تهران و واشنگتن هنوز تا پذيرش «متن نهايي» اروپا فاصله دارند
روايت‌سازي رسانه‌ها در سايه سكوت مذاكره‌كنندگان
گروه ديپلماسي |تلاش براي احياي توافق هسته‌اي ميان ايران و تركيب اوليه اين توافق 1+5 در ميانه مجموعه‌اي از تحولات حاشيه‌اي اما تاثيرگذار از وين تا تهران و واشنگتن ادامه دارد. در حالي كه ايران و ايالات متحده هنوز به شكل رسمي پاسخ خود به متن نهايي شده از نظر انريكه مورا، معاون مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا را نداده‌اند، رابطه متشنج ايران-ايالات متحده تحت تاثير دو مساله اتهام‌زني به تهران مبني بر تلاش براي ترور مقام‌هاي دولت پيشين ايالات متحده و حمله به سلمان رشدي نويسنده كتاب آيات شيطاني قرار گرفته است. از تهران تنها صدايي كه شنيده مي‌شود حكايت از ادامه روند بررسي متن موردنظر انريكه مورا دارد، اما از جانب ايالات متحده رابرت مالي، رييس هيات مذاكره‌كننده اين كشور در گفت‌وگو با رسانه‌ها هم به گزارش‌هاي رسانه‌اي درباره جزييات متن نهايي پاسخ مي‌دهد و هم تلاش مي‌كند دستاوردهاي واشنگتن از اين متن را مطلوب مخالفان برجام در داخل اين كشور جلوه بدهد.
رسانه امريكايي و ادعاي سهل‌گيري امريكا در تحريم سپاه
مهم‌ترين گزارشي كه در 24 ساعت اخير درباره جزييات متن نهايي ارايه شده توسط انريكه مورا منتشر شده به رسانه امريكايي پوليتيكو تعلق دارد. گزارشي كه موجي از واكنش‌ها را به دنبال داشته و رابرت مالي نيز درباره آن اظهارنظر كرده است. براساس ترجمه خبرگزاري ايسنا از اين گزارش، نشريه پوليتيكو در گزارش خود با انتشار جزيياتي از متن اتحاديه اروپا براي احياي برجام، ادعا كرد كه طبق اين پيش‌نويس شهروندان غيرامريكايي اجازه خواهند داشت با شركت‌هايي كه با سپاه پاسداران معاملات اقتصادي دارند، تجارت كنند. پوليتيكو در بخش‌هايي از اين گزارش با ادعاي اينكه جزييات اين پيش‌نويس دوشنبه گذشته در جريان مذاكرات وين نهايي شده، نوشت: از آنجايي كه اتحاديه اروپا در هماهنگي نزديك با واشنگتن روي اين پيش‌نويس كار كرده است، به نظر مي‌آيد كه دولت جو بايدن، رييس‌جمهور ايالات متحده آماده است تا امتيازات بيشتري از آنچه انتظار مي‌رفت براي حصول توافق، به ويژه با كاهش فشار بر سپاه پاسداران انقلاب اسلامي بدهد. سازماني كه ايالات متحده در دوران رياست‌جمهوري دونالد ترامپ آن را به عنوان يك سازمان تروريستي معرفي كرد. براساس اين گزارش، اروپايي‌ها و ساير غيرامريكايي‌ها مي‌توانند بدون ترس از اعمال تحريم‌هاي امريكا با نهادهاي ايراني كه در معاملات با سپاه پاسداران انقلاب اسلامي درگير هستند، تجارت كنند، به شرط آنكه شريك تجاري اصلي آنها در فهرست تحريم‌هاي امريكا نباشد. انتشار اين گزارش با واكنش سريع راب مالي روبه‌رو شد. او در حساب خود در توييتر در اين باره نوشت: به‌طور واضح مي‌گويم؛ ما در هيچ مذاكره‌اي درباره تغيير رويكرد خود يا استانداردهاي انطباق با تحريم‌هاي ايالات متحده و تحريم‌هايي كه تا زمان بازگشت متقابل به اجراي كامل [توافق هسته‌اي] باقي مي‌مانند، شركت نكرده‌ايم. هر گزارشي كه برخلاف آن باشد، كاملا اشتباه است.
بحث ادامه‌دار پرونده اختلاف ايران با آژانس بين‌المللي انرژي اتمي
ايران مي‌گويد پرونده اختلاف تهران با آژانس بين‌المللي انرژي اتمي بايد در چارچوب مذاكره براي احياي برجام به سرانجام رسيده و مختومه شود. مطالبه‌اي كه طرف غربي مي‌گويد راهكاري براي آن وجود دارد، اما نمي‌تواند بدون آنچه پاسخگويي تهران خوانده اين پرونده را مختومه اعلام كند. در حالي كه گفته مي‌شود اصلي‌ترين اختلاف باقيمانده در مسير احياي برجام مساله اختلاف‌هاي پادماني ميان ايران و آژانس است، يك سخنگوي وزارت امور خارجه امريكا به صداي امريكا ادعا كرد كه احياي برجام و تعهدات قانوني ايران تحت ان‌پي‌تي نبايد به يكديگر گره زده شوند. به گفته او، واشنگتن با دقت در حال مطالعه متن نهايي پيشنهادي اتحاديه اروپاست و پاسخ‌هايش را به آنها ارايه خواهد داد. اين سخنگوي وزارت خارجه با اشاره به گفته اروپايي‌ها مبني بر اينكه متن كنوني آخرين تلاش‌شان براي حصول به يك توافق است، گفت: اين موضوع كه متن مزبور مستلزم «تصميم‌گيري‌هاي دشوار از سوي تمام شركت‌كنندگان» در مذاكرات است، نبايد باعث شگفتي كسي شود. اين سخنگوي وزارت امور خارجه امريكا در واكنش به اظهارات مقام‌هاي ايران در ارتباط با اينكه تا زمان حل مسائل پادماني گام‌هاي اصلي براي بازگشت متقابل به اجراي كامل برجام را بر نخواهند داشت، گفت: از نظر واشنگتن احياي برجام و تحقيقات درباره تعهدات قانوني ايران تحت ان‌پي‌تي و موافقتنامه جامع پادماني‌اش دو مساله مجزا هستند و نبايد به يكديگر گره زده شوند. او تصريح كرد كه بازگشت به اجراي كامل برجام بدون هيچ مساله پادماني باقيمانده «مرجح» است، اما تحقق اين امر كاملا در دست ايران است. او افزود: آژانس بين‌المللي انرژي اتمي موادي را در برخي تاسيسات اعلام نشده ايران يافته و حال اطلاعاتي درباره مكان آنها نياز دارد تا اطمينان حاصل كند هيچ ماده هسته‌اي خارج از پادمان‌هاي آژانس در ايران وجود ندارد. به گفته اين سخنگوي وزارت امور خارجه امريكا، پادمان‌ها درباره مواد هسته‌اي در كانون وظايف آژانس قرار دارند و تحقيق درباره آنها مساله‌اي سياسي يا اهرم فشار و چانه‌زني نيستند. اين سخنگوي وزارت خارجه تصريح كرد: پس از گزارش مديركل آژانس به شوراي حكام مبني بر شفاف بودن و حل شدن مسائل برجسته مي‌توان انتظار برداشتن آنها از برنامه كار اين شورا را داشت، نه قبل از آن. به گفته او، «ايران بايد به پرسش‌هاي آژانس پاسخ دهد» و اين «تنها راه رسيدگي به اين مسائل» است. ايران پايه و اساس اختلاف‌هاي پادماني با آژانس را سياسي دانسته و باز ماندن اين پرونده در صورت احياي برجام را به مثابه باقي ماندن يك اهرم فشار مي‌داند.
رابرت مالي: هنوز توافق نشده است
رابرت مالي، رييس هيات مذاكره‌كننده امريكا تازه‌ترين گفت‌وگو با شبكه «پي‌بي‌اس» در پاسخ به سوال مجري برنامه مبني بر اينكه آيا بر سر رفع تحريم‌هاي ايران توافقي حاصل شده يا خير، گفت: توافقي نشده، چون تا بر سر همه چيز توافق نشود بر سر هيچ چيز توافق نشده است. يك متن وجود دارد. فهم مشخصي از اينكه هماهنگ‌كننده اتحاديه اروپا چه نظري دارد، وجود دارد. براساس ترجمه خبرگزاري فارس، رابرت مالي در ادامه به سوالي درباره ادعاهاي مطرح شده در روزنامه وال‌استريت‌ژورنال پاسخ داد كه مدعي شده بود امريكا و اروپا در صورت همكاري ايران با آژانس اتمي به بسته شدن پرونده تحقيقات اين نهاد بين‌المللي از چند مكان در ايران كمك خواهند كرد. مالي ادعاي اين روزنامه امريكايي را تكذيب كرد. او در پاسخ به اين سوال كه آيا امريكا در اين زمينه به ايران امتياز خواهد داد، گفت: «نه ما اين را روشن كرده‌ايم. البته مي‌دانم گزارش‌هايي برخلاف [آنچه گفتم] منتشر شده اما موضع ما شفاف است و آن هم اين است كه ما هيچ فشاري روي آژانس براي بستن پرونده مسائل باقيمانده [با ايران] نخواهيم گذاشت. آن پرونده زماني بسته مي‌شود كه ايران همان پاسخ‌هاي معتبر فني كه آژانس بين‌المللي انرژي اتمي درخواست كرده را بدهد. به محض اينكه اين كار را انجام بدهند و به محض اينكه آژانس راضي شود ما هم راضي خواهيم شد. اما ما قبل از آن [راضي نمي‌شويم].» سوال ديگر مجري پي‌بي‌اس به ادعاي ديگري مطرح مي‌شد كه پايگاه خبري پوليتيكو مطرح كرده بود. اين رسانه مدعي شده در متن پيشنهادي اتحاديه اروپا بندي وجود دارد كه به كاهش فشار بر سپاه پاسداران انقلاب اسلامي منجر خواهد شد. اين بند به برخي طرف‌هاي غيرامريكايي اجازه خواهد داد با برخي طرف‌هاي مرتبط با سپاه پاسداران معاملاتي انجام دهند. رابرت مالي در پاسخ به اين ادعا گفت: «ما بر سر پايين آوردن ملاك‌هاي تحريمي‌مان در مساله تعاملات تجاري اروپايي‌ها با ايران مذاكره نكرده‌ايم و نخواهيم كرد. آنها اگر مي‌خواهند با ايران مراوده كنند بايد به تحريم‌هاي ما احترام بگذارند. هر گزارشي كه خلاف اين را بگويد و ادعا كند كه ما اين استانداردها را پايين مي‌آوريم و يا بر سر اين استانداردها وارد مذاكره مي‌شويم كاملا اشتباه هستند.» به گزارش «اعتماد» در ادامه اين پرسش و پاسخ، مجري از رابرت مالي درباره ميزان پولي كه ايران در نتيجه رفع تحريم در صورت احياي برجام به دست مي‌آورد، سوال كرد كه او پاسخ داد: من رقم نمي‌گويم، چراكه هررقمي يك تخمين است. اما مي‌توانم بگويم بخشي از پول‌هاي ايران در كشورهاي مختلف بلوكه يا مسدود شده كه در صورت احياي برجام آزاد خواهند شد. همچنين آنها مي‌توانند نفت بفروشند و به درآمد حاصل از فروش نفت هم دسترسي خواهند داشت. بايد به ياد داشته باشيد كه اين تحريم‌ها به دليل توسعه برنامه هسته‌اي ايران بر اين كشور اعمال شد و ما با خروج دونالد ترامپ از برجام دقيقا در مسير معكوس قرار گرفتيم و برنامه هسته‌اي ايران كه با برجام محدود شده بود، توسعه يافت.