خوي در وضعيت قرمز
گفت‌وگوي «اعتماد» با برخي دهياران روستاهاي اطراف خوي و همسر يكي از كشته‌شدگان زمين‌لرزه
بهاره شبانكارئيان
«ستار قلي‌زاده» يكي از كشته‌شدگان زلزله ۸ بهمن‌ماه شهرستان خوي است. همسر او درحالي كه صدايش گرفته و به سختي شنيده مي‌شود به من مي‌گويد: «شوهرم ۳۷ سال داشت. وقتي زلزله آمد من و دو فرزندم فرار كرديم. ستار داشت پشت سر ما از حياط خارج مي‌شد كه يك دفعه فرياد زد كمرم! ديوار حياط روي بدنش آوار شده بود. سريع او را به بيمارستان «بني‌هاشم» رسانديم، اما تمام كرده بود. حالا ما هم آواره كوچه و خيابان شديم.»
ساعت ۲۱ و ۴۴ دقيقه شنبه شب؛ هشتم بهمن ماه بود كه زمين‌لرزه‌اي به بزرگي ۵.۹ ريشتر شهرستان «خوي» واقع در آذربايجان غربي را لرزاند. اين زلزله در عمق ۷ كيلومتري زمين با طول جغرافيايي ۴۴.۹۰ و عرض جغرافيايي ۳۸.۵۹ در ۶ كيلومتري خوي، ۳۰ كيلومتري ايواوغلي و ۳۵ كيلومتري قره‌ضياالدين به وقوع پيوست كه همچنان هم پس‌لرزه‌هاي آن ادامه دارد. در گزارشات ابتدايي از وقوع اين زمين‌لرزه مشخص شد كه برق بخشي از شهرستان خوي قطع و مردم از شدت ترس به خيابان‌ها رفتند. تعداد مصدومان اين رخداد بيش از هزار نفر اعلام شده است و همچنين تاكنون (لحظه تنظيم اين گزارش) سه نفر بر اثر وقوع اين زمين‌لرزه كشته شده‌اند.
به گفته مرتضي مرادي‌پور، معاون عمليات سازمان امداد و نجات جمعيت هلال احمر، «86 روستا» تحت تاثير اين زمين‌لرزه قرار گرفتند. مصدومان به بيمارستان‌هاي شهرستان «خوي، سلماس و چايپاره» مراجعه كردند. بيش از ۲۰ نفر هم در بخش مراقبت‌هاي ويژه بستري هستند. اين رخداد در حالي است كه حدود يازده روز پيش؛ ۲۸ دي ماه هم اين شهرستان در ساعت ۱۳ و ۳۸ دقيقه، زمين‌لرزه‌اي به بزرگي ۵.۴ ريشتر را تجربه كرد. پيش از اين نيز در ۱۳ مهر ماه ۱۴۰۱ استان آذربايجان غربي حوالي خوي با زمين‌لرزه‌اي به بزرگي ۵.۴ ريشتر لرزيد كه ۱۲ روستا را به‌طور جدي دچار بحران و به بيش از ۵۰۰ واحد مسكوني خسارت وارد كرد. در زمين‌لرزه ۱۳ مهرماه هزار و ۱۲۶ نفر مصدوم شدند. شهرستان خوي هنگامي با زلزله هشتم بهمن ماه مواجه شد كه اكثر روستاهاي اطراف آن به دليل وقوع زمين‌لرزه سيزدهم مهر ماه هنوز در چادر به‌سر مي‌بُردند.
يكي از كشته‌شدگان سكته قلبي كرد
رييس اورژانس آذربايجان در مورد اين رخداد به «اعتماد» مي‌گويد: «وضعيت فعلا كنترل شده است. مصدومان به بيمارستان‌ها منتقل شده‌اند. تاكنون بيش از هزار نفر در اين زلزله مصدوم و سه نفر نيز جانشان را از دست داده‌اند. با توجه به اينكه هنوز آماري از برخي روستاهاي دوردست خوي در دست نيست، امكان دارد اين آمار تغيير كند و بيشتر شود. فوتي‌ها هم مربوط به شهرستان خوي بوده‌اند.»
مسوول روابط عمومي هلال احمر خوي نيز در اين باره به «اعتماد» مي‌گويد: «سه نفر به دليل اين زمين‌لرزه كشته شده‌اند. يكي از آنها بر اثر سكته قلبي فوت شده. شرايط فعلا بسيار پيچيده است و نمي‌توان درباره آن صحبت كرد.»
وزير كشور عصر روز يكشنبه ۹ بهمن‌ماه گفت: «عمليات امداد و نجات در روستاهاي آسيب‌ديده خوي به پايان رسيد. در حال حاضر كسي زير آوار نيست.» اين درحالي است كه هنوز پس‌لرزه‌هاي زيادي در خوي احساس مي‌شود. استاندار آذربايجان غربي در اين باره عنوان كرد: «پس از زلزله ۵.۹ ريشتري در خوي بيش از ۴۰ پس‌لرزه احساس شده است. برآورد اوليه اين است كه واحدهاي مسكوني ۷۰ روستا از ۲۰ تا ۸۰درصد آسيب ديده‌اند كه البته آسيب در مناطق شهري نسبت به ۲ زلزله قبل، بيشتر بوده و خسارت‌هايي در داخل شهر خوي و شهر فيرورق گزارش شده است.»
نمي‌توانيم به شما رسيدگي كنيم
پنج نفر از دهياران روستاهاي اطراف شهرستان خوي از وضعيت امدادرساني به اهالي براي «اعتماد» توضيحاتي مي‌دهند.
دهيار «زاويه حسن‌خان» مي‌گويد: «روستاي ما جزو مناطقي بود كه خسارت زيادي ديد. تعداد مصدومان‌مان هم بالا بود. يكي از جان‌باختگان هم مربوط به روستاي ما است. والا ۱۵۰ چادر دريافت كرديم اما چه فايده ۴۰۰ خانوار بدون چادر ماندند. هيچ اقلامي هم نداريم. نه ناني، نه پتويي... هيچي نداريم.»
دهيار «بدلان»: «خوشبختانه روستاي ما مصدوم نداشت. بيشتر مصدومان مربوط به خود شهرستان خوي بوده ولي تمام خانه‌ها تخريب شدند. من از استاندار با اصرار چند عدد چادر گرفتم چون برخي افراد از خوي به روستاي ما آمدند. اقلام و مواد غذايي هم مردم خودشان تهيه مي‌كنند. گاهي هم خيرين براي‌مان اقلام مي‌آورند. من از برخي مسوولان مربوطه پيگيري كردم، گفتند؛ وضعيت خوي خراب است و ما نمي‌توانيم به شما رسيدگي كنيم. برايم جاي تعجب دارد كه آمار ارگان‌هاي مختلف متغير است و وقتي پيگير مي‌شوم هر ارگاني در مورد توزيع چادرها آمار متفاوت مي‌دهد. زلزله‌زدگان وضعيت اسفناكي دارند و مردم نگران خانه‌هاي‌شان هستند كه چه زماني درست مي‌شود!»
دهيار «قورديك»: «ما در منطقه كوهستاني هستيم و اينجا بسيار سرد است و برف شديدي مي‌بارد. فقط چادر بين ما توزيع شده و پتو و اقلام ديگر هنوز دريافت نكرديم.»
دهيار روستاي «آغچه غشلاق»: «خسارت جاني نداشتيم اما خب اكثر خانه‌هايي كه از زلزله‌هاي قبلي باقي مانده بودند به طور كامل تخريب شدند. چادرهايي هم كه توزيع كرده بوديم الان كم آورديم و مواد غذايي هم در دسترس‌مان نيست. با توجه به سرما هيترهاي برقي و گرمايشي هم آن‌طور كه بايد نداريم.»
دهيار روستاي «موسي قلي‌كندي»: «روستاي ما مصدوم نداشت اما خانه‌هايي كه از قبل قابل ترميم بودند، تخريب شدند. اهالي روستا از ۱۳ مهر ماه كه اولين زلزله در خوي رخ داد در چادر هستند.»
يك منبع مطلع هم درباره زمين‌لرزه ۵.۹ ريشتري شهرستان خوي به من مي‌گويد: «با توجه به سرماي هوا، فضاي شهرستان خوي و مناطق زلزله‌زده بسيار سنگين است. زلزله‌زدگان به شدت عصباني هستند و وضعيت روحي مناسبي ندارند. برخي اهالي خوي هم قصد دارند منطقه را ترك كنند و به شهر يا روستاهاي اطراف بروند. حتي گفته شده برخي از زلزله‌زدگان به خبرنگاران نيز حمله كرده‌اند و با آنها درگير شده‌اند. دو نفر از كشته‌شدگان اين زمين‌لرزه «مرد» بودند و ديگري يك «دختر 11 ساله» بوده كه ديوار خانه بر سرش آوار شده است. يكي از كشته شده‌ها هم اهل «زرآباد» در حوالي شهرستان خوي بوده است.»
يكي از رسانه‌هاي محلي هم به من مي‌گويد: «به خاطر وقوع اين زلزله خانه‌هاي شهري ۱۰ تا ۷۰درصد تخريب شدند اما خانه‌هايي كه در روستاها بودند به‌طور صددرصد تخريب شدند.»