت رو به جلوي اقليم را بگيرد. اظهاراتي كه باعث ناخرسندي شديد بغداد شد تا آنجا كه سفر هيات كردي براي حل اختلافات به بغداد، با تلخي پايان گرفت و نيمه‌كاره رها شد. 
بغداد و رهبران سياسي عراق نسبت به نيات تركيه در شمال عراق همواره به ديده ترديد نگريسته‌اند. به اعتقاد آنها دولت تركيه درصدد جدا كردن بخشي از كشور و اعمال سلطه خود بر آن به ادعاي مبارزه با تروريسم است. آنها همچنين بر اين باورند برپايي پايگاه نظامي بعشيقه در 20 كيلومتري موصل با همين هدف تاسيس شده است و تركيه به اين شهر بزرگ عراقي چشم طمع دارد. ممانعت اقليم كردستان از حضور ارتش عراق در مرزهاي شمالي كشور بر ترديد دولت مركزي در بغداد نسبت به رفتارهاي اقليم كردستان افزوده و بيم آن دارند كه اقليم كردستان اين ممانعت را با هدف خدمت به منافع تركيه انجام مي‌دهد.
در حالي كه مشكلات بغداد با اربيل لاينحل باقي مانده و بن‌بست سياسي در عراق بيش از پيش بر كشور فشار مي‌آورد و مشكلي بر مشكلات اين كشور افزوده شده است. آيا كردستان تبديل به معضلي جدي براي بغداد خواهد شد؟