زنان يك‌پنجم مردان در حراج تهران!
حسين هاشم‌پور ٭
ارايه آثار فقط ۲۰ هنرمند زن در شانزدهمين حراج تهران بسيار تعجب‌آور و پرسش‌برانگيز است. اين در حالي است كه در اين حراج ۱۲۰ كار از ۱۱۷ هنرمند به روي ميز حراج مي‌رود كه سهم مردان نزديك به پنج برابر زنان، يعني۹۷ هنرمند مرد است !
يك: اگر داده‌هاي تاريخي مي‌گويد در دوره‌هاي كلاسيك و مدرن شمار هنرمندان شناخته‌شده زن در مقايسه با مردان هنرمند در اقليت است و به تبع بازار هنر رويكرد مردانه دارد؛ در دوره هنر معاصر همه آمار گواهي مي‌دهد زنان حضوري بسيار پررنگ و پرشمار دارند و از گالري‌ها گرفته تا رويدادهاي هنري، نقش زنان تعيين‌كننده است كه اين مهم در تاريخ هنر ايران به حتم بي‌سابقه است.
كمترين انتظار از جريان‌هاي هنري ايران اين است كه به اين اتفاق تاريخي پاسخي در خور و شايسته دهند.
دو: حراج تهران يك بخش خصوصي است و بديهي است مختار است براي فروش بيشتر چيدمان مورد نظرش را در كاتالوگ ارايه دهد اما مانند همه اجزاي جامعه، از اين نهاد هنري هم توقع مي‌رود بر اساس تعهد اجتماعي، به تلاش‌هاي رو به جلوي جامعه واكنش مناسب نشان دهد.
سه: نام‌هاي متنوع و بسيار مورد توجه از دختران و زنان هنرمند موفق در دسترس است كه حراج تهران مي‌توانست تير ماه ۱۴۰۱ در نخستين حراجش در قرن تازه كه به هنر معاصر اختصاص دارد، به آنها مجال حضور دهد و اين آمار نااميد‌كننده سهم يك‌پنجمي زنان هنرمند را تصحيح كند كه افسوس از اين مهم غفلت شد.
چهار: ديده شدن زنان و اهميت بخشي به فعاليت‌هاي زنان كار تزييني و سمبوليك نيست، بازتاب آن چيزي است كه امروز در فضاي عمومي در جريان است؛ زمستان دو سال پيش بود كه موزه معتبر پرادو مادريد اعلام كرد با هدف برابري جنسيتي به تصحيح گنجينه خود دست زده است و اين روند يك فرآيند جهاني است.
پنج: ظلم به زنان هنرمند ايران حرف امروز نيست، ۲۹ مهر ۱۳۹۳ در مطلبي با تيتر «فقط دو زن» به هفدهمين حراج كريستيز دوبي اعتراض كردم و يادآور شدم: «عجيب است كه در دو، سه دوره اخير، آثار انگشت‌شمارى از زنان هنرمند خاورميانه به حراج كريستيز دوبي راه يافته است؛ در هفدهمين دوره از ميان ٣۶ اثر ايراني راه يافته، تنها و تنها دو اثر به زنان هنرمند ايراني تعلق گرفته است و بس: ليلي متين دفتري و بيتا وكيلي!
اين در حالي است كه كل آثار زنان در اين حراجي به انگشتان يك دست هم نمي رسد و تازه ايران از اين منظر ركورددار است!»
٭ روزنامه‌نگار و سردبير ايران آرت