وقتي ماشين چاپ پول روشن است
حسين ايزدي
با توجه به اينكه شرايط اين روزهاي كشور بيشتر متاثر از عوامل سياسي است تا اقتصادي بايد گفت بورس هم اين روزها با بحران شديدي روبرو شده است. استراتژي امروز بورس بيشتر بحث‌هاي مربوط به اشخاص حقوقي است كه بايد توانايي مديريت بر اين بازار را داشته باشند و سازمان بورس هم بتواند اين موضوع را مديريت كند. در دنيا در شرايط بسيار حاد معمولا بورس‌ها را تعطيل مي‌كنند مانند واقعه‌اي كه در 11 سپتامبر 2001 رخ داد، اما اينكه بخواهيم در شرايط حاضر نسخه‌اي براي سرمايه‌گذاران بپيچيم واقعا سخت است. شايد افرادي كه سرمايه‌هاي بالايي در بورس دارند تحمل اين ريزش‌هاي اخير را داشته باشند اما نمي‌توان انتظار آن را داشت كه افراد با سرمايه‌هاي اندك نيز در اين شرايط تحمل اين ريزش‌ها را داشته باشند، بسياري از افراد هم هستند كه سرمايه‌هاي‌شان در يك سال و نيم اخير آسيب ديده لذا شايد منطقي باشد كه تنها بتوان آنها را به انتظار براي روزهاي بهتر نويد داد. اصولا در بازار سرمايه دو دسته ريسك وجود دارد ريسك‌هاي سيستماتيك و ريسك‌هاي غيرسيستماتيك كه ريسك‌هاي سيستماتيك بيشتر شامل ريسك‌هاي كلي مي‌شوند كه بر كل بازار تاثيرگذار هستند و تنها مختص صنعت و سهام خاصي هم نيستند مانند نرخ ارز و عوامل سياسي، مراودات كشور و حجم سرمايه‌گذاري‌ها و نرخ تورم و نرخ بهره بانكي. اما در مورد ريسك‌هاي غيرسيستماتيك شرايط صنعت و شركت‌ها نيز تاثيرگذار هستند اما امروز آنچه كه در كشور و در مجموع اقتصاد و بازار سرمايه كه جزيي از اين اقتصاد است رخ داده مربوط به عوامل سياسي مي‌شود.
آنچه باعث افت‌هاي مكرر شاخص‌هاي بورس طي هفته‌هاي اخير شده عوامل سياسي و ناامني‌هاي اقتصادي بوده است در اقتصاد ايران كه به نوعي اقتصادي بسته به شمار مي‌رود دولت روي قيمت‌ها دخالت دارد. در ايران، خودرو هم نوعي كالاي سرمايه‌اي به شمار مي‌رود و مانند بورس و بازار سرمايه و ارز مردم سرمايه‌هاي خود را صرف خريد خودرو هم مي‌كنند و طبعا مانند بسياري از اجناس ديگري كه در كشور وجود دارد و دولت خود را موظف كرده تا آنها را قيمت‌گذاري كند به بازار خودرو هم ورود كرده و خواستار كنترل تقاضاي اين بازار در بورس كالا شده است. در اقتصادهاي باز دولت‌ها اصلا به موضوع قيمت‌گذاري كالاها وارد نمي‌شوند و تنها در شرايط بحراني ممكن است به اين موضوع وارد شوند. البته تمامي اين موارد براي كنترل تقاضا بود اما در اقتصادي كه حجم بزرگي از پول در آن در جريان است و دولت هم به عناوين مختلف دست در جيب مردم كرده و ماشين‌هاي چاپ پول را فعال كرده است طبعا اين حجم از نقدينگي ممكن است به هر بخشي سرازير شود بازار خودرو يا بازار طلا و ارز و اينها همه به دليل عدم امنيتي است كه از بازار سرمايه گرفته شده است.