اولين ايراني داراي مدرك مديريت اجرايي فيفا:
در فوتبال ايران تخصص مهم نيست، رابطه مهم است!
علي ولي‌اللهي
يك ايراني براي نخستين‌بار موفق شد مدرك دوره مديريت اجرايي فيفا را به دست آورد. حميدرضا مهرعلي، رييس سابق فدراسيون اتومبيلراني كه در ابتداي حضور شهاب‌الدين عزيزي خادم روي صندلي رياست فدراسيون فوتبال به عنوان نايب‌رييس او معرفي شده بود اما بعد از مدتي كنار رفت، اخيرا موفق شده دوره مديريت اجرايي فيفا را پشت سر بگذارد. مهرعلي در اين رابطه به «اعتماد» گفت: «فيفا يك سال و نيم پيش دوره‌اي را شروع كرد. اول هم از آسيا آن را اجرايي كرد. دوره مديريت اجرايي فيفا يا executive programme. اين دوره‌ها معمولا به صورت حضوري برگزار مي‌شود. شروع دوره در اواسط كرونا بود براي همين اين دوره به صورت تركيبي آنلاين و حضوري برگزار شد. از هر فدراسيون عضوي در آسيا تقاضا كردند داوطلبان رزومه ارسال كنند براي تايين صلاحيت‌ها و استانداردهاي مورد نظر فيفا. بعد از بررسي رزومه‌ها براساس جايگاه، تحصيلات و زبان و رزومه طرف اعلام مي‌كردند اين فرد صلاحيت دارد براي ثبت‌نام. در دوره رياست آقاي عزيزي خادم مرا معرفي كردند و بعد از چند وقت آنها ايميل زدند و گفتند ايشان صلاحيت شركت در اين دوره را دارد. بعد از آن به صورت مستقيم با بنده تماس گرفتند و يك نرم‌افزار آموزشي خيلي توانمندي در اختيار من قرار دادند و كلاس‌ها به صورت آنلاين شروع شد. هفته‌اي دو روز كلاس بود. تمام منابع آموزشي را آنجا بارگذاري كردند و اساتيد كلاس برگزار كردند. دو سوم دوره به صورت آنلاين برگزار شد و دو دوره حضوري هم داشت. يك دوره در دوبي در تابستان 1401 كه همه را با هزينه خودشان دعوت كردند. دوره بعدي حضوري كه فاينال كورس بود به همراه امتحان و دادن مدرك در سنگاپور برگزار شد. قبل از مرحله پاياني هر كس بايد در يكي از حوزه‌هايي كه خودشان مشخص كرده بودند يك پايان‌نامه مي‌داد. بعد از اينكه تاييد مي‌كردند شخص به دوره نهايي راه پيدا مي‌كرد. آنجا هم يك هفته كلاس بود و ديگر مدرك طي مراسمي اهدا مي‌كردند.»
او در پاسخ به اين سوال كه چه سرفصل‌هايي در اين دوره مورد بررسي قرار گرفت، گفت: «سرفصل‌ها مديريتي بود. بحث اساسنامه و قوانين فيفا، برنامه‌ريزي و پلنينگ، تصميم‌گيري و تصميم‌سازي، ارتباطات و مديريت بحران، ايونت و مگا ايونت مثل مسابقات جام جهاني و قاره‌اي. به لحاظ علمي و مديريتي همه مباحث در آن تدريس شد. منابع روز دنيا به اضافه اساتيد حرفه‌اي و فني وجود داشت. مهمان‌هايي در كلاس مي‌آوردند كه اينها وظايف سنگيني در فيفا داشتند و آنها از تجربيات‌شان مي‌گفتند. مطالب و منابع واقعا به روز و حرفه‌اي بود.» مهرعلي افزود: «بيشتر بحث مديريتي بود كه با اسپرت و مخصوصا فوتبال تركيب شده. من مدرك دانشگاهي‌ام مديريت است و تدريس مي‌كنم بنابراين مباحث را مي‌دانستم. ولي خب نگاه ورزشي و فوتبالي‌اش جذاب بود.»
مهرعلي در مورد موضع پايان‌نامه‌اش اظهار داشت: «پايان‌نامه‌اي كه دادم در مورد ثبات مديريت در فوتبال ايران بود. اطلاعات و آماري كه ارايه كردم جالب بود. سرفصل‌هايي در مورد عدم ثبات مديريت فوتبال باشگاهي و فدراسيون را شامل مي‌شد. مسائلي كه در مقايسه با ساير كشورهاي عضو فيفا از يك طرف وحشتناك و باعث تاسف است و از طرف ديگر نشان‌دهنده چرايي وضعيت فوتبال فعلي است. آن پايان‌نامه الان در فيفا هست. اين پايان‌نامه ارايه شد و مدركش را با امضاي خود جاني اينفانتينو به من دادند. از قطر، عربستان، ژاپن، امارات و همه كشورهاي مطرح در اين دوره حضور داشتند. يك عده شش، هفت نفره هم نتوانستند دوره را تمام كنند و رد شدند.»
نايب‌رييس سابق فدراسيون فوتبال در واكنش به اين سوال كه آيا قرار است بر اساس مدركي كه گرفته همكاري خاصي با فدراسيون داشته باشد يا خير پاسخ داد: «نكته مهم اين است كه در سيستم مديريت ورزشي فوتبال ايران اينكه چه مدركي در چه سطحي داشته باشيد، مهم نيست. اينكه با چه كسي ارتباط داري و تا چه مي‌تواني در چارچوب ذهني مديران قرار بگيري، مهم است. خود فدراسيون بين‌المللي مي‌داند چه كسي رفت اين دوره را گذراند و مدرك گرفت. همان‌جا نماينده فيفا آمدند و تشكر كردند. ارتباطات خوبي شكل گرفت. اكثر كساني كه آمده بودند پوزيشن مهمي در فوتبال داشتند. پايين‌ترين پوزيشن بعضي از شركت‌كننده‌ها مدير دپارتمان بين‌الملل بود. از امارات مثلا دبيركل فدراسيون‌شان آمده بود. از كره هم دبيركل بود. برخي نايب‌رييس فرستاده بودند و حتي برخي كشورهاي كوچك‌تر خود رييس فدراسيون آمده بود. يعني سطح آدم‌هايي كه حضور داشتند بالا بود. ارتباطاتي كه در آن كلاس شكل گرفت، مي‌تواند خيلي مفيد باشد.» او تصريح كرد: «از فدراسيون خودمان يك نفر هم با من تماس نگرفت كه بپرسد آقا شما اين دوره را رفتي؟ چطور بود؟ اصلا حالت خوب است؟ يا بگويد گزارش بده به ما يا اگر كمكي از دستت بر مي‌آيد همكاري صورت بگيرد. دعوت كنند فارغ از اينكه ما بپذيريم يا نه؟»
از مهرعلي سوال كرديم آيا خودش علاقه‌اي به همكاري با فدراسيون دارد؟ «آدم اگر بتواند براي كشورش و فوتبال به عنوان سازماني كه اين همه جوان علاقه‌مند را در برمي‌گيرد كمك بدهد چرا نكند؟ ولي وقتي تمايلي وجود ندارد و شايسته‌سالاري نيست چه مي‌توان گفت؟ سطح آدم‌هايي كه امروز در فدراسيون در سطح كارشناسي مشغول به كار هستند، مشخص است ديگر. سطح مديريت مشخص است. الان وضعيت به شكلي است كه چه كسي با ماست و چه كسي با ما نيست! آخرش هم مي‌شود همين خروجي‌هايي كه مي‌بينيد. خروجي‌هايي كه نشان مي‌دهد ما در مسير توسعه نيستيم. باري به هر جهت است. اينكه امروز را بگذرانيم، ليگ برگزار شود، تيم ملي بازي‌اش را بكند خوب است. اينكه زنان باشند يا نباشند، جوانان دير و زود شود و اين چيزها ديگر نه.» او ادامه داد: «بعد از اتمام دوره در يكي، دو ايونت بزرگ برگزار شده از من دعوت كردند كه شركت كنم ولي من شركت نكردم. دعوت‌شان به اين منظور بود كه فردي كه اين مدرك را دارد برود در ايونت‌ها كمك بكند. ولي وضعيتي كه هست و سيستم ساختار مديريتي فدراسيون مشخص است و خودشان هم مي‌دانند.»
رييس سابق فدراسيون اتومبيلراني در پاسخ به اين سوال كه از اين دانش در چه بخش‌هايي مي‌شود استفاده كرد توضيح داد: «قابليت استفاده‌اش خيلي جاها است. به هر حال الان كه فدراسيون در حال كار است و با نهادهاي بين‌المللي ارتباط دارد به كار مي‌آيد. براي يك سري پوزيشن‌هايي كه در اي‌اف‌سي هست، براي پوزيشن‌هاي فيفا كه مي‌گويند آدم معرفي كنيد، مي‌توانند از كسي كه اين مدرك و علم را دارد استفاده كنند. اينها يك آدم ايكس كه حتي مدرك دانشگاهي هم ندارد ولي با خودشان هست را حاضرند معرفي كنند ولي اينكه طرف چه كار مي‌خواهد بكند يا چه كارايي دارد براي‌شان مهم نيست.»
مهرعلي در مورد فاصله ساختار مديريتي فوتبال ما با آسيا اظهار داشت: «براي ارزيابي يك سيستم راه‌هاي مختلفي هست. يكي اينكه خروجي را ببينيم. ممكن است برخي هم پروسه را بررسي كنند ولي بهترين راه بررسي خروجي است. خروجي ما هم مشخص است. جام جهاني رفتيم. شما از برگزاري تا ذي‌نفع‌ها، اعزام خبرنگارها و تماشاچيان و سازماندهي هواداران و ... را بينيد. با اينها چطور برخورد شد؟ خبرها را داريد كه در جام جهاني چه اتفاقاتي افتاد. اينكه فدراسيون چطور رفت و چه افرادي اعزام شدند و خبرنگارها چه كساني بودند؟ اين يك شاخص است. اين حاشيه‌ها هم يك شاخص ديگر. يا بحث‌هاي مديريتي در فوتبال كه بخش بزرگي از آن به ايونت‌ها مربوط است. يك ايونت در مشهد برگزار شد و شما ديديد چه اتفاقاتي افتاد. فدراسيون هنوز هم نتوانسته جواب فيفا را بدهد. اگر چهار نفر كه تجربه و علم را داشتند اين كار را درست انجام مي‌دادند كار به اينجا نمي‌رسيد كه با اسپري به صورت تماشاچيان بزنند. هيچ‌كس هم پاسخگو نباشد. الان ببينيد هيات فوتبال مي‌اندازد گردن فلان نهاد و هيات‌رييسه مي‌گويد تقصير فلاني است.» مهرعلي گفت: «در ساختار فدراسيون 50 تا مشكل وجود دارد. ساختار مريض است و جواب نمي‌دهد. بحث‌هاي اساسنامه‌اي داريم كه بايد اصلاح شود. خروجي نشان مي‌دهد كه سيستم مديريت ما ضعيف است. يكي از بحث‌هاي مهمي كه مطرح شد و يك ماه و نيم را به خودش اختصاص داد بحث‌هاي اقتصادي فوتبال بود. چند تا case study هم دادند از كشورهايي كه تا چند سال پيش چقدر درآمد داشتند و امروز از چه راه‌هايي درآمدزايي كردند. اتفاق خارق‌العاده‌اي نيست. همه دنيا انجام مي‌دهند و ما هم مي‌توانيم انجام دهيم. ما فقط دنبال اسپانسريم كه بيايد يك تبليغ دور زمين به او بدهيم و تبليغ پيراهن بگيريم. همين و بس. ولي راه‌هاي مختلفي وجود دارد كه آنجا تدريس شد. نمونه‌هاي عملي‌اش را نشان دادند. ولي خب در ايران كو اين چيزها؟ حتي ما خبرش را هم نمي‌شنويم كه بگويند يك برنامه آغاز شده و دو سال ديگر جواب مي‌دهد. حداقل وعده بدهند ما چند سال ديگر اين 10 منبع درآمد پايدار را براي فدراسيون داريم؛ آن هم نمي‌بينيم.»