دو اقدام فوري ديپلماتيك
براي خروج از بحران
ضروري است جمهوري اسلامي ايران بدون فوت وقت موضوع برجام را به سرانجام برساند
علي اكبر فرازي
مجموعه سياست خارجي و روابط بين‌الملل جمهوري اسلامي ايران در شرايط بسيار حساسي قرار گرفته است. به نظر مي‌رسد كه مجموعه غرب و امريكا، روز به روز سياست‌هاي سختگيرانه‌تري را در قبال ايران اعمال مي‌كنند. غرب براي تامين منافع خود و اهداف پيش‌بيني شده در سياست خارجي‌اش، كاملا جدي است و بر اساس برنامه از پيش تعيين شده‌اي پيش مي‌رود. در حال حاضر وضعيت ايران در صحنه بين‌الملل بسيار خطير است و اگر با كم‌كاري و تساهل با آن برخورد كنيم، مطمئنا در آينده نزديك، زيان‌هاي بسياري دامنگير كشور خواهد شد. ضرورت دارد كه اين واقعيت با صداي رسا به دست‌اندركاران سياست خارجي هشدار داده‌شود، تا دستگاه ديپلماسي تحرك جدي و همه‌جانبه در پيش گيرد تا از اتفاق‌هاي سوء آينده جلوگيري كنند.
جمهوري اسلامي ايران هيچگاه در اين سطح گسترده چه بين دولت‌ها، چه حتي در افكار عمومي غرب و سازمان‌هاي بين‌المللي و چندجانبه مورد هجمه قرار نگرفته‌بود. بنابراين لازم است در اين رابطه به فوريت دو مقوله مهم در دستور كار دستگاه سياست خارجي كشور قرار گيرد و نسبت به انجام اين دو اقدام سريعا و با قيد فوريت اقدام شود.
نخستين اقدام مهم، احياي برجام است. در شرايط فعلي ضروري است جمهوري اسلامي ايران بدون فوت وقت موضوع برجام را به سرانجام برساند. براي به سرانجام رساندن برجام بايد دو كار اساسي انجام شود. يكم انتخاب يك تيم قوي، كاردان، كاربلد و متخصص كه براي مذاكرات برجامي داراي اختيارات كامل باشند. مذاكرات برجامي نياز به تيمي دارد كه به «به فرجام رساندن برجام» اعتقاد راسخ داشته‌باشد. طبيعا كساني كه معتقدند «برجام زيان است» و «برجام جز خسران براي كشور نتيجه‌اي در بر ندارد»، نمي‌توانند گفت‌وگوكننده و طرف مشورت خوبي براي احياي برجام باشند. بنابراين بايد تيمي قوي، متخصص و كاردان، از وزارت خارجه كه كارشناسان مجربي دارد و چه از ساير نهادهايي كه مي‌توانند كمك كنند، به فوريت تشكيل شود تا كار احياي برجام را به سرانجام برساند. هرگونه تاخير در اجرايي كردن برجام و هرگونه تاخير در تعيين تكليف ما در كارگروه ويژه اقدام مالي (FATF) زيان‌هاي غيرقابل جبراني در پي خواهد داشت كه روز به روز تاخير در انجام اين اقدامات، آثار خود را تاكنون نشان داده است. طرف‌هاي غربي در جهات مختلف متفق و متحد شده‌اند تا جمهوري اسلامي ايران را درگير پرونده‌هاي بين‌المللي ديگري كنند كه بيرون آمدن از اين پرونده‌ها به مراتب كار سخت‌تري از احياي برجام خواهد بود. در نتيجه توصيه، پيشنهاد و هشدار من به مسوولان محترم اين است كه هر چه سريع‌تر، قبل از اينكه خيلي دير شود، احياي برجام را جدي بگيرند. زمان به اندازه كافي گذشته است و گذشت زمان ثابت كرده است كساني كه مي‌گفتند، برجام بي‌خاصيت و قطعنامه‌ها كاغذ‌پاره است، بيهوده مي‌گفتند و مشخص شده است كه بيهوده‌گويي‌هاي اين افراد چه زيان‌هايي به كشور وارد كرده است. الآن هم غربي‌ها درصدد تهيه «كاغذپاره‌هاي» ديگري هستند كه به موقع آثار خود را نشان خواهد داد. بنابراين ما نبايد اجازه بدهيم كار به آن مرحله برسد.
مساله دوم كه بايد فورا در دستور كار دستگاه سياست خارجي قرار گيرد، مساله جنگ اوكراين و تلاش براي شريك‌سازي جمهوري اسلامي ايران در اين جنگ چه از سوي غرب و چه از سوي روسيه است. جالب اينجاست كه با همه اختلافاتي كه روس‌ها و غرب با هم دارند، در جنگ اوكراين در يك مساله اشتراك‌نظر دارند و آن هم اين است كه نشان بدهند ايران در كنار روسيه ايستاده و شريك اين جنگ است. اين كار را هم روس‌ها انجام مي‌دهند و هم غربي‌ها. تبعات خطرناك اين رويكرد، قطعنامه‌هاي خطرناكي خواهد بود كه بعدها دامن ما را به لحاظ امنيتي و اقتصادي خواهد گرفت. در نتيجه بايد هر چه زودتر وضعيت بي‌طرفي ايران در جنگ اوكراين تثبيت شود و عملا اثبات شود كه ما در جنگ اوكراين يك طرف
جنگ نيستيم. اينكه ما با هر كشوري در جهان رابطه دوستانه تعريف‌شده‌اي داشته‌باشيم، نافي اين موضوع نيست كه از هيچ كشور در تجاوز نظامي عليه يك كشور مستقل ديگر حمايت نظامي نكنيم. دستگاه ديپلماسي ما بايد درك كند كه ما مي‌توانيم هم با غرب و دولت‌هاي غربي و هم با روسيه و چين، رابطه متعادل و متوازني داشته‌باشد. بنابراين بايد مراقب باشيم كه روس‌ها ما را در كنار خودشان شريك جنگ معرفي نكنند. مانند مورد نخست، فوريت اين موضع‌گيري و اقدام هم مورد تاكيد است.
زمان به سرعت در حال گذشتن است و هجمه‌ها به جمهوري اسلامي ايران در حال تشديد است و دولت‌هاي غربي افكار عمومي را در كشورهاي خودشان آماده مي‌كنند. اين شرايط نشانه بسيار بدي است. ما بايد هشيار باشيم و اجازه ندهيم افكار عمومي غرب عليه ما بسيج شود.
سفير پيشين ايران در روماني و مجارستان