ديدار صدراعظم آلمان و رييس‌جمهور فرانسه بدون برگزاري نشست خبري پايان يافت
لبخندهاي مصنوعي شولتز و مكرون در اليزه
محمدحسين لطف‌الهي
اولاف شولتز صدراعظم آلمان و امانوئل مكرون رييس‌جمهور فرانسه روز چهارشنبه در پاريس ديدار كردند تا درباره اختلاف‌نظرهاي فزاينده‌اي كه ميان دو كشور پيرامون مسائل مربوط به حوزه انرژي، اقتصاد و سياست‌هاي دفاعي اروپا وجود دارد به بحث و گفت‌وگو بپردازند. هفته‌هاست كه روابط ميان آلمان و فرانسه تحت‌تاثير جنگ اوكراين و اختلاف‌نظر در نحوه موضع‌گيري اروپا در برابر اين جنگ، به رابطه‌اي سرد بدل شده است. اين وضعيت تا آنجا پيش رفته كه دو طرف حتي پيش از يك سفر رسمي نيز نمي‌توانند در خصوص برگزار شدن يا برگزار نشدن نشست خبري به توافق برسند. در حالي كه رهبران آلمان و فرانسه براي يك ديدار دوجانبه در پاريس طي سفر رسمي صدراعظم آلمان به پاريس آماده مي‌شدند، مقام‌هاي ارشد برلين اعلام كردند كه مكرون و شولتز روز چهارشنبه نشستي خبري خواهند داشت. پوليتيكو نوشته است كه صدراعظم آلمان حتي يك تيم بزرگ رسانه‌اي را براي سفر تدارك ديده بود. عصر روز سه‌شنبه بيانيه كاخ اليزه، آلمان‌ها را شگفت‌زده كرد. در اين بيانيه ضمن اشاره به برنامه رهبران آلمان و فرانسه براي ديدار در پاريس، تاكيد شده بود برنامه‌اي براي برگزاري نشست خبري وجود ندارد.
به گزارش «اعتماد»، ممانعت از برگزاري كنفرانس مطبوعاتي براي رهبر مهمان يك تاكتيك سياسي است كه عموما براي سرزنش او و سياست‌هايش به كار مي‌رود. خود شولتز نيز طي هفته‌هاي گذشته پس از سفر رسمي ويكتور اوربان نخست‌وزير راست افراطي مجارستان به دليل اختلاف‌نظر با او سر موضوع اوكراين، حاضر نشد با اوربان نشست خبري مشترك بگذارد. شولتز و مكرون روز چهارشنبه طي ديدار دوجانبه تلاش كردند تا در مقابل رسانه‌ها نشانه‌اي از اين اختلاف بروز ندهند. رويترز نوشته است: «هر دو فقط مي‌خواستند با لبخند و دست دادن، بدون توجه به سوالاتي كه درباره روابط سرد دو كشور پرسيده مي‌شد از كنار ماجرا عبور كنند.»
اختلافات فرانسه و آلمان
دلايل زيادي در خصوص تشديد اختلاف‌نظرها ميان پاريس و برلين ذكر مي‌شود اما جدي‌ترين موضوع اين اختلاف نظر، جنگ اوكراين و تبعات ناشي از آن است. بلومبرگ نوشته است: «زماني كه آلمان از بسته 200 ميليارد يورويي براي حفاظت از صنعت و مصرف‌كنندگان انرژي رونمايي كرد، برلين در اين باره هيچ اطلاعي به فرانسه نداده بود و امانوئل مكرون رييس‌جمهور فرانسه به‌شدت از اين مساله ناراحت شد.» به نوشته اين خبرگزاري، عدم اطلاع‌رساني آلمان‌ها در شرايطي اتفاق افتاد كه چند روز پيش از اعلام عمومي آن يك هيات بلندپايه از آلمان براي گفت‌وگو با مقام‌هاي فرانسوي به پاريس سفر كرده بود و آلماني‌ها در اين سفر پاريس را از تصميم خود براي رونمايي از يك بسته حمايتي قابل توجه آگاه نكردند. يك مقام ارشد فرانسوي در اين خصوص مي‌گويد: «ما از اخبار رسانه‌ها مطلع شديم كه آلمان چنين بسته حمايتي را در نظر دارد.» پاريس اعتقاد دارد اين بسته حمايتي كه بدون هماهنگي با ساير كشورهاي اروپايي از آن رونمايي شد، باعث مي‌شود شركت‌هاي آلماني مزيتي ناعادلانه در رقابت با ساير شركت‌هاي اروپايي پيدا كنند. همزمان، فرانسه به دليل خاموش كردن نيمي از نيروگاه‌هاي هسته‌اي خود طي سال‌هاي گذشته با مشكلاتي در تامين برق روبه‌رو است كه با توجه به آن از آلمان مي‌خواهد بخشي از برق تجديدپذير خود را به فرانسه صادر كند. برلين و پاريس بر سر يك مساله نظامي در اروپا نيز اختلاف‌نظر دارند. چندي پيش آلمان موافقت كرد در ساخت سپر موشكي اروپا در قالب پروژه «ابتكار سپر اروپايي آسمان» با ايالات متحده و اسراييل همكاري كند. از نظر فرانسوي‌ها كه در حال پيشبرد پروژه‌اي مشابه با ايتاليا موسوم به «مامبا» بودند اين تصميم آلمان‌ها نمي‌تواند يك تصميم ساده و دوستانه باشد. فرانسوي‌ها همچنين هشدار مي‌دهند كه احتمال ظهور دوباره چهره‌اي شبيه به دونالد ترامپ در ايالات متحده بسيار زياد است و از همين رو معتقدند كشورهاي اروپايي بايد بيش از گذشته توان دفاعي خود را تقويت كنند. آنها سياست‌هاي دولت آلمان را برخلاف اين مسير مي‌دانند. آلمان اخيرا اقدام به انعقاد قراردادي با شركت اسپيس ايكس در امريكا كرده كه مشتركا يك ماهواره به فضا بفرستند و زمزمه‌هايي نيز در خصوص احتمال خريد جنگنده‌هاي امريكايي از سوي آلمان وجود دارد. در مقابل فرانسه باور دارد كه آلمان بايد به جاي اين قراردادها به پروژه‌هاي اروپايي پرتاب ماهواره و ساخت جنگنده تكيه كند. از طرفي فرانسوي‌ها دولت آلمان را به «نقض» توافق كشورهاي اروپايي در راستاي عدم صادرات تسليحات به كشورها اقتدارگرا متهم مي‌كنند. آلماني‌ها هم نگراني‌هاي خودشان را دارند. آنها مخالفت فرانسه با پروژه خط لوله ميدكت را براي اروپا مخرب مي‌دانند. بر اساس اين پروژه، خط لوله مذكور گاز الجزاير و گازهاي مايع وارداتي به اسپانيا را از طريق بنادر اين كشور به مركز اروپا انتقال مي‌دهد تا وابستگي كشورهاي اين منطقه را به روسيه براي تامين انرژي كاهش دهد. با انجام اين طرح، اروپا امكان انبار‌سازي اين محصول را نيز خواهد داشت. آلمان كشوري است كه بيشترين منافع را در اين پروژه دارد. وابستگي 50 درصدي آلمان، يعني موتور اقتصاد اروپا، به گاز روسيه در حال حاضر با توجه به چالش روسيه و اوكراين تبديل به يكي از اصلي‌ترين نقاط ضعف ژئواستراتژيك اروپا شده است. موضوع تعيين سقف قيمتي خريد گاز براي اتحاديه اروپا نيز از ديگر موضوعات مورد اختلاف است. از سوي ديگر بعد از آنكه صدر اعظم آلمان از برنامه‌اش براي سفر به پكن در هفته‌هاي آينده خبر داد، مقامات ديگر كشورهاي اتحاديه اروپا به او نسبت به نقض اتحاد اين بلوك در قبال پكن هشدار دادند. تحليلگران معتقدند اين اختلافات ميان فرانسه و آلمان به ضرر غرب است. سوفي پورنشلگل، تحليلگر ارشد سياست در انديشكده مركز سياست اروپاي بروكسل در اين باره به دويچه وله مي‌گويد: «ما براي اين كار وقت نداريم، در اروپا جنگ است و ما با بحران انرژي روبه‌رو هستيم. اگر ما خوش شانس باشيم و هوا خيلي سرد نشود، زمستان را پشت سر خواهيم گذاشت، اما در درازمدت ما به يك راه‌حل اروپايي در برابر قيمت‌هاي بالاي انرژي مانند صندوق همبستگي نياز داريم زيرا اگر نتوانيم اين كار را انجام دهيم اين امر منجر به بحران اقتصادي و بيكاري بالا خواهد شد. تقسيم و شكاف كنوني در اروپا به نفع ولاديمير پوتين، رييس‌جمهور روسيه است، زيرا اتحاديه اروپا در نتيجه آن ناتوان شده است.»
آلمان و سياست‌ها در قبال اوكراين
كاخ اليزه نسبت به باقي كشورهاي تاثيرگذار در اتحاديه اروپا تمايل بيشتري به مذاكره با روسيه و پايان سريع جنگ از طريق ديپلماسي دارد. امانوئل مكرون هفته گذشته اظهار كرد كه «جنگ در اوكراين نمي‌تواند ادامه يابد و جنگ در اوكراين زندگي‌مان در اروپا را تغيير مي‌دهد و جنگ منجر به فقر و گرسنگي خواهد شد.» او همچنين به انتقاد از كساني پرداخت كه صلح با روسيه را خيانت به مبارزه مردم اوكراين مي‌دانند. آلمان اما شرايط متفاوتي دارد؛ آلماني‌ها در موضع‌گيري‌هاي خود مرتبا از ضرورت حمايت از اوكراين مي‌گويند اما در عمل حمايت نظامي آنها از اوكراين و همچنين حمايت‌هاي اقتصادي‌شان از كي‌يف به شكلي بوده كه مورد انتقاد كشورهاي اروپايي قرار گرفته و آنها معتقدند آلمان جديت لازم را در حمايت از اوكراين ندارد.