نخست‌وزير سابق از سوءقصد جان سالم به در برد
پاكستان در سايه تبعات ترور
عمران خان
گروه جهان
عمران خان، نخست‌وزير پيشين پاكستان روز پنجشنبه در حال هدايت راهپيمايي اعتراضي از لاهور به سمت اسلام‌آباد (پايتخت) بود كه هدف يك سوءقصد قرار گرفت. براساس ويديوهاي منتشر شده از لحظه تيراندازي، ده‌ها نفر از جمعيت چندهزار نفره حاضر در اين راهپيمايي در حالي كه دقيقا نمي‌دانند ميزان آسيب وارده به عمران خان چقدر است او را بر دستان خود بلندكرده و داخل خودرويي براي انتقال به بيمارستان مي‌گذارند. يك ويديو كه رسانه امريكايي سي‌ان‌ان، آن را منتشر كرده جواني را نشان مي‌دهد كه دستان خود كه آغشته به خون عمران خان است را مقابل دوربين گرفته و اشك مي‌ريزد. بخشي از هواداران عمران خان نيز خود را به بيمارستان محل مداواي او رسانده و در حالي كه بر سر و صورت خود مي‌زدند، تلاش مي‌كردند جوياي احوال او شوند. اندكي پس از انتشار خبر سوءقصد به جان عمران خان، هم‌حزبي‌هاي او اعلام كردند كه نخست‌وزير پيشين از اين سوءقصد جان سالم به در برده و تير به پاي او اصابت كرده است. همزمان عكسي از سناتور فيصل خان از حاميان عمران خان در شبكه‌هاي اجتماعي منتشر شد كه از ناحيه صورت زخمي شده بود. به گزارش رسانه‌هاي محلي، در مجموع در جريان اين سوءقصد يك تن كشته و شش تن از نزديكان عمران خان نيز زخمي شدند. برخي رسانه‌هاي پاكستاني از زخمي شدن 13 نفر در اين حادثه خبر داده‌اند.
شهباز شريف، نخست‌وزير پاكستان كه براي يك سفر رسمي در پكن به‌سر مي‌برد و از سوي هواداران عمران خان متهم به دست داشتن در اين سوءقصد شده بلافاصله پس از انتقال عمران خان به بيمارستان اين حادثه را «شديدا نكوهش» كرده و خواستار گزارش فوري از مسوولان دولت درباره چند و چون آن شد. عارف علوي، رييس‌جمهور پاكستان نيز «اين حمله را تكان‌دهنده، هشداردهنده، شرم‌آور، فريبكارانه و بزدلانه» خواند.
ساعتي پس از اين سوءقصد، پليس ويديويي از مرد مظنون دستگير شده را منتشر كرده كه مي‌گويد «قصد كشتن عمران خان» را داشته است. او در سخناني كوتاه درباره انگيزه خود از اين سوءقصد ادعا مي‌كند كه «عمران خان مردم را گمراه مي‌كرد و اين مساله براي من قابل قبول نبود.» سوءقصد به جان عمران خان يادآور ترور بي‌نظير بوتو، نخست‌وزير اسبق پاكستان است كه سال ۲۰۰۷ ميلادي ترور شد.
چرا راهپيمايي؟
عمران خان 70 ساله كه يكي از بازيكنان معروف و محبوب كريكت در پاكستان بود در سال ۲۰۱۸ به مقام نخست‌وزيري پاكستان رسيد. مجموع برآوردها از دولت او اين است كه در اين دوران پاكستان با بحران اقتصادي شديد و كمبود بودجه روبه‌رو بود و بدهي‌هاي خارجي كشور در دوران حكومت به شدت افزايش يافت. در نخستين ماه‌هاي سال جاري ميلادي، از ۳۴۲ نماينده پارلمان ۱۷۴ نفر با طرح راي عدم اعتماد و بركناري عمران خان از رياست دولت موافقت كردند كه در نتيجه اين تحولات، شهباز شريف، رهبر مسلم ليگ پاكستان بر كرسي نخست‌وزيري تكيه زد. عمران خان با غيرقانوني خواندن روند بركناري و متهم كردن مخالفانش در مجلس به همدستي با امريكا اين راي را نپذيرفت. اين اقدام مجلس عمران خان را به اولين نخست‌وزير پاكستان تبديل كرد كه با راي عدم اعتماد از كار بركنار شد.
كشمكش عمران خان با ساختار سياسي و قضايي حاكم در پاكستان در يك‌سال اخير ادامه داشت و درنهايت ماه گذشته كميسيون انتخابات پاكستان صلاحيت او را براي تصدي پست‌هاي دولتي رد كرد. اين كميسيون او را به فروش هداياي رسمي كه در دوره نخست‌وزيري‌اش دريافت كرده، متهم كرد. ائتلاف حاكم به رهبري شهباز شريف مي‌گويد عمران خان حاضر نشده جزييات هداياي رسمي را كه از كشورهاي ديگر دريافت كرده، اعلام كند. عمران خان اين موضوع را تكذيب نمي‌كند و حتي در مصاحبه‌اي كه اخيرا داشته تاييد كرده كه حداقل چهار هديه رسمي را كه در دوران نخست‌وزيري دريافت كرده بود، فروخته است. در چنين فضايي عمران خان با هدف مخالفت با راي كميسيون انتخابات و بازگشت به قدرت رهبري «راهپيمايي طولاني» به سمت اسلام‌آباد را برعهده گرفته كه خواسته اصلي آن برگزاري انتخابات عمومي زودهنگام است. دولت پاكستان مي‌گويد موعد برگزاري انتخابات سراسري سال آينده ميلادي (2023) است و حاضر به برگزاري زودهنگام انتخابات نيست.
سوءقصد به جان عمران خان بر خشم هواداران او افزود. روز گذشته حزب او از ادامه تظاهرات سراسري در حمايت از عمران خان خبر داد. الجزيره به نقل از يكي از اعضاي ارشد حزب تحريك انصاف نوشت: تصميم ما اين است كه راهپيمايي متوقف نشود. ممكن است شكل و شكل خود را تغيير دهد، اما ما به مبارزه خود براي آزادي واقعي ادامه خواهيم داد. ما راهپمايي‌هاي برنامه‌ريزي شده را لغو نمي‌كنيم و فقط بايد ببينيم كه چگونه به جلو حركت كنيم.
تبعات يك سوءقصد ناموفق
عمده تحليل‌ها در 48 ساعت گذشته بر محور تشديد تنش ميان هواداران عمران خان و دولت به رهبري شهباز شريف متمركز است. بسياري از هواداران و اعضاي حزب تحريك انصاف از دست داشتن دولت و ارتش در افزايش فشار بر خود سخن مي‌گويند. تنها چند روز پيش از سوءقصد به جان عمران خان، ارشد شريف، از خبرنگاران منتقد دولت و ارتش اين كشور پس از خروج از پاكستان در كنيا مورد سوءقصد قرار گرفت و كشته شد . ارتش و مقامات دولتي پاكستان هر گونه دخالت در اين سوءقصد را رد كرده بودند. به گفته تحليلگران، سوءقصد به عمران خان بر بي‌ثباتي سياسي فزاينده در پاكستان مي‌افزايد و همزمان دولت و عمران خان حاضر به عقب‌نشيني از مواضع خود هم نيستند. اسد رحيم خان، تحليلگر مستقر در لاهور در اين باره به الجزيره مي‌گويد: سوالي كه بارها و بارها پرسيده مي‌شود، اين است كه اگر ما يك سيستم پارلماني هستيم و اگر قرار است پاكستان يك حكومت غيرنظامي داشته باشد، اجازه دهيد روند انتخابات ادامه يافته و انتخابات سراسري در كشور برگزار شود. سوءقصد به جان عمران خان منجر به از دست رفتن بيشتر اعتماد عمومي مي‌شود.