هشدار روسيه
به ارسال سامانه موشكي «اس-300» به اوكراين
محمود فاضلي
اظهارات آقاي پانايوتوپولوس، وزير دفاع يونان مبني بر آمادگي اين كشور براي ارسال سامانه‌هاي موشكي اس-300 و ديگر سامانه‌هاي روسي به اوكراين در صورت جايگزين كردن فوري آنها توسط امريكا انعكاس گسترده‌اي در رسانه‌هاي بين‌المللي به‌ويژه روسيه داشت. وي مدعي شده چنانچه امريكا، سامانه پاتريوت در جزيره كرت يونان مستقر كند، پس از الحاق اين سامانه به سيستم پدافند ملي كشور، ما مشكلي با ارسال سامانه اس-300 نداريم. همين روند را نيز مي‌توان در مورد ساير سامانه‌هاي پدافند هوايي روسي كه امريكايي‌ها تمايل دارند به اوكراين ارسال كنند، اجرا كرد. يوناني‌ها همچنين اعلام آمادگي كرده‌اند نه تنها سامانه‌هاي پدافند هوايي اس-۳۰۰، بلكه سامانه‌هاي پدافند هوايي «تور ام۱» و «اوسا‌اي كي ام» خود را نيز به اوكراين منتقل كنند.
ارتش يونان در حال حاضر نيز داراي سامانه پاتريوت بوده و ۱۶ آتشبار از اين سيستم ضد موشكي را دراختيار دارد. سامانه‌هاي اس-۳۰۰ يوناني از نسخه (۱-پي‌ام‌يو) هستند و شمار پرتابگرها به‌طور كلي ۳۲ عدد است؛ اين كشور چهار آتشبار دراختيار دارد كه هر كدام داراي دو واحد آتش متشكل از چهار خودرو پرتابگر هستند. هر آتشبار نيز يك واحد كنترل و فرماندهي در كنار مجموعه‌اي از رادارها براي جست‌وجو و كنترل آتش دارد. سامانه اس-300 ابتدا در سال 1997 توسط قبرس يوناني‌نشين خريداري شد، اما در پي واكنش شديد تركيه و تهديد قبرس به جنگ سرانجام اين سامانه در سال 2000 در جزيره كرت يونان مستقر و از سال 2013 عملياتي شد.
به دنبال سخنان وزير دفاع يونان، مورادوف نماينده دايمي روسيه در كريمه هشدار داد قصد مراجع يوناني براي ارسال سامانه اس-300 به اوكراين نه تنها حركتي غيرعقلانه و رويكردي خصمانه عليه روسيه است، بلكه براي منافع ملي يونان نيز خطرناك است. انتقال سامانه‌هاي موشكي
اس- 300 به اوكراين يك قدم پر ريسك است. چنين قدمي از جانب آتن نه تنها يك نمايش بي‌معناي دشمني در رابطه با روسيه است، بلكه يك قدم خطرناك در رابطه با منافع ملي خودشان است. دستياران رژيم كي‌يف بايد اين را درك كنند كه روسيه پيش‌تر نسبت به يونان و جمهوري قبرس نگاه به روابط دوستانه داشته است. سامانه اس-300 تهديدي براي روسيه نيست و نمي‌تواند عليه اين كشور كار كند، چراكه از سيستم شناسايي دوست و دشمن برخوردار است.
ماريا زاخارووا، سخنگوي وزارت خارجه روسيه در مواضع تندتري مدعي شد: «ما برنامه‌هاي تحريك‌آميز يونان براي تامين اس-۳۰۰ و ساير سامانه‌هاي دفاع هوايي روسيه به رژيم كي‌يف را دشمني علني با روسيه مي‌دانيم. اين نقض آشكار مفاد توافقنامه‌هاي بين دولتي روسيه و يونان در مورد همكاري‌هاي نظامي-فني ۳۰ اكتبر ۱۹۹۵ و نقض توافق عرضه محصولات نظامي در ۳ دسامبر ۲۰۱۳ است كه به‌طور واضح يونان را از صادرات مجدد ادوات نظامي (كه روسيه دراختيارش قرار داده) براي طرف ثالث بدون رضايت روسيه منع مي‌كند.»
به دنبال تهديدات روسيه، سخنگوي دولت يونان در يك عقب‌نشيني معناداري اعلام داشت جايگزين كردن سامانه اس-300 در دستور كار دولت قرار ندارد و دولت در مورد جايگزين كردن سامانه‌هايي كه مورد تضعيف قابليت دفاعي كشور شود، بحث نمي‌كند. در حال حاضر چنين موضوعي روي ميز نيست. هرگونه اقدام براي جايگزين كردن تسليحات يونان، مشروط به دسترسي به تسليحات موثرتر و مدرن‌تر است. دولت هرگز دست به اقدامي نخواهد زد كه موجب تضعيف قابليت دفاعي ميهن شود.
همزمان با زمزمه تحويل سامانه دفاع موشكي پاتريوت ساخت امريكا به اوكراين براي مقابله با موج حملات موشكي و پهپادي روسيه، كارشناسان نظامي نسبت به استقرار اين سامانه گران‌قيمت هشدار داده‌اند. كارشناسان بر اين باورند كه بسياري از جزييات مربوط به برنامه بلندمدت آموزش، تجهيز و نگهداري يك آتشبار پاتريوت به اوكراين هنوز مشخص نيست، ازجمله اينكه چه تعداد پرتابگر به اوكراين ارسال خواهد شد يا چه نوع رهگيرهايي مي‌توانند تحويل داده شوند.
بسياري تحليلگران معتقدند يونان آشكارا و پنهان به اوكراين كمك كرده است. اخيرا كنستانتينوس چاتزي ميخيل، رييس اداره بندر الكساندروپوليس در شبكه اجتماعي خود نوشت: امريكا تنها در ماه دسامبر، 19 قطار با تجهيزات نظامي را از طريق بندر الكساندروپوليس يونان به اروپا ارسال كرده است. آخرين عمليات محموله تجهيزات نظامي به اروپا در سال جاري به پايان مي‌رسد، زيرا آخرين قطاري كه ما از بندر فرستاده‌ايم عازم شمال غربي لهستان مي‌شود. بندرالكساندروپوليس و راه‌آهن آن براي شمال و شرق اروپا از اهميت استراتژيك برخوردار است. در اكتبر 2021، امريكا با دريافت چندين پايگاه نظامي جديد، ازجمله بندر الكساندروپوليس و يك اردوگاه نظامي در كنار آن، قرارداد دفاعي جديدي با يونان امضا كرد. اكنون از اين بندر براي انتقال مقادير زيادي تجهيزات نظامي غربي استفاده مي‌شود. يونان تاييد مي‌كند كه پايگاه نظامي امريكا در الكساندروپوليس مي‌تواند براي انتقال نيروها به اروپاي شرقي و اوكراين استفاده شود.
از آغاز جنگ در اواكرين محافظه‌كاران يونان برخلاف ديدگاه افكار عمومي مردم، ضمن همصدايي با امريكا و ساير كشورهاي اروپايي از سياست‌هاي روسيه در اوكراين انتقاد مي‌كنند. اين كشور قرار است به زودي يك وام 48 ميليون دلاري در اختيار اوكراين قرار دهد. اين تصميم براي اختصاص كمك مالي به اوكراين به امضاي معاون وزير دارايي يونان و به تاييديه اتحاديه اروپا براي كمك‌هاي مالي كلان اقتصادي به اوكراين به شكل وام به مبلغ يك ميليارد و پنج ميليارد يورو در‌نظر گرفته شده است. در ۱۰ دسامبر، شوراي اتحاديه اروپا بسته‌اي را تصويب كرد كه به اين اتحاديه اجازه مي‌دهد تا ۱۸،۹ ميليارد دلار حمايت اعتباري در سال ۲۰۲۳ به اوكراين ارايه كند. وام‌هاي اتحاديه اروپا به كي‌يف يك مهلت ۱۰ ساله با ضمانت‌هاي ارايه شده توسط اين اتحاديه خواهد داشت كه توسط كشورهاي عضو اتحاديه اروپا يا بودجه اتحاديه تامين مي‌شود.