نگاهي به بازي‌هاي سوم ايران در جام‌هاي جهاني
طلسم باور غلط و بدشانسي
اميررضا احمدي
شايد شبيه به يك داستان و نوشتن سناريوي يك رمان تخيلي باشد اما دقيقا 24 سال بعد از بازي تاريخي ايران و امريكا در جام جهاني 1998، همان بازي كه لقب قرن را به آن سنجاق كردند و هنوز هم گل‌هايش تيزر برنامه‌هاي تلويزيوني است، اين دو كشور دوباره در جام جهاني به هم رسيدند تا يك ديدار جذاب و تماشايي را روي صحنه ببرند.
تيم ملي فوتبال ايران در حالي به بازي سوم خود مقابل امريكا رسيده كه تنها يك گام تا اولين صعود تاريخ خود از جام جهاني فاصله دارد؛ ايران اگر چه دوره قبل شانس صعود را داشت اما با كسب 4 امتياز كه بهترين نتيجه تاريخ ايران در جام‌هاي جهاني بود نتوانست از گروه خود بالا برود و حالا منتظر است تا روياي ناكام در روسيه را در قطر به حقيقت گره بزند. شاگردان كي‌روش در نخستين بازي خود مقابل انگليس شكست سنگيني داشتند اما در بازي دوم مقابل ولز با يك نمايش چشم‌گير موفق شدند اين تيم را زمينگير كنند و با دو گل يك پيروزي با ارزش را كسب كنند؛ همين موضوع و البته شرايط نزديك ايران و امريكا باعث شده تا بازي دو تيم در شامگاه سه‌شنبه هشت آذر، درست 24 سال بعد از آن ديدار تاريخي در فرانسه، بار ديگر برچسب مرگ و زندگي به خود بگيرد. تيم ايران براي صعود از گروه دوم جهاني تنها به يك امتياز نياز دارد و در صورت تساوي برابر امريكا مي‌تواند از گروه خود بالا برود. برد ايران نيز صعود اين تيم را بدون هيچ اما و اگري رقم مي‌زند. البته اگر ولز با بردي پر گل مقابل انگليس سه امتياز بگيرد و ايران مقابل امريكا به تساوي برسد، آن‌وقت كار صعود گره مي‌خورد. با همه اين اوصاف به بهانه بازي آخر ايران مقابل امريكا نگاهي مي‌اندازيم به بازي‌هاي سوم ايران در ادوار مختلف جام جهاني؛ جايي كه ايران بدترين نتايج خود را رقم زده است.
جام جهاني 1978؛ پايان ماه عسل ايران
ايران در جام جهاني 1978 آرژانتين اولين حضور خود در اين مسابقات را تجربه كرد اما در همان دور گروهي خيلي زود ماه عسل شاگردان مهاجراني به پايان رسيد تا اين تيم بدون نتيجه خاصي به خط پايان برسد. تيم ملي در ايستگاه آخر، با شكست سنگين چهار بر يك مقابل پرو سوار بر پرواز برگشت شد تا پرونده اولين حضور ايران در جام جهاني با 1 امتياز بسته شود. تك‌گل ايران در بازي آخر را حسن روشن به ثمر رساند. در آن جام تصور مي‌شد پرو ضعيف‌ترين حريف ايران است اما در نهايت سنگين‌ترين شكست ما را رقم زد.
جام جهاني 1998؛ وقتي باور صعود نبود
درست 20 سال بعد از اولين سفر ايران به جام جهاني فوتبال، تيم ملي اين‌بار با نسل 98 و ستاره‌هاي درخشان آن زمان راهي فرانسه شد تا يك قسمت جديد از فوتبال ايران را به نمايش بگذارد. بعد از باخت برابر يوگسلاوي و برد جلوي امريكا تيم ملي در بازي آخر خود مقابل آلمان با دو گل شكست خورد. بعدها بسياري از بازيكنان گفتند شرايط به گونه‌اي بوده كه انگار بعد از برد جلوي امريكا جام جهاني براي ايران تمام شده و مقامات حتي بليت بازگشت را قبل از مسابقه با آلمان رزرو كرده بودند. بسياري از ستاره‌هاي آن دوران مي‌گويند اگر باور به صعود نزد مقامات و كادرفني و بازيكنان وجود داشت مي‌توانستيم به دور بعد برويم.
جام جهاني 2006؛ حتي آنگولا را هم نبرديم
تيم ملي فوتبال ايران در جام جهاني 2006 آلمان كمترين نشانه از يك تيم منسجم و متحد را داشت؛ مشكلات و اختلافات درون تيمي و مسائل مختلف باعث شد شاگردان برانكو ايوانكوويچ با وجود تركيب درخشان و حضور ستاره‌هاي ريز و درشت، نتوانند كاري از پيش ببرند؛ ايران در بازي نخست مقابل مكزيك با سه گل شكست خورد، در گام دوم مغلوب پرتغال شد و در بازي آخر مقابل آنگولا به تساوي يك بر يك رسيد تا دست خالي مسابقات را ترك نكند و با يك امتياز، در قعر جدول قرار بگيرد. گل تيم ايران در آن بازي را آنگولا زد. آن زمان بين مردم اين جمله زياد شنيده مي‌شد كه كاش بازيكنان غيرت مي‌كردند و لااقل آنگولا را شكست مي‌دادند.
جام جهاني 2014؛ رونوشت از ۱۹۷۸
اولين دوره حضور كي‌روش در ايران مترادف بود با حضور تيم ملي در جام جهاني برزيل؛ ايران كه اين‌بار هم با برد سخت مقابل كره جنوبي به ريو رسيده بود، در بازي نخست خود به مصاف نيجريه رفت و به تساوي رسيد و سپس مقابل آرژانتين با يك گل شكست خورد. در جام جهاني ۲۰۱۴ اين باور همانند جام جهاني ۱۹۷۸ وجود داشت كه بوسني ضعيف‌ترين تيم گروه است و اگر قرار به كسب پيروزي در اين تورنمنت باشد بهترين گزينه ياران ادين ژكو هستند. اما در بازي سوم كه كي‌روش مي‌خواست سيستمي هجومي‌تر به كار بگيرد گويي به پاي شاگردان مرد پرتغالي بند بسته بودند و آنها هيچ ردي از تيمي كه مقابل آرژانتين به ميدان رفت نداشتند. تيم ايران در اين بازي با نتيجه سه بر يك مقابل بوسني باخت تا سوغات ايران از اين دوره هم يك امتياز و تك‌گل گوچي به بوسني باشد.
جام جهاني 2018؛ شوربختي!
شايد بهترين واژه براي توصيف عملكرد ايران در جام جهاني 2018 روسيه بد شانسي يا شوربختي باشد؛ اين دوره براي ايران از همان ابتدا با يك صعود قاطعانه همراه شد تا پسران كي‌روش آماده رقابت با مراكش، اسپانيا و پرتغال شوند؛ ايران از دو بازي اول خود ۳ امتياز كسب كرد ولي ساير نتايج به شكلي پيش رفت كه يوزها براي صعود نياز به برد داشتند. همه چشم‌ها به بازي ايران مقابل پرتغال دوخته شد تا بلكه اولين صعود تاريخ ايران در جام جهاني بالاخره رقم بخورد؛ اين بازي از ابتدا هم نفسگير شروع شد و با دفع پنالتي رونالدو توسط بيرانوند، همه‌چيز هيجاني‌تر شد و وقتي كوارشما با يك ضربه استثنايي دروازه ايران را باز كرد، همه به كام بك اين تيم اميد داشتند. در ادامه هم كريم انصاري فرد بازي را به تساوي كشاند اما ايران براي صعود به برد نياز داشت؛ بردي كه مي‌توانست با ضربه دقيق طارمي به دست آيد اما توپ او راهي به دروازه نبرد تا روياي صعود ايراني‌ها باز هم محقق نشود و تيم ايران در حالي كه با 4 امتياز بهترين عملكرد دوران خود در ادوار جام جهاني را داشت، نتوانست راه به جايي ببرد و با كامي تلخ روسيه را ترك كرد. ايران تنها تيم ۴ امتيازي حذف شده در مرحله گروهي جام جهاني ۲۰۱۸ لقب گرفت.