پيمان پولي دوجانبه بين ايران و روسيه
«روبل» جايگزين «دلار»
پس از سفر ولاديمير پوتين به تهران يكي از موضوعاتي كه در حاشيه اين سفر مطرح شد جايگزين كردن «دلار» با «روبل» بود، هر چند درگذشته نيز چنين بحث‌هايي درباره جايگزيني «دلار » با «يوان چين » و «روپيه هند » نيز مطرح بود اماپس از مدتي اين تغييرات به فراموشي سپرده شد كه به نظر مي‌رسد اين‌بار به دلايل سياسي اين قضيه جدي‌تر پيگيري شود.
حجم معاملات روبل زياد خواهد شد
در همين راستا روز گذشته علي صالح‌آبادي، رييس كل بانك مركزي در حاشيه جلسه هيات دولت در جمع خبرنگاران اعلام كرد؛ معامله روبل در برابر ريال شروع شده است كه اتفاق بزرگي است و صادركنندگان مختلفي كه به روسيه صادرات دارند و عمدتا شركت‌هاي خشكبار هستند از اين پس مي‌توانند ارز خود را در بازار توافقي به نرخ عرضه و تقاضا، ارايه كرده و روبل خود را بفروشند.صالح‌آبادي تاكيد كرد: اين كار از روز سه‌شنبه 28 تير‌ماه شروع شده است كه البته با دو ميليون روبل آغاز شد و تداوم خواهد داشت. با توجه به هماهنگي‌ها با طرف روس و اتخاذ تدابير لازم، حجم اين معاملات به مرور افزايش مي‌يابد و بازار پرعمقي خواهد شد و فقط ارزي به نام «دلار» و «يورو» تعيين‌كننده نرخ ارز كشور نيست. «روبل» هم كنار ساير ارزها موجوديت مي‌يابد.رييس كل بانك مركزي يادآور شد: حجم معاملات «روبل» زياد خواهد شد و طبيعتاً تقاضا براي ساير ارزها مثل «دلار»، كاهش مي‌يابد و البته محدود به «روبل» هم نخواهد بود و ساير ارزها هم در آينده ارايه خواهيم كرد تا سبد متنوعي از ارزهاي مختلف داشته باشيم و اثرگذاري ارزهايي مثل دلار را كاهش دهيم.
با اين روش ديگر نيازي به سوييفت نخواهد بود
آلبرت بغوزيان، كارشناس ارشد اقتصادي در واكنش به جايگزيني «دلار» با «روبل» به «اعتماد» گفت: طي سال‌هاي گذشته و با گسترش تحريم‌ها، انتقال پول نفت و فروش ودارايي‌هاي ايران با مشكل مواجه شد و نقل و انتقالات در اين مدت هزينه‌زا شدند، اين در حالي است كه سوييفت بين‌المللي با دلار صورت مي‌گيرداما با اين تصميم دولت پرداخت‌هاي دوجانبه بين دو كشور هر كدام با پول ملي كشور مقابل نيز قابل تاييد است و با همان ارز توافق شده مي‌توانند صادرات و واردات خود را انجام دهند كه با اين روش ديگر نيازي به سوييفت نخواهد بود. اين كارشناس ارشد اقتصادي در خصوص سبد ارزي متنوعي كه اعلام شده در راه است ادامه داد: اين اقدام داراي دو جنبه است يكي اينكه آيا اين ارز تنها ميان دو كشور مورد نظر مورد قبول است و دوم اينكه كشورهاي ديگر نيز اين ارزها را در تجارت‌شان خواهند پذيرفت يا خير، به عنوان مثال روبل را تركيه از ايران مي‌پذيرد يا لير را روسيه از ايران خواهد پذيرفت يا خير. بغوزيان تصريح كرد: كشوري كه در اين شرايط تحريمي بتواند نيازهاي كشور مقابل را تامين كند حائز اهميت است اما اينكه تا چه حجم تجاري قادر به اين كار است و چه ميزان از نيازهاي تكنولوژيكي و مصرفي را مي‌تواند تامين كند هم مهم است.
آيا با روبل مي‌توان با چين و تركيه هم
معاملات تجاري داشت؟
اين اقتصاددان در ادامه خاطرنشان كرد: البته اين نكته را هم بايد در نظر داشت كه با ارزهايي كه تاييد مي‌شوند بتوان تجارت را با كشورهايي نظير تركيه، چين و روسيه هم انجام داد. البته اين ارزها، ارزهاي قوي در دنيا نيستند و در مقابل دلار ارزش‌شان كاهنده بوده است پس نمي‌توانند به عنوان ذخيره پولي براي كشور محسوب شوند و در اين تصميم بيشتر جنبه سياسي موضوع قوي است و دستاوردهاي آن هم سياسي است تا اقتصادي.اين كارشناس اقتصادي در پاسخ به اين پرسش كه با توجه به حجم پايين تجارت ايران با روسيه جايگزيني «دلار» با «روبل» در اقتصاد كشورچقدر اثرگذار است، افزود: مسلما اين تصميم (جايگزيني دلار با روبل) بهتر از دست روي دست گذاشتن است اما اينكه روسيه چه ميزان مي‌تواند نيازهاي ايران را برطرف كند و چقدر ايران قادر خواهد بود كالا به روسيه صادر كند و ارز ايران يا ارز روسيه چه ميزان در تجارت با ساير كشورها قابل معامله است نيز مهم است كه بايد مورد ارزيابي قرار گيرد. او ادامه داد: به نظر مي‌رسد بايد يكسري از ابهاماتي كه در اين خصوص وجود دارد برطرف شود به عنوان مثال آيا اين امكان وجود دارد كه با «روبل » روسيه معاملاتي با چين يا تركيه داشت يا يوان چين را روسيه از ايران مي‌پذيرد يا خير؟ مسائل تعيين‌كننده‌اي هستند. ضمن آنكه كشورهاي اروپايي ارز قوي‌تري دارند و در دنيا هم از مقبوليت بيشتري برخوردارند اما ساير كشورها در اين شرايط با ايران وارد چنين مبادله دو‌جانبه‌اي نمي‌شوند.
اين اقدام شروعي براي كم كردن
فشار تحريم‌هاست
بغوزيان خاطرنشان كرد: مسوولان اقتصادي بايد ميزان تجارت با روسيه را مورد ارزيابي مجدد قرار دهند هر چند روسيه مانند كشورهاي اروپايي قادر به برطرف كردن نيازهاي ايران نيست اما به هر حال اين اقدام يك شروعي است كه مي‌تواند فشار تحريم‌ها را كم كند.اين كارشناس ارشد اقتصادي در ادامه تصريح كرد: كشور تركيه داراي يكسري از قوانين تجاري است كه حتي زماني هم كه ايران در تحريم نبود مانع از آن مي‌شد كه ايران كالاهاي ساخته شده‌اش را به تركيه صادركند و بيشتر به دنبال مواد اوليه از ايران بود تا ارزش افزوده بيشتري را جذب كند، اما در مقابل كالاي ساخته شده مانند پوشاك به ايران صادر مي‌كرد نه پارچه و نخ.
بايد قوانين تجاري دو كشور به نفع يكديگر باشد
اين اقتصاددان با تاكيد بر اينكه ضرورت دارد تا قوانين تجاري دو كشور به نفع يكديگر باشند، تصريح كرد: اينكه روسيه چه كالاهايي را مي‌خواهد تامين كند بايد شفاف‌سازي شود ضمن آنكه بايد توجه شود كالاهايي به ايران وارد شود كه در كشور ما قابليت توليد آن نباشد و مواد اوليه آن را نداشته باشيم.بغوزيان گفت: ضمن آنكه بايد به موضوعات مربوط به تعرفه‌ها هم توجه شود چرا كه ممكن است اين كشورها در مقابل كالاهاي ايراني تعرفه‌هاي بالاتري را در نظر گرفته باشند اين در حالي است كه براي صادرات به ايران از تعرفه‌هاي پايين‌تري برخوردارند و با اين روش جهت تجارت را به نفع خودشان برمي‌گردانند و تراز تجاري‌شان هم مثبت مي‌شود.