محمد شياع السوداني در راس هيات سياسي-اقتصادي به ايران آمد
ماموريت امنيتي نخست‌وزير عراق در تهران
گروه ديپلماسي
محمد شياع السوداني، نخست‌وزير تازه نفس عراق روز سه‌شنبه براي نخستين‌بار از زمان به دست گرفتن قدرت به ايران سفر كرده و با مقام‌هاي عاليرتبه جمهوري اسلامي ايران ديدار كرد. قريب به يك ماه پيش بود كه السوداني موفق به تشكيل كابينه و نشستن بر كرسي جانشيني مصطفي الكاظمي شد. او در اين بازه زماني به اردن و كويت سفر كرده است.
استفاده از نام مجعول عربي براي خليج‌فارس همزمان با سفر نخست‌وزير عراق به ايران
نخست‌وزير 52 ساله عراق در روزهايي راهي ايران شده كه رابطه تهران-بغداد پرماجرا و پرحاشيه گزارش مي‌شود. اين حاشيه‌ها حتي همزمان با بلند شدن هواپيماي نخست‌وزير عراق به مقصد پايتخت ايران هم ادامه داشت. به گزارش ميدل ايست نيوز، تنها چند ساعت پيش از سفر محمد شياع السوداني به تهران، در بيانيه رسمي هيات دولت عراق از عبارت «خليج ...» استفاده شد. در اين بيانيه رسمي كه پس از جلسه شامگاه دوشنبه هيات دولت صادر شده، به مناسبت اختصاص بودجه به تيم ملي عراق براي مشاركت در جام ملت‌هاي عربي كه در بصره برگزار مي‌شود، از عبارت «خليج ...» استفاده شده است. موضوع نامگذاري اين منطقه جغرافيايي در ايران از حساسيت بالايي برخوردار است و ايران آن را مجعول مي‌خواند و همواره در پروتكل‌هاي بين‌المللي بر استفاده از عبارت «خليج‌فارس» تاكيد كرده است. صدور چنين بيانيه‌اي ازسوي دولت محمد شياع السوداني اين سوال را در فضاي مجازي و رسانه‌اي مطرح كرد كه اين اقدام دولت عراق چه پيامي دارد؟ به گزارش «اعتماد» تا لحظه تنظيم اين گزارش نه وزارت خارجه ايران و نه مقام‌هاي دولت عراق به اين خبر واكنشي نشان ندادند.
سفري با دستور كار امنيتي، سياسي و اقتصادي
محمد شياع السوداني در صدر هيات بلندپايه سياسي و اقتصادي صبح روز سه‌شنبه در فرودگاه مورد استقبال احسان خاندوزي، وزير اقتصاد قرار گرفت و سپس ابراهيم رييسي، رييس‌جمهور در مجموعه فرهنگي- تاريخي سعدآباد از نخست‌وزير عراق استقبال كرد. گفت‌وگو درباره حملات موشكي و پهپادي ايران به مقرهاي گروهك‌هاي مسلح كرد در اقليم كردستان عراق، وضعيت رابطه اقتصادي و تجاري دو كشور و همچنين ميانجيگري بغداد ميان جمهوري اسلامي ايران و عربستان سعودي از اصلي‌ترين محورهاي مورد بحث در اين سفر يك روزه بود.
پايگاه خبري ميدل ايست نيوز در گزارشي درباره سفر محمد شياع السوداني به تهران نوشت: نخست‌وزير عراق درحالي به ايران رفت كه پرونده‌هاي مهمي ازجمله فعاليت شبه‌نظاميان كرد و مساله آب‌هاي مشترك و مبادلات تجاري و مذاكرات تهران و رياض در روابط دو كشور مطرح است. عامر الفايز، رييس كميسيون روابط خارجي مجلس عراق سفر محمد شياع السوداني به ايران را در راستاي سفرهاي خارجي او پس از نشستن بر كرسي نخست‌وزيري مي‌داند و معتقد است كه هدف از اين سفرها كسب حمايت بين‌المللي در همه عرصه‌ها ازجمله براي تلاش‌هاي دولت در مبارزه با تروريسم و فساد و نيز سازندگي و بازگشت اموال عراق است. پرونده وساطت عراق ميان عربستان و ايران، مسائل اقتصادي دوجانبه ازجمله اتصال ريلي عراق به ايران، واردات گاز از ايران و موضوع آب هم در زمره محورهاي مورد بحث در ديدار هيات‌هاي سياسي و اقتصادي دو طرف است.
به گزارش «اعتماد»، حملات گسترده ايران به مقرهاي گروهك‌هاي شبه‌نظامي مستقر در اقليم كردستان عراق از ۲ مهرماه طي عمليات ربيع آغاز شد و تا چند روز پيش نيز ادامه داشت. درحالي كه مقام‌هاي متفاوت سياسي و نظامي ايران مي‌گويند كه تاكنون هيات‌هاي سياسي و امنيتي ايران و عراق حدقل دو بار با هم ديدار داشته و به توافق‌هايي دست يافتند، اما حداقل تا پيش از اين سفر گره از اين كلاف گشوده نشده بود چنانكه سردار محمد پاكپور، فرمانده نيروي زميني سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، روز سه‌شنبه گذشته تاكيد كرد كه حملات تهران «تا رفع تهديد و خلع سلاح گروهك‌ها» ادامه پيدا خواهد كرد. ايران در نامه‌اي كه اخيرا به اعضاي شوراي امنيت سازمان ملل متحد ارسال كرده و همچنين مصاحبه‌هايي كه اخيرا سفير ايران در بغداد انجام داد، چند خواسته اصلي را از بغداد براي كنترل اوضاع مطرح كرده است. اين خواسته‌ها شامل خلع سلاح گروهك‌هاي مسلح ايراني، تعطيلي مقرها و اردوگاه‌هاي آموزشي، استرداد مجرماني كه اقدام به عمليات تروريستي كرده‌اند، انتقال اعضاي گروه‌ها به اردوگاه‌هاي پناهندگان و استقرار نيروهاي دولت مركزي عراق در مرزهاي شمالي دو كشور مي‌شوند. محمدكاظم آل‌صادق، سفير ايران در بغداد نيز در مصاحبه‌اي كه اخيرا با شبكه خبري العالم داشت، گفته بود كه در مذاكرات با بغداد «بيش از ۷۰ مدرك و سند به طرف عراقي داديم مبني بر اينكه مجموعه‌هاي تروريستي در شمال اين كشور حضور دارند.»
به نظر مي‌رسد كه محمد شياع السوداني درحالي راهي تهران شده كه بغداد راهكاري براي مقابله با تهديد ايران ازسوي اقليم كردستان يافته است. سكفان سندي، معاون كميسيون امنيت و دفاع پارلمان عراق، روز دوشنبه از تشكيل دو تيپ نظامي جديد براي حفاظت از مرزهاي مشترك منطقه كردستان عراق با ايران با استفاده از بودجه دولت مركزي عراق خبر داد. اين اقدام در پي تصميم صادر شده پس از نشست شوراي وزارتي امنيت ملي عراق به رياست «محمد شياع السوداني» نخست‌وزير اين كشور صورت گرفت. به گفته سكفان سندي، اين دو تيپ نظامي متشكل از ساكنان كردستان عراق خواهند بود و پس از تشكيل در مرزهاي منطقه كردستان عراق مستقر خواهند شد.
پيش از اين سخنان معاون كميسيون امنيت و دفاع پارلمان عراق كه روز دوشنبه مطرح شد، العربي الجديد در روز يكشنبه به نقل از يك مسوول عراقي اعلام كرد كه پس از آنكه ايراني‌ها به كشور عراق اسناد و مداركي دادند كه نشان مي‌دهد از خاك اين كشور عليه ايران استفاده مي‌شود از جمله اينكه برخي مجموعه‌هاي كرد از خاك اقليم كردستان به داخل ايران سلاح قاچاق مي‌كنند، طرف عراقي به اين نتيجه رسيده كه يگان‌هاي نظامي از ارتش و نيروهايي از مرزباني خود را در مرزهايش با ايران به طول ۲۰۰ كيلومتر مستقر كند. در اين گزارش آمده است كه نمايندگي سازمان ملل در عراق نيز از اين برنامه استقبال كرده تا ايران ديگر اقدام نظامي در اقليم كردستان عراق انجام ندهد.
همزمان با سفر نخست‌وزير عراق به تهران، روزنامه فايننشال‌تايمز انگليس ادعا كرده بود كه سردار اسماعيل قاآني فرمانده نيروي قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامي در جريان سفر به بغداد، تهديد كرده بود كه در صورت عدم جلوگيري از نفوذ تروريست‌هاي تجزيه‌طلب به داخل خاك ايران، تهران عمليات زميني را در شمال عراق آغاز خواهد كرد. شامگاه دوشنبه شبكه الميادين گزارش داد كه اين ادعاها به هيچ عنوان صحت ندارد و سردار قاآني در جريان ديدار با مسوولان عراق، چنين اظهاراتي مطرح نكرده است. اين منابع تاكيد كردند كه فرمانده نيروي قدس سپاه پاسداران همچنين هيچ تهديدي مبني بر حمله زميني يا غيرزميني به شمال عراق را مطرح نكرده است.
رييسي: دنبال توسعه تبادلات با عراق
در عرصه‌هاي مختلف تجاري هستيم
ابراهيم رييسي، رييس‌جمهور در ديدار با محمد شياع السوداني، نخست‌وزير عراق با ابراز خرسندي از ثبات سياسي و تشكيل دولت جديد عراق گفت: جمهوري اسلامي ايران همواره از ملت واحد و دولت قوي در عراق استقبال و حمايت مي‌كند.
به گزارش سايت رياست‌جمهوري، رييس‌جمهور با تاكيد بر عزم تهران براي گسترش همكاري‌ها و ارتقاي سطح روابط با عراق در عرصه‌هاي اقتصادي، تجاري، سياسي، فرهنگي و امنيتي گفت: ايران به دنبال توسعه تبادلات با عراق در عرصه‌هاي مختلف تجاري و نيز انرژي است و برگزاري جلسات منظم كميسيون همكاري‌هاي مشترك دو كشور مي‌تواند نقش موثري در تحقق اين هدف داشته باشد. روابط جمهوري اسلامي ايران با عراق، روابطي متفاوت و ممتاز است و تقويت و تعميق روابط دوجانبه بايد به گسترش و ارتقاي سطح تعاملات منطقه‌اي و بين‌المللي در راستاي استقرار هر چه بيشتر صلح و ثبات در منطقه و جهان بينجامد.
محمد شياع السوداني نيز در اين ديدار با ابراز خرسندي از سفر به ايران گفت: ايران در عرصه تعاملات خارجي عراق جايگاهي ممتاز و عالي دارد و روابط دو كشور به شكل مطلوب و رضايت‌بخشي در حال گسترش است. تقويت كميسيون مشترك همكاري‌هاي دو كشور در راستاي گسترش همكاري‌ها و مناسبات بغداد و تهران بسيار موثر بوده و برگزاري مستمر و منظم جلسات آن ضروري است.
حضور بيگانگان در اين منطقه
به هيچ‌وجه امنيت‌ساز نيست
ابراهيم رييسي و محمد شياع السوداني پس از ديدار دوجانبه در يك نشست خبري مشترك هم شركت كردند. ابراهيم رييسي با بيان اينكه آغاز به كار السوداني در سمت نخست‌وزيري عراق حاصل توافق و تفاهم گروه‌هاي مختلف سياسي اين كشور است، ابراز اميدواري كرد كه حاصل كار دولت جديد عراق خدمتي متفاوت براي ملت عراق و همراهي و همكاري بيشتر با كشورهاي همسايه باشد. رييسي در ادامه افزود: خوشبختانه امروز ايران و عراق در گستره وسيعي از مسائل سياسي، اقتصادي، امنيتي، اجتماعي، فرهنگي، علمي و فناوري همكاري بسيار خوب و نزديكي دارند و اميدواريم در دوره جديد اين همكاري‌ها ارتقا يابد. مبارزه با گروه‌هاي تروريستي، جرايم سازمان يافته، مواد مخدر و هر خطري كه منطقه را تهديد كند، مورد توافق و تاكيد دو كشور است. امنيت و صلح و ثبات در منطقه بايد به دست كشورهاي منطقه تامين شود و حضور بيگانگان به هيچ‌وجه امنيت‌ساز نبوده، بلكه عامل مشكلات متعدد براي منطقه است. حضور امريكايي‌ها همان‌گونه كه در افغانستان امنيت‌ساز نبود در نقاط ديگر منطقه نيز امنيت به همراه نخواهد داشت و قطعا خروج امريكايي‌ها از منطقه به افزايش صلح و ثبات و امنيت در منطقه ما منجر خواهد شد.
السوداني: امنيت ايران و عراق
جدايي‌ناپذير است
محمد شياع السوداني، نخست‌وزير عراق نيز در اين نشست مطبوعاتي گفت: در تهران هستيم تا در مورد روابط دوجانبه اقتصادي، سياسي و امنيتي به گفت‌وگو بپردازيم و آخرين تحولات بين‌المللي را بررسي كنيم. ملت و دولت عراق هيچ‌گاه حمايت‌هاي جمهوري اسلامي ايران را به ويژه از زمان آغاز حملات تروريست‌هاي داعش عليه اين كشور و جانفشاني برادران ايراني در كنار برادران عراقي در نبرد حق عليه باطل فراموش نخواهند كرد. اين ديدارها از اين جهت ضروري است كه پايه‌هاي مشترك و محكم ميان ما براي اجراي توافقات صورت گرفته در زمينه‌هاي مختلف ايجاد كند. در ديدار با رييس‌جمهور محترم ايران توافق كرديم تا نشست‌هاي كميته‌هاي اقتصادي دو كشور فعال‌سازي شده و نتايج اين جلسات به كميته عالي دو كشور منتقل شود.
السوداني در ادامه ضمن تقدير از موضع جمهوري اسلامي ايران در حمايت از عراق به ويژه در زمينه صادرات برق خواستار ادامه اين حمايت‌ها تا تكميل پروژه‌هاي عراق در توليد برق و گاز شد و تاكيد كرد: عراق براي پرداخت طلب‌هاي ايران با مكانيسم‌هاي خاص در تلاش است و امروز نيز در اين زمينه گفت‌وگوهايي انجام شد و از طريق كميته‌هاي دوجانبه اين مساله دنبال خواهد شد. نخست‌وزير عراق همچنين با اشاره به اينكه در اين سفر و نيز سفرهاي آتي گفت‌وگوهايي ميان وزراي نفت دو كشور انجام خواهد شد، گفت: در اين گفت‌وگوها پروژه‌هاي مربوط به انتقال نفت خام و تصفيه آنها در پالايشگاه‌ها براي استحصال مشتقات نفتي و نيز ديگر پروژه‌ها مورد بحث و بررسي قرار خواهند گرفت.
السوداني در بخش ديگري از سخنانش با بيان اينكه عراق امنيت خود با ايران را تكميل‌كننده يكديگر و در قالبي واحد مي‌بيند، افزود: امنيت دو كشور از يكديگر جدايي‌ناپذير بوده و بخشي از امنيت كل منطقه به شمار مي‌آيد. دولت عراق ملتزم است با اجراي دقيق قانون اساسي به هيچ گروه و طرفي اجازه ندهد كه از اراضي عراق براي آسيب رساندن و اخلال امنيتي نسبت به هر طرف ديگري استفاده كند. سياست رسمي حكومت عراق است كه اين سرزمين نقطه شروعي براي آسيب رساندن به كشورهاي همسايه نباشد. ما اين سياست را در روابط ديپلماتيك خود دنبال مي‌كنيم تا سياست متوازني با كشورهاي دوست و برادر براساس اصل احترام متقابل و عدم دخالت در امور داخلي ديگري داشته باشيم و اجازه نخواهيم داد هيچ گروهي امنيت كشورهاي ديگر را از خاك عراق مورد آسيب قرار دهد. دبير شوراي عالي امنيت ملي عراق نيز در اين سفر حضور دارد و مسائل امنيتي را با همتاي خود مورد بحث و بررسي قرار خواهد داد تا به تفاهمي بر سر مكانيسم كاري و همكاري ميداني در اين زمينه برسيم و از هر گونه تنشي جلوگيري و اجتناب به عمل بيايد. از نظر ما گفت‌وگو و تعامل بهترين راه براي جلوگيري از اين مشكلات است.