كابينه‌اي زنانه براي نجات اقتصاد، اقليت‌ها و محيط‌زيست

محمدحسين لطف‌الهي

لولا اوناسيو داسيلوا، رييس‌جمهور منتخب برزيل روز پنجشنبه با انتخاب مارينا سيلوا - يك فعال محيط زيست و كسي كه سال‌ها براي حفظ جنگل آمازون جنگيده است - به عنوان وزير بعدي محيط زيست نشان داد كه براي دولت آينده برزيل مقابله با جنگل‌زدايي و حفظ منابع طبيعي نسبت به منافع صنايع مرتبط با كشاورزي در اولويت خواهد بود.

براي هواداران محيط زيست، روز پنجشنبه 30 دسامبر يك روز خوب بود؛ روزي كه آنها اطمينان يافتند دولت برزيل عزم خود را براي حفظ شُش‌هاي كره زمين يعني جنگل‌هاي آمازون جزم كرده و لولا ايناسيو داسيلوا قصد دارد به وعده‌هاي خود در آخرين كنفرانس آب و هوايي سازمان ملل متحد عمل كند.
لولا با حضور در كنفرانس آب‌وهوايي سازمان ملل متحد در مصر (COP27) وعده داد تا سال 2030 ميلادي جنگل‌زدايي از آمازون به عنوان يكي از كليدي‌ترين موضوعات براي مقابله با تغييرات اقليمي پايان يابد. او گفته بود «در صورتي كه از آمازون مراقبت نشود، هيچ امنيت اقليمي براي ما باقي نخواهد ماند.»
مارينا سيلوا، وزير محيط زيست دولت آينده برزيل كه روز يكم ژانويه مراسم تحليف و آغاز به كار آن برگزار خواهد شد عصر روز پنجشنبه در گفت‌وگو با تلويزيون گلوبو اعلام كرد اسم وزارتخانه تحت مديريت او به وزارت محيط زيست و تغييرات اقليمي تغيير پيدا خواهد كرد.
مارينا سيلوا در بيشتر سال‌هاي رياست‌جمهوري لولا داسيلوا وزير محيط‌زيست برزيل بود و بسياري از صنايع و تجارت‌هاي مرتبط با كشاورزي دل خوشي از او ندارند.
به گزارش آسوشيتدپرس، مارينا داسيلوا در منطقه آمازون به دنيا آمده و در نوجواني به شغل‌هاي سخت مشغول بوده است. او از زمان انتصاب به عنوان وزير محيط زيست كوشيد تا با ايجاد ده‌ها منطقه حفاظت‌شده و سياست‌گذاري براي جلوگيري از جنگل‌زدايي با گروه‌هاي بزرگ مافيايي كه با برچيدن درختان و صادرات چوب سود كسب مي‌كردند مبارزه كند. نظارت ماهواره‌اي و هوايي بر جنگل‌ها در دوره وزارت او به تصويب رسيد. تلاش‌ها و گفت‌وگوهاي او در عرصه بين‌المللي نيز سبب شد اقدامات زيادي براي مقابله با جنگل‌زدايي صورت گيرد و كشورهاي ديگر به ويژه نروژ منابع مالي زيادي را براي مقابله با جنگل‌زدايي سرمايه‌گذاري كنند. 
در سال 2008 اختلافات ميان لولا و مارينا سيلوا بر سر موضوع مطالبات كشاورزان به اوج رسيد و مارينا سيلوا در اين سال از دولت استعفا داد. كارشناسان سياسي در برزيل مي‌گويند به نظر مي‌رسد كه لولا توانسته مارينا سيلوا را قانع كند كه در دولت آينده برنامه‌هاي او در حوزه محيط زيست و مقابله با تغييرات اقليمي در اولويت هيات دولت خواهد بود. مارينا سيلوا چندي قبل به خبرنگاران گفته بود «برزيل دوباره در قامت يك قهرمان در مسير مقابله با تغييرات اقليمي ظاهر خواهد شد.»
 اين انتصاب يك تغيير مسير جدي در مقايسه با دولت قبل به حساب مي‌آيد. ژايير بولسانارو رييس‌جمهور قبلي برزيل در تمام طول دوره حاكميت خود تلاش داشت تا استفاده تجاري از آمازون بيشتر شود و شكوفايي اقتصادي ناشي از آن، زمينه‌اي را براي جلب آراي راي‌دهندگان برزيلي فراهم كند. وزير محيط زيست دولت قبل پس از آنكه مشخص شد پليس برزيل به تحقيق در خصوص نقش او در حمايت از قاچاقچيان چوب مشغول است، استعفا داده بود. در دوره رياست‌جمهوري بولسانارو، جنگل‌زدايي در برزيل در سال 2021 به بالاترين سطح خود طي 15 سال گذشته رسيد.
تحليلگران سياسي در برزيل پيش‌بيني مي‌كنند سياست‌هاي دولت لولا در حوزه محيط زيست و مقابله با تغييرات اقليمي با مخالفت‌هايي از درون مجلس نمايندگان و مجلس سنا روبرو شود. 
دولت لولا و مساله بوميان برزيل
انتصاب‌هاي قابل توجه و جنجالي لولا ايناسيو داسيلوا به وزارت محيط زيست محدود نمي‌شود. لولا يك بومي برزيل به نام سونيا گواخاخارا را به عنوان اولين وزير امور بوميان در برزيل منصوب كرده تا به جامعه بوميان برزيل نشان دهد در دولت آينده صداي آنها شنيده مي‌شود و نگراني‌هاي آنان نگراني‌هاي دولت برزيل خواهد بود.
سونيا گواخاخارا پيشتر از سوي مجله تايم به عنوان يكي از صد فرد تاثيرگذار در جهان شناخته شده است.
وبسايت برايت وايبز مي‌نويسد: «تأسيس اين وزارتخانه و انتصاب يك بومي براي تصدي رياست آن يك گام بزرگ در راستاي مراقبت از حقوق بوميان در برزيل و توجه به خواسته‌هاي آنها محسوب مي‌شود.» به نوشته اين وبسايت، اين وزارتخانه مسوول هماهنگي سياست‌ها و برنامه‌هاي مربوط به توسعه و حمايت از حقوق مردم بومي از جمله توسعه فرهنگي، اجتماعي و اقتصادي آنها خواهد بود.
نزديك‌تر شدن به ميانه‌روي در اقتصاد
انتصاب مهم ديگر كابينه لولا، انتصاب سناتور سيمونه تِبِت به عنوان وزير برنامه و بودجه بود. سيمونه تِبِت نقش بسيار مهمي در كارزار انتخاباتي لولا داسيلوا داشت و كمك كرد تا رأي‌دهندگان مستقل كه از سياست‌هاي اقتصادي چپ‌گرايانه دولت پيشين لولا ناراضي بودند به او اعتماد كنند.
رويترز مي‌نويسد: «سيمونه تِبِت پس از ناكامي در كارزار انتخاباتي خود تصميم گرفت به جاي بولسانارو از لولا داسيلوا حمايت كند. او را همچنين مي‌توان از عوامل اصلي پيروزي لولا در دور دوم انتخابات رياست‌جمهوري دانست جايي كه رأي‌دهندگان ميانه‌رو به كمك او پذيرفتند تا به لولا اعتماد كنند.»
او به دليل حمايت از اصلاحات اقتصادي كه كنگره به تصويب رسانده مورد تأييد بيشتر چهره‌هاي اقتصادي مطرح در كنگره و سناست.
حزب كارگران اكثريت كابينه را ندارد
در يك چرخش آشكار نسبت به سياست‌هاي دوره قبلي رياست‌جمهوري خود لولا داسيلوا در اين دوره با انتصاب وزراي جديد نشان داد كه قصد ندارد اكثريت كابينه را با اعضاي حزب متبوع خود يعني حزب كارگران برزيل تشكيل دهد. بر اساس برآوردها تقريبا يك سوم كابينه را اعضاي حزب كارگران برزيل تشكيل مي‌دهند و لولا كوشيده است با شركت دادن ديگر احزاب در تشكيل كابينه، حمايت كنگره را تضمين كرده و ائتلاف خود را بزرگ‌تر كند.
رويترز نوشته است حزب راستگراي اتحاديه برزيل، حزب سوسيال دموكرات (PSD) و جنبش دموكراتيك تِبِت هر كدام سه كرسي در كابينه لولا داسيلوا دارند.
از سوي ديگر، از مجموع 16 وزير معرفي شده از سوي لولا داسيلوا در روز پنجشنبه، 11 نفر زن بودند كه نشان‌دهنده توجه ويژه لولا به زنان متخصص براي پيشبرد بهتر امور در دولت آينده است. اين براي اولين‌بار در تاريخ برزيل است كه در كابينه‌اي ۱۱ وزير زن حضور دارند.
كابينه آينده برزيل در كل ۳۷ وزير دارد كه نسبت به دولت كنوني برزيل به رياست‌جمهوري ژايير بولسونارو با ۲۳ وزير، گسترده‌تر شده است.

لولا، خستگي ناپذير و الهام بخش

لولا ايناسيو داسيلوا سياستمدار كاريزماتيك برزيلي كه توانست روح تازه‌اي به جريان چپ در اين كشور بدمد، متولد شهر پرنامبوكو واقع در شمال شرقي برزيل است. پدر و مادر او هر دو كشاورز بودند و از عهده هزينه‌هاي 8 فرزند خود برنمي‌آمدند. آنها به همين دليل زماني كه لولا 7 ساله بود ابتدا به شهر سانتوس در ايالت سائوپائولو و سپس به مركز اين ايالت شهر سائوپائولو نقل مكان كردند. لولا در 17 سالگي مدرسه را رها كرد و براي كار در يك كارگاه توليد كفش مشغول به كار شد. او در همان سال انگشت كوچك دست چپ خود را طي حادثه‌اي كه در كارگاه رخ داد از دست داد.لولا داسيلوا در اوايل بيست سالگي فعاليت‌هاي صنفي خود را آغاز كرد. در 23 سالگي ازدواج كرد و دو سال بعد همسر اول خود را به دليل ابتلا به بيماري هپاتيت از دست داد. او كه در آن زمان يكي فعالان مطرح اتحاديه‌هاي كارگري در برزيل به شمار مي‌رفت، خيلي زود توانست پيشرفت كند و در سال 1975 و در سي‌سالگي رييس اتحاديه قدرتمند كارگران صنعت فلز در برزيل شود. لولا در جايگاه رييس اتحاديه كارگري، چندين اعتصاب موثر و سراسري ترتيب داد و دولت ديكتاتوري وقت برزيل را به چالش كشيد. اقدامات لولا باعث شد كه او به نمادي از دموكراسي‌خواهي و رهبر جنبش كارگري در برزيل تبديل شود.در سال 1980 لولا و گروهي از كارگران، روشنفكران و هنرمندان، حزب «كارگران» را به عنوان يك حزب چپ متكثر كه اتحاديه‌هاي كارگري، روشنفكران، هنرمندان و بسياري ديگر از اقشار جامعه را در بر مي‌گرفت، تاسيس كردند. او پيش از پيروزي در انتخابات سال 2002 سه بار براي رسيدن به مقام رياست‌جمهوري نامزد شد اما در كسب آراي عمومي موفق نبود. پس از پيروزي لولا در انتخابات 2002 و آغاز به كار دولت او در سال 2003، اقتصاد برزيل رشد قابل توجهي را تجربه كرد و از دوره لولا كه تا سال 2011 به طول انجاميد به عنوان دوره‌اي كه ميليون‌ها نفر از فقر و گرسنگي نجات يافتند، ياد مي‌شود.لولا تجربه زندان را هم دارد. او در سال‌هاي 2018 و 2019 ميلادي به اتهام فساد زنداني شد، اما دادگاه عالي برزيل اين پرونده را باطل و دستور آزادي او را صادر كرد. لولاپيش‌تر در سال 1980 نيز با به راه انداختن يك اعتصاب سراسري عليه دولت وقت باعث شده بود، بازداشت شود و 30 روز را در زندان بگذراند. او در دهه گذشته به سرطان هم مبتلا شد اما توانست دوره درمان را با موفقيت طي كند.