انتخابات لبنان و ظهور مجدد «الخط الأخضر»
فاطمه كلانتري
كاهش بيسابقه ارزش پول ملي، تورم سرسامآور، قطعي برق، كمبود سوخت، فساد و موافقت يا مخالفت با عاديسازي روابط با اسراييل و شايد هزار و يك دليل ديگر باعث شد تا سياستمداران و بسياري از مردم اين كشور كوچك اما پرخبر خاورميانه يكديگر را براي حضور پاي صندوق راي تشويق كنند. هفتههاي منتهي به انتخابات، شبكههاي اجتماعي لبنانيها پر بود از تصاوير انفجار بندر بيروت و اعتراضات 17 اكتبر كه برخي به واسطه آنها تشويق به مشاركت و ديگران را تشويق به تحريم انتخابات ميكردند. عدم حضور سعد حريري و حزب متبوعش المستقبل شايد يكي از مهمترين موضوعات مرتبط با اين دوره از انتخابات باشد. وارث نخستوزير فقيد لبنان در تاريخ ۲۴ ژانويه۲۰۲۲ با قرائت يك بيانيه سياسي، فعاليت خود را به حالت تعليق درآورد. وي در اين بيانيه مدعي شد: «در راستاي مسووليتپذيري خودم و اينكه متقاعد شدهام كه با وجود نفوذ ايران در لبنان و سردرگمي بينالمللي، تفرقه ملي و فرقهگرايي، هيچ فرصت مثبتي براي لبنان وجود ندارد، تعليق فعاليت سياسي خود را اعلام ميكنم و از اعضاي جريان المستقبل هم ميخواهم كه اقدام مشابه را انجام دهند».اين اقدام حريري موجب شده است تا بخش قابل توجهي از طرفداران وي انتخابات را تحريم كنند و كانديداهاي عضو اين حزب نيز براي شركت در انتخابات يا در ليست ساير گروهها قرار بگيرند يا بهطور مستقل كمپينهاي انتخاباتي خود را پيش ببرند. همين امر نيز موجب شده كه به اذعان بسياري از كارشناسان و حتي رسانه سعودي «الشرق الوسط»، تشتت آرا در جريان اهل سنت به نفع ليستهاي شيعي باشد تا در نهايت اكثريت پارلمان را به خود اختصاص دهند. فواد سينيوره، نخستوزير پيشين اين كشور در زمان انداختن راي خود به صندوق در واكنش به تحريمكنندگان سني گفت از كساني كه انتخابات را تحريم كردهاند، ميخواهم كه اندكي در خصوص پيامدهاي اين موضوع فكر كنند.نكته قابل توجه و نوظهور در اين انتخابات اما حضور نامزدهايي از اديان و فرق مختلف و البته جوانان است كه از دل جنبش اعتراضي 17 اكتبر يا همان انقلاب يا «ثوره» براي حضور در پارلمان وارد رقابت شدند. افرادي كه در اين جنبش شعار «كلن يعني كلن» (همهشان يعني همهشان) سر داده بودند كمپين انتخاباتي تشكيل دادند تا از طريق صندوق راي شعارشان را كه همان تغيير و آينده بهتر است، محقق كنند. اين گروه معترضان همانهايي هستند كه تصاوير مصاحفه سياستمداران از گروههاي مخالف يكديگر را منتشر كرده و مينوشتند كه اين افراد به ما دروغ ميگويند كه با هم دشمن هستند. ورنا عميل ٢٥ ساله جوانترين نامزد انتخابات 15 مه و يكي از حاضرين در جنبش اعتراضي، مهاجرت بسياري از دوستانش را در اين مدت تجربه كرده اما خودش مانده تا مبارزه كند. اينبار و 32 سال پس از پايان جنگ داخلي در لبنان، گويي دوباره خط سبزي «الخط الأخضر» پايتخت و ساير شهرها را به دو نيمه تقسيم كرده است اما با اين تفاوت كه ديگر اين طايفهها و احزاب سياسي نيستند كه به دو گروه تقسيم شدهاند بلكه مردمي كه حامي راي طايفهاي هستند و جواناني كه شايستهسالاري را ملاك قرارميدادند و گزينه راي به لبنان به جاي راي به طايفه را مطرح كردهاند، در دوطرف اين مرز قرار گرفتهاند. اينبار نيز مانند تمامي انتخاباتهاي پيشين و مانند تمام انتخاباتهاي دنيا، از نيمه روز بسياري افراد و ليستها خود را پيروز انتخابات ميدانند؛ انتخاباتي كه پس از 4 سال پر حادثه و فراز و نشيب برگزار شد و حال بايد ديد كفه ترازو به سمت حاضران در كدام سمت خط سبز امروز لبنان سنگيني خواهد كرد. نتيجه نهايي انتخابات پارلماني مشخص خواهد كرد كه اين خط فرضي همچنان وجود خواهد داشت يا گرد نااميدي نشسته بر اميد آنهايي كه خواستند به صورت مدني و از طريق صندوق راي شعارهايشان را محقق كنند، خط ميان طايفهگرايي و مبارزه با آن را ناپديد ميكند.