تجلي نهضت حسيني در اربعين
محمد جليليان
مراسم اربعين حسيني كه موسوم است به راهپيمايي شيعيان جهان از نجف اشرف آغاز و در پايتخت شيعيان جهان كربلاي معلي در حرمين شريفين امام حسين(ع) و حضرت عباس بن علي(ع) ختم مي‌شود؛ در طول مسير هشتاد كيلومتري كه به طريق الحسين موسوم است ١٤٥٢ عمود با فاصله ٥٠ متري مستقر كه راه را نشانه‌گذاري و سهل مي‌كند. در طول اين خط سير مواكب عراقي و ايراني و دگر كشورها مستقر و از زائران با نذر و نياز و استغاثه پذيرايي و اين‌گونه خود را در ثواب عظيم و كبير اين سفر معنوي و توشه بردار شريك مي‌شمارند؛ امسال ٢٠ صفر ١٤٤٤، هجري قمري توفيق يار شد كه در ميان خيل عظيمي از اين جمعيت بي‌كران قرار گرفته و همراه با همسر و فرزندان عازم اين مراسم باشكوه و بي‌منت شوم. برداشت‌هاي خود را در چند آيتم مي‌نگارم:
١) نهضت امام حسين(ع) و يارانش بي‌بديل؛ بي‌همتا و انحصاري در ميان اديان الهي؛ آزادگان جهان و در مركزيت تاريخ بشريت منفرد است .
٢) بعد از ارتحال پيامبر در سال ١١ قمري و اداره امور مسلمين توسط خلفاي راشدين به مدت ٣٠ سال تا سال ٤٠ قمري و پس از شهادت امام علي(ع) در سال ٤٠ قمري دوره خلافت بني‌اميه با خلافت معاويه بن ابي سفيان به مدت ٢٠ سال به طول انجاميد و با مرگ وي خلافت فرزندش يزيد بن معاويه بن ابي سفيان در ١٠ رجب سال ٦٠ آغاز شد؛ حاكم مدينه از نوه پيامبر بيعت با خليفه جديد مي‌طلبيد؛ امام حسين(ع) به منظور رهايي از بيعت با حاكم ظالم و فاسد از مدينه به مكه و كوفه و كربلا هجرت كرد و با نداي هيهات من الذله از بيعت با وي سرباز مي‌زد و هزينه بي‌مانندي بابت اين باور راسخ پرداخت و شهادت خود؛ برادران؛ فرزندان؛ نزديكان و يارانش و اسارت همسر و فرزندان و زنان و فرزندان همراهش اين حادثه از نوع خودش بي‌نظير و بي‌همتاست كه در طول ١٤٠٠ سال تحليلگران مذهبي؛ ديني؛ بشري و انساني بدان پرداخته‌اند.
٣) نهضت عاشورا محدود به جريان شيعي نيست به صورت تاريخي شاهد همراهي ساير اديان الهي؛ آزاديخواهان جهان ساير مذاهب و فرق اسلامي در ايام سوگواري اين نهضت بي‌همتا و آزاديبخش هستيم .
٤) مراسم اربعين بر اساس تقويم اسلامي برابر است با ٢٠ صفر به معناي چهلمين روز از دهم عاشورا روز شهادت امام حسين و يارانش؛ شيعيان در همايشي با قصد اجر اخروي گرد هم مي‌آيند و اين اجتماع با شكوه را خلق مي‌كنند .
٥) در اين همايش بي‌نظير حضور شيعيان جهان از كشورهاي مختلف در كنار هم با محبتي انساني و اسلامي و با عنوان تولي در كنار هم يكي از اصول اخلاقي مسلمين كه هدف بعثت پيامبر رحمت بوده (بعثت لأتمم مكارم الاخلاق) اين تجمع گرانسنگ و گرانمايه از قاره‌هاي مختلف آسيا؛ اروپا؛ آفريقا؛ امريكا؛ اقيانوسيه و از ميان كشورهاي ايران؛ بحرين؛ عربستان سعودي؛ هندوستان؛ الجزاير؛ لبنان؛ سوريه آذربايجان؛ تركيه؛ مصر؛ كويت؛ امارات متحده عربي؛ افغانستان؛ پاكستان نپال؛ نيجر؛ نيجريه؛ سومالي؛ كانادا؛ بريتانيا؛ هلند؛ لهستان و غيره با ميزباني شيعيان عراق خصوصا كربلا بي‌نظير است.
٦) امسال شاهد حضور هيات‌هاي مسلمان غيرشيعي از ساير مذاهب و فرق اسلامي اهل سنت و همچنين ساير فرق غيراسلامي بوديم.
٧) حضور آزاديخواهان غيرمسلمان كه امام حسين را الهام‌بخش فردي و اجتماعي خود دانسته و مشهور است مهاتما گاندي رهبر ضد استعمار هندوستان و نلسون ماندلا رهبر نهضت ضدآپارتايد سياهپوستان آفريقا نهضت حسيني را سرمشق نهضت‌هاي خود معرفي كرده و حسب مسموعات طرفداران و فرزندان اين نهضت‌ها مهمان اربعين ١٤٤٤ شيعيان بودند .
٨) كربلا به واسطه استقرار مكاني اين نهضت عظيم تاريخي در آن؛ تعلق انحصاري به عراقي‌ها ندارد؛ اين بقعه متبرك تاريخ‌ساز گرينگاه آزاديخواهان جهان؛ مسلمانان و شيعيان جهان است؛ آفتاب نهضت حسين توان نور‌پردازي و گرمابخشي به همه ظلمات بشريت در تمام اعصار و ادوار تاريخ خواهد داشت .
٩) حسب اعلان رسمي عتبه عباسي جمعيت زائران اربعين ١٤٤٤ قمري (٢١/١٩٨/٦٤٠ نفر) بوده؛ شهر كربلا و شهرهاي اطراف ظرفيت ميزباني از اين انبوه جمعيت را ندارد؛ خدمات حمل و نقل؛ بهداشت فردي و اماكن عمومي؛ تغذيه؛ فاضلاب؛ كنترل‌هاي امنيتي و انتظامي؛ اسكان و ده‌ها آيتم ديگر در مدت اقامت اين جمعيت ميليوني و بدون زيرساخت‌هاي دايم و موقت امري دشوار و غيرممكن است؛ شاهد جهد بي‌وقفه ارايه خدمات توسط سفارت ايران در عراق و كنسولگري ايران در شهر كربلا به شهروندان ايراني همراه با خدمات حقوقي شايسته و قابل تقدير بودم.
١٠) ميزباني شايسته و بدون نخوت و تكبر و با قصد تقرب الهي و انساني و براي جلب رضاي خالق توسط شيعيان عراق از هر شهر؛ قصبه و روستا با تنوع قوميتي و عشيره‌اي موج مي‌زند؛
ديپلماسي و تفاخرات متعارف در اين همايش بي‌نظير جايي ندارد؛
شاهد و ناظر حضور شانه به شانه روحانيون و شخصيت‌هاي بلندپايه؛ ميان ساير ملل اعم از افغان؛ پاكستاني؛ نپال؛ هند و... بودم؛
روح حاكم بر اين تجمع از نوع يگانگي و وحدت با قلب؛ روح و روان آماده و بي‌منت صورت مي‌گيرد، در شرايط عادي اختلاف طبقاتي مانع ارايه هر خدمتي بوده كه قلم و دوربين نويسندگان؛ هنرمندان و شعرا توان نمايش بخشي از اين واقعيت تاريخي را خواهد داشت.
١١) هر زائري در ميان خيل عظيم جمعيت قرار گيرد خود را مقرب رهبر آزادگان جهان مي‌پندارد و با همزادپنداري؛ پالايش و آلايش مرسوم دنيوي را از خود دور ساخته و به عنوان زائر بي‌غل و غشي در ميان انبوه ميليوني جمعيت به خلوص بي‌مانندي مي‌رسد و با روحي به عظمت انسانيت امام همام نجواي همترازي و همنوازي با آن روح بلند از او الهام گرفته و با چراغ فروزان معنويت توشه‌اي بي‌پيرايه از اين سفر معنوي در انبان ذخيره و به تدريج در طول عمر مصرف مي‌كند.
١٢) حسين مظلوم تاريخ است؛ در واقعه خونين محرم ٦١ هجري قمري چه دكاكين و تجارتخانه‌هايي راه نيفتاد و اماكن تزوير؛ جهالت؛ تحريف؛ مصادره سلاطين و مداحين رخ ننمود؛ بخشي از اين تاريخ با صوت و قلم شيواي شهيد والامقام مرتضي مطهري در نوشتار حماسه حسيني جلوه كرده؛ سياست‌ورزان و سياست‌پيشگان امروزي در قالب اصولگرا و اصلاح‌طلب؛ پايداري‌چي؛ دگرانديش و... سعي در مصادره به مطلوب اين واقعه در افق‌هاي كوتاه خود دارند.
نهضت حسيني متعلق به همه آزادانديشان تاريخ است؛ عرب و عجم نمي‌شناسد؛ سياه و سفيد؛ سرخ و زرد در اين سبد مي‌گنجند و فارغ از هرگونه مليت؛ قوميت و نژاد پيوستن به اين مكتب فوز عظيم است؛ روحيه سلحشوري؛ آزادگي؛ آزادمنشي و انسانيت در اين نهضت موج مي‌زند؛ حسين ظواهر قشري اسارت و تحقير همسر؛ خواهر و دخترانش را فداي مراعات‌هاي متصلب؛ جزم‌انگارانه و سختگيري‌هاي شرعي محرم و نامحرم نكرد؛ روح بي‌تاب آزادگي و آزادمنشي مكتب وي فراتر از حفظ ظواهر و غل و زنجير ذهن‌پندارانه است؛
بناي اصلي واقعه عاشورا با فرياد هيهات من الذله طنين‌انداز است؛ بيعت با حاكم جائر را فداي عزلت‌نشيني و خانه‌نشيني و رعايت آداب ظواهر ديني ننمود؛
هزاران كيلومتر با اسب و استر راه پيمود و سختي راهپيمايي مدينه؛ مكه؛ كوفه و كربلا را تحمل كه با ظالم بيعت نكند و مهر مشروعيت بر حكومت وقت نزد و با پرداخت بهايي سنگين در اين راه نهضت را به مكتب تاريخ‌ساز مبدل كرد؛
سوگواري و ماتم‌سرايي در واقعه عاشورا با هر قاعده و ضابطه‌اي مشروع است و حسب فتاوي مشهور مراجع شيعي؛ هر ناله و فغاني در اين ره تجويز و گريه با هر ابزاري؛ سينه‌زني؛ زنجيرزني؛ قمه؛ شمشير و... در اين ره محمود؛ مباح و مجاز است؛ هر چند اين شيوه‌ها در ساير امور مذموم؛ مطرود و ملعون است.
«السلام علي الحسين و اولاد الحسين و علي اصحاب الحسين و علي الذين حلو بفناء الحسين».