تجديدنظر اصولگرايان درباره گشت ارشاد؟
ميثم سعادت
با روي كار آمدن دولت رييسي، حاميان افزايش قدرت گشت ارشاد، اميد زيادي داشتند كه بودجه نهادهاي مرتبط با اين موضوع افزايش بيابد. اما گويا در دولت رييسي، برخلاف دولت احمدي‌نژاد كه زمينه‌ساز تولد گشت ارشاد بود، انگيزه جدي براي دخالت بيشتر در پوشش مردم در قالب گشت ارشاد وجود ندارد. حتي امسال در آغاز فصل گرما، خبري از تجمع حاميان سازماندهي‌شده حجاب در كشور نيست؛ همان افرادي كه در دولت روحاني تومار مي‌نوشتند و در قم، جلساتي عليه رييس‌جمهور برگزار مي‌كردند.
هفته گذشته همزمان با انتشار گزارشي از درگيري مامور گشت ارشاد با قهرمان سابق تيم ملي بوكس كشورمان، ويديويي در شبكه‌هاي اجتماعي منتشر شد كه در آن ادعا مي‌شود در ۸ ارديبهشت در پارك پرديسان تهران، رضا مرادخاني به همراه ماريا عارفي همسر و فرزند 10 ماهه‌اش در حال قدم زدن در پارك بودند كه گشت ارشاد براي حجاب به همسر رضا مرادخاني تذكر مي‌دهد و ماجرا به شليك گشت ارشاد به وي ختم مي‌شود. روزنامه شرق نوشته اين زوج جوان كه در ابتدا قصد صحبت با رسانه‌ها را نداشته‌اند، پس از اينكه متوجه شدند برخلاف روزهاي ابتدايي و وعده‌هاي داده‌شده، به موضوع آنها به درستي رسيدگي نمي‌شود، ماجرا را رسانه‌اي كردند. طبيعي بود كه بعد از اين اتفاقات، رسانه‌هاي منتقد دولت، حاميان حقوق زنان و كنشگران اجتماعي، به انتقاد از رفتار گشت ارشاد با اين زوج بپردازند. اما اين‌بار اتفاق جديدي رخ داد و برخي اصولگرايان نيز صريح‌تر از هر زمان ديگري، به انتقاد از رويكرد گشت ارشاد پرداختند. كاربراني مثل آدم، جنلي و ... كه شناخته‌شده و موثر جريان اصولگرا در فضاي مجازي بودند، پيشتاز اين انتقادات بودند و مثلا آدم در صفحه توييتر خود نوشت: «چندنفر ديگه بايد به خاطر برخوردهاي گشت‌ارشاد از حجاب و اسلام و انقلاب متنفر بشن تا ياد بگيريد امربه‌معروف شرايط داره؟»
اصولگرايان به‌طور كلي دو خط‌مشي درباره مساله حجاب دارند؛ گروهي از نيرو‌هاي فرصت‌طلب اين جريان معتقدند نبايد به مساله حجاب حساس شد و اتفاقا با دادن آزادي‌هاي اجتماعي، مي‌توان همچنان به آزادي‌هاي سياسي بي‌اعتنا بود. نمونه رفتاري كه پيش از اين گروهي ديگر، اما همچنان به اجراي سفت و سخت قوانين پوشش اجباري اصرار و با گروه اول اختلاف دارند.
بعد از اين كاربران، نوبت به رشيدي كوچي، نماينده مجلس بود كه در ماه‌هاي گذشته به خاطر مخالفت با طرح صيانت و حمايت از واردات خودرو، مشهور شده است. اين نماينده مجلس نيز در صفحه شخصي خود نوشت:« به نظرم گشت ارشاد به دلايل مختلف از جمله عدم همراهي نهادها و ارگان‌هاي مربوطه در بعد ايجابي، عدم فرهنگ‌سازي مناسب، برخوردهاي سليقه‌اي و... در رسيدن به اهداف خود ناموفق بوده است. ادامه آن به اين شكل جز ضربه به باورهاي ديني و ايجاد هزينه بيشتر براي نظام دستاوردي نخواهد داشت.» اين نماينده درباره حادثه پارك پرديسان هم گفته بود: «آنچه من از صحبت‌هاي اين عزيزان برداشت كرده‌ام، اين بود كه خود نيروي انتظامي هم تمايلي به ادامه فعاليت گشت ارشاد ندارد. خود من به عنوان شهروند اين كشور هم اين نگاه را منتقل كردم و به دوستان حاضر در مجلس هم گفتم. قطعا در ادامه هم روي اين موضوع تاكيد خواهم كرد. گشت ارشاد تا به امروز هيچ نتيجه مثبتي براي مقابله با آنچه هدف‌گذاري شده - كه به گفته خودشان مقابله با بدحجابي يا بي‌حجابي است- نداشته است. همه هم مي‌توانند اين را اذعان كنند. هم نيروي انتظامي، هم مردم و هر كسي كه عادل و دنبال حقيقت باشد.» پس از رشيدي كوچي، غلامرضا نوري قزلجه، نماينده مردم بستان‌آباد نيز به ماجراي گشت ارشاد و پارك پرديسان ورود كرد و گفت: «ما بايد به دنبال اصلاح روش‌هاي‌مان باشيم.»
كنار گذاشتن گشت ارشاد به خاطر ايجاد هزينه براي نظام، بي‌شباهت به سياست عربستان مبتني بر اعطاي برخي آزادي‌هاي اجتماعي در اين كشور نيست. نسخه‌اي كه گروهي از اصولگرايان عملگرا، حالا به عنوان يك گزينه جدي به آن فكر مي‌كنند. حتي روزنامه رسالت نيز روز سه‌شنبه سرمقاله خود را به اين موضوع اختصاص داد و نوشت: «در اوضاع و احوال كنوني وضع به گونه‌اي شده كه گشت ارشاد به كل كارايي خود را از دست داده است. استمرار برخورد كريه، رفع تكليفي و خشن گشت ارشادي قانون حجاب را بيشتر به خطر خواهد انداخت. اكتفا به گشت ارشاد براي مقابله با بي‌حجابي اشتباه است اما خود گشت ارشاد هم به شكل نادرست و كاريكاتوري اجرا مي‌شود. برخوردهاي گشت ارشادي حاصل قطع شدن رابطه سياستگذار با مجري سياست است. دغدغه سياستگذار مقابله با بدحجابي است، اما مجري سياست هركس را كه در دسترس است يا زورش برسد، اعمال قانون مي‌كند.»
البته سرمقاله‌نويس روزنامه رسالت، به صراحت از جذب بدحجاب‌ها هم صحبت مي‌كند و مي‌نويسد: سردار دل‌ها حاج‌قاسم سليماني نيز التفات ويژه‌اي به جلوگيري از پاره‌پاره شدن جامعه حتي به بهانه حجاب دارد و مي‌گويد: «من و رفقاي خودم! اين بي‌حجاب است! اين باحجاب است! خب پس چه كسي را مي‌خواهيد حفظ كنيد؟! همان دختر كم‌حجاب دختر من است... دختر ما و شماست...» البته اين تفكر در ميان اصولگرايان پرطرفدار نيست. همين هفته، صديقي در ديدار با بازاريان گفته در حال حاضر در بحث عفاف و حجاب، ستاد امر به معروف و نهي از منكر، طرحي ارايه داد و اول دولت را مكلف كرد تا وضعيت پوشش كاركنانش را سر و سامان بدهد و در همين راستا چندين جلسه با وزرا برگزار و به رييس‌جمهور نيز اين طرح ارايه شد، ايشان پس از مطالعه، به دستگاه‌ها ابلاغ كردند كه براساس آن تمامي دستگاه‌ها بايد وضعيت عفاف و حجاب را اصلاح كنند. بعد از ادارات، ما سراغ يكي ديگر از مهم‌ترين اركان جامعه يعني بازار و اصناف مي‌آييم و در اين زمينه دست ياري به سمت شما عزيزان دراز مي‌كنيم تا ما را در حفظ و زنده نگهداشتن اين حكم الهي كمك و ياري كنيد.
دانشگاه شريف هم هفته گذشته تصميم گرفته درب‌هاي ورودي دانشگاه را تفكيك جنسيتي كند كه با بيانيه تند نهادهاي منتقد و مستقل دانشجويان مواجه شده است. اما به نظر مي‌رسد در روزهايي كه مشكلات اقتصادي داريم، ايده افزايش آزادي‌هاي اجتماعي، روزبه‌روز پرطرفدارتر مي‌شود و شايد كاري كه اصلاح‌طلبان جرات اعلام آن را نداشتند، در اصولگراترين مجلس و دولت تاريخ محقق شود.